Sümer Döneminde Mimari

[Renklerin Dansı]

Sümer Döneminde Mimari


Dicle ve Fırat nehirleri arası bölgeye verilen isimdir, iki nehir arası anlamına gelir. Sümerler astronomi ile yakından ilgilenmişlerdir. Yüksek tapınakları dini işlevinden ayrı olarak rasathane aracı olarak ta kullanulmıştır. Mısır piramitleri ile aynı dönemde yapılan bu kule-tapınaklar arasında birtakım benzerlikler vardır.
Heykellerinde, çoğunlukla ellerini göğsünün üstünde kavuşturmuş, tüylü bir kürk giymiş, tapınan insan figürleri tasvir edilmiştir. Kabarma konularında dönemin politik olaylarına yer verilmiştir.

Burada M.Ö 4.binden başlayarak çeşitli uygarlıklar yaşamıştır.Sümerliler, Akadlar , Elamlar , Asurlular , Yeni Babil Krallığı … Bu uygarlıkların ortaya koydukları sanatsal etkinlikleri , ortak özellikler gösterirler.

B)MİMARLIK

_Sümerlerde,Taş malzemesi kullanılmadığı için , günümüze ulaşabilen çokça mimarı anıt görülmez.
_Kalıntılarından anlamadığımıza göre ,Sümerlerdeki en önemli anıtsal yapılar ZİGGURAT denilen tapınaklardır.
_Malzeme olarak kereste ya da tuğlayla yapılmışlardır.
_Biçim olarak , üst üste taraçalardan oluşmuşlardır.Yukarıya rampa ya da merdivenle çıkılır.En üsteki bölümde tanrının sunağı (adak yeri) bulunur.

SÜMER DÖNEMİNDE MİMARİDE GÖRÜLEN TEKNİK YENİLİKLER : KEMER,TONOZ VE KUBBENİN MİMARİ YAPILARDA KULLANILMASIDIR._Konutların cephelerinin de mozaik ,sırlı tuğla ya da boyalı pişmiş toprak levhalarla yapılmış süsmeler kullanılmıştır.
ÖRNEK:Ur şehrinde bulunmuş Ziggurat ,ev ve mezar örnekleri

ASURLULAR:M.Ö 1. Binde kentleşme ve mimarlık daha düzenli ve anıtsal bir özellik kazanmıştır.Askeri ve dinsel mimariye daha çok önem verilmiştir.Bu yüzden Asur mimarlığı yarı askeri yarı dinsel bir özellik taşır.
Örnek: II.Sargon’un Musul’daki sarayı.

YENİ BABİL KRALLIĞI: (M.Ö 7_ 6 YY)
Bu dönemde ,düzenli kentler , büyük caddeler, sırlı tuğlalarla süslü kapılar ve teraslardan oluşan asma bahçeleri Dünyanın yedi harikalarından birini oluştururlar.
ÖRNEK:Babilde Nabukadnezar’ ın sarayına giden sıra tuğlalarla süslü “Büyük Cadde” ve “İştar Kapısı”

B)MEZOPOTAMYA HEYKEL VE KABARTMA SANATI

HEYKEL
1)İlk dönem Mezopotamya heykellerinde de frontal duruş ve arkaik ifade vardır.
_Eller tapınma şeklinde göğüsle birleştirilmiştir.
_Vücutlarda oransızlıklar görülür.
_Kostüm olarak koyun postu kullanılmıştır.

ÖRNEK: Adab kralı 1.Ugaldalu heykeli

2)Heykellerdeki arkaik ifadeye karşın , Kral Gudea (lagaş) heykelindeki portre etkisi ve Akad kralı Sargon heykelindeki ayrıntıların gösterilmesi önemli bir gelişmedir.
3)Geç dönem Mezopotamya (Asur)heykelleri ;büyük boyutlu kral ve tanrı heykellerinden oluşur.Bunlarda eskiye göre oranlarda uyum vardır.

ÖRNEK: KİTABIMIZDAKİ ASUR KRAL HEYKELİ

KABARTMA
1)Kabartmalardaki insan figürleri Mısır kabartmalarında olduğu gibi gösterilmiştir.
_Vücudun bölümlerinde oransızlıklar vardır.(Baş,göz ve eller büyük yapılmıştır.)
_Konularda günlük olaylar da işlendiği için ,kabartmalar canlı ve gerçekçi etkiye sahiptir.

ÖRNEK: Temel atma töreni (Lagaş kralı Ur- nina )
Akbabalar dikilitaşı (“ “ Eannatum)
Naram sin dikilitaşı(Akad Kralı)
2)Kabartmalı döner mühürler , kabartmalı sınır taşları(Kositler)işlevsel önemi olan örneklerdir.Bunlarda simgesel motifler kullanılmıştır.
3)Asur kabartmaları Mezopotamya heykeltraşlığının ileri bir aşamasını temsil eder.Çünkü bunlarda gerçekçi üslup ve perspektif vardır.
alıntı