Zaferden Zafere/Türk Tarihinden Hikayeler

[Okyanus]

Zaferden Zafere

Atalarımız zaferden zafere koşmuş, yüzyıllar boyunca
dünyada bir numara olmayı başarmışlardı. Alınan bir kale,
şehir ya da ülkeye girmenin bir adabı vardı.

Sade ama oldukça etkileyici bir tören yapılır, o yerin
Müslüman Türkler tarafından alınmış olduğu herkese
hissettirilirdi. Bu tören sırasında yapılanları şöyle
sırayabiliriz:

Görevli askerler içeri girip kale burçlarına Türk
bayraklarını dikerlerken müezzinler de surların üstünde fetih
ezanları okurlar.

Ezanlar okunup tekbirler getirildikten sonra Mehter
Takımı büyük bir şaşaa ile nevbet vurur.

Artık şehre girilmiştir... Orada bulunan en büyük kilise
camiye dönüştürülür. Bunun için de öncelikle çan kulelerinden
ezan okunur.

Sıra bu caminin adının değiştirilmesine gelmiştir.
Ayasofya örneğinde olduğu gibi eski adının yanına "cami"
kelimesi eklenerek anıldığı gibi "Fethiye" de denebilir.
"Kilise Camii" adıyla anılanlar vardır.

Kaleyi fetheden padişah ya da kumandan ilk cuma namazını
öteki komutan ve askerleriyle birlikte bu camide kılar.

Cuma hutbesi padişah adına okunur. Bu, ülkenin yeni
sahibinin ilanı demektir.

Fethedilen yerde kılınan ilk cuma namazında genellikle
din adamlarının en büyükleri imamlık eder ve hutbe okurlar.

Bu gibi camiler fethin sembolü olarak görüldüğünden büyük
önem taşırlar. Bir bakıma o camiler yalnızca ibadet yeri
olmaktan çıkar; milli, tarihi ve hatta askeri bir abide
hüviyetine bürünür.

Cumhuriyet döneminde müzeye dönüştürülmesine rağmen
milletimizin Ayasofya'ya hâlâ cami gözüyle bakması ve öyle
görmek istemesi onun sembol oluşundan dolayıdır.

Osmanlılar tarafından camiye çevrilen ilk kilise, 1288
yılında Osman Bey tarafından alınan Karacahisar'daki
kilisedir. İlk cuma hutbesi de burada okunmuştur.

6 Nisan 1326'da Bursa'ya giren Orhan Gazi ilk iş olarak
Aya Elya adıyla bilinen kilise ile hemen ardından Büyük Hisar
Kilisesi'ni camiye çevirmiştir.

Orhan Gazi zamanında camiye çevrilen önemli kiliselerden
biri de İznik'tekidir. Türk - İslam dünyasında olduğu gibi
haçlı dünyasında da önemli bir yeri olan İznik 1331 yılında
kesin olarak fethedilince, orada bulunan ve ünlü "İznik
Konsil"i'nin toplanma yeri olan Ayasofya Kilisesi camiye
dönüştürüldü.

Altı yüz yıllık Osmanlı tarihi boyunca yüzlerce, binlerce
fetih yapıldı ve bir o kadar kilise camiye dönüştürüldü. Şimdi
o camilerin bir bölümü amaca uygun olarak kullanılıp bizi
gururlandırırken, bir bölümü düşmanlarca yakılıp yıkıldı, bir
bölümü de yadellerde boynu bükük, öylece duruyor!


Kaynak: Dr. Bahattin ERGEZEN