Dilin Zamana Serilişi

[Okyanus]

Dilin Zamana Serilişi

Dilin sesli olması, onu tek hat üzerinde ilerlemeye zorlar. İnsanlar aynı anda birkaç resmi algılayabilirler; ancak birkaç sesi aynı anda çıkaramazlar. Dil yan yana sıralanmış fonemlerden oluşur. Fonemlerin sıralanması ayırıcı bir özelliktir.

Çam-maç, karma-marka, şık-kış, ark-kar bunların sırası bozulmaz.

Monem gösteren ve gösterilen planında bir birim olmayabilir. Buzağı bölünmez bir gösterge ve gösterendir; ancak iki anlam birimi vardır. hayvan, yavru

Dilde bir anlam biriminin birden fazla gösterenle gösterilmesine redondance, tumturaklı ifade denir.

Dilin tek yönde ilerlemesine karşı koyan bir olay da cümlenin ahengidir. Cümlenin ahengi cümleye anlam kazandırır. Bu dilin belirtilen planda tek yönde ilerleme ilişkisini sarsar.

KIRIK İFADE: Bazen tek bir anlam birimi birkaç sahte gösterenle ifade edilir. Gelişi-güzel, kargacık-burgacık gibi bu çiftelerin tek tek anlamı bilinmeyebilir. Çünkü göstergenin anlamı onu meydana getiren göstergelerin anlamlarının toplamı değildir.

Tek hat çizgisi üzerinde ilerlemeyi aksatan haller bir göstergenin birkaç anlam taşımasıdır. Anne, piliç, çantam. Çantam kelimesinin sonundaki ‘m’ hem birinci şahsı hem de sahipliği gösterir.

Dilde kısaltmalar vardır. Bunlar söylevde gerçekleşir; ancak dilin bize verdiği hazır kısaltmalar vardır. Kara ve beyaz dut ağaçları derken aslında kara dut ve beyaz dut denilmek istenmiştir. Aynı şekilde Nereye gidiyorsun? Eve. Bu cümlede eve aslında eve gidiyorum yerine kullanılmıştır.

Dilde fiilimsiler sayesinde iki cümle tek bir cümle halinde sokulur. Örneğin: Adam kırmızı ceket giyiyor. Adam yolda yürüyor. Kırmızı ceket giyen adam yolda yürüyor.

Dilin sentetik ve analitik yönü üzerinde durur.

alıntı