Eski Ve Yeni Ebru Ustaları

[tualim]

ESKI VE YENI EBRU USTALARI

Kitap ciltlerine yan kagidi olarak yapilan ebru cesitli ustalarin sabirla
gelistirdikleri sekil ve usullerle gunumuzde uc boyutlu resimlerin yapildigi bir sanat haline geldi.

Akbank yayinlari arasinda cikan "Turk Sanatinda Ebru" adli kitabin yazari unlu hat uzmani Ugur Derman'in kitabindan edindigimiz bilgilere gore ismen tespit edilen onemli ustalar sirasiyle soyle: Sebek Mehmed Efendi (ol.1608'deen once), Hatip Mehmed Efendi (ol. 1773), Seyh Sadik Efendi (ol. 1846), Seyh Ibrahim Efendi (1829-1904), Sami Efendi (1838-1912), Hezarfu Necmeddin Okyay (1883-1976), Abdulkadir Kadri Efendi (1875-1942), Sami Okyay (1910-1933), Sacit Okyay (1915-?).
Bilinen en eski usta Sebek Mehmed Efendi, "Tertibi Risalei Ebri" isimli kitabiyla ebru yapimini vesika haline getiren kisidir. Ayasofya Camii'nin hatibi oldugu icin "Hatip"on adiyla anilan Mehmed Efendi'nin ic ice renklerle buyuk nokta ve yildiz benzeri sekillerler meydana getirdigi ebrulara bugun "Hatip Ebrusu" denir. Daha sonra Uskudar'da Ozbekler Dergahi olarak bilinen tekkenin ebruculukta onemli bir yeri olmustur. Seyh Sadik Efendi ile baslayan ebruculuk Necmeddin Okyayin yegeni Mustafa Duzgunman'a kadar bu dergahin devam ettirdigi bir sanat olmustur.

Ozbekler Tekkesinin seyhi Sadik Efendi iki ogluna da ebru ogretmis. (Nazif ve Ibrahim Edhem). Ibrahim Edhem efendi babasindan sonra tekkenin seyhi oldugu gibi guzel sanatlardaki basarisiyla "Hezarfen" sifatina hak kazanmis, ebrunun da buyuk ustalarindan biri olmustur.
Edhem Efendi'nin arkadasi Sami Efendi ve ograncisi Aziz Efendi (o da seyh olmustur) den sonra ebrunun buyuk ismi Necmeddin Okyay gelir. Cicekli ebrularin babasi ve ustasidir.

Gunumuzde ebru sanatcilari arasinda en onemli isimleri soyle siralayabiliriz: Basta 12 Eylul 1990'da vefat eden Mustafa Duzgunman; sonra, Alparslan Baabaoglu, Fuat Basar, Sabri Mandiraci, Ankara'da yasayan ve girdigi yarismalarda birincilikler kazandiktan sonra Misir ve Avustralya'da sergiler acan Timucin Tanarslan, yurtdisinda yasamini ebru ile butunlestiren, cesitli kitaplar yazan ve hazirlayan, ebru teknigiyle resim yapan Nedim Sonmez, ebruyu hemen her malzemeyeuygulayarak alanini genisleten Hikmet Barutcugil ve ebru alaninda arastirmalari suren ve cok onemli bir kolleksiyona sahip olan Emekli Albay Nusret Hepgul. bu sanatcilarla birlikte, Amerika'da yasayan ve ebruyu unlu neyzen Niyazi Sayin'dan ogrendigini ifade eden Feridun Ozgoren'i de saymak gerekir.

Halen ebru calismalarinda basarilarini gozledigimiz isimler ise sunlardir; Taskin Savas, Ufuk Isbasar, Nail Kesova, M. Sevket Eygi,
Aydin Gulan, Turan Turkmenoglu, Meliha Erdogan, Muzaffer Karasu, Beki Almelek, Sukriye Oylupinar, Nur Taviloglu, Ayse Furtun, Ahmet Coktan. Suphesiz, bu isimlerin disinda basarili ebrucular da vardir.

GUNUMUZUN UNLULERI

EBRU'NUN USTADI MUSTAFA DUZGUNMAN (1920-1990)

Uskudar'da dogup Uskudar'da hayata gozlerini
yumdu. Babadan kalma aktar dukkanini isleterek gecimini surdururken annesinin dayisi olan Necmeddin Okyay'dan ebru ve cilt sanatlarini ogrendi. Guzel Sanatlar Akademisi'ne misafir ogrenci olarak devam etmis; hem hocasi, hem dayisi olan Necmeddin Okyay'in gelistirdigi "cicekli ebrulari" daha ileri goturerek, ozellikle "papatya ve menekse"lerde cok guzel eserler vermistir. Yasadigi donemde butun ebrucularin "Pir" olarak kabul ettigi Duzgunman, klasik Turk ebrusunun en iyi sekilde yapilmasini arzu eder, yenilik kabul edilen denemeleri hos karsilamazdi.