Dario Moreno Biyografisi - Dario Moreno Hayatı - Dario Moreno Kimdir?

[Başak]

Dario Moreno Biyografisi - Dario Moreno Hayatı - Dario Moreno Kimdir?


David Arugete veya sahne adıyla Dario Moreno (3 Nisan 1921, Aydın-1 Aralık 1968, İstanbul), Yahudi asıllı Türk gitarist, piyanist ve sinema oyuncusu.

Moreno, 3 Nisan 1921 tarihinde Aydın'da doğdu. Tren istasyonunda çalışan babası trajik bir şekilde vurulup öldürülünce yetim kaldı. Bu olaydan sonra Annesi ile İzmir'e yerleştiler. Dört kardeşi daha olan Moreno, annesi Madam Roza tarafından geçim sıkıntısından dolayı yetimhaneye (Nido De Guerfanos) bırakıldı. Dört yaşına değin yetimhanede kalan Moreno daha sonra Yahudi ilkokulunu bitirdi.

Gençlik yıllarında pek çok değişik işte çalıştı. En yakın çocukluk dostu Alber Dinar'dır. Çalıştığı yıllarda kendini yetiştirdi ve Kardıçalı işhanında yanında getir götür işlerinde çalıştığı İzmir'in ünlü avukatlarından birinin kâtipliğine yükseldi. Ayrıca geceleri Milli Kütüphane'ye gidip Fransızca çalışıyordu. Yine bu sıralarda başlayan gitar merakını eline geçen bir gitar aracılığı ile geliştirdi.

Aynı dönemlerde Bar-Mitsvah törenlerinde şarkılar söylemeye başladı. Gençlik çağlarında kendi semtinde ve İzmir'de iyice tanınır olmuştu. Moreno askerliğini II. Dünya Savaşı sıralarında piyade olarak Akhisar Orduevi'nde yaptı. Burada caz orkestrasında solistlik yaptı ve yine Konya ile Adana'daki askeri yerlerde sahneye çıktı. Askerlik döneminde müzik ile daha içli dışlı olan Moreno İzmir Kordon'da bulunan NATO binasının yerindeki Marmara Gazinosu'nda da sahneye çıktı. Moreno ilk konserini ise Konak vapur iskelesinin üzerindeki gazinoda verdi. Moreno müzisyenliğini biraz daha ilerletince annesi Madam Roza ile birlikte Mithatpaşa Caddesi üzerinde bulunan Karataş semtindeki Asansör Sokağı'na taşındı. (Sokağın bugünkü adı Dario Moreno Sokağı'dır. Halk arasında bu sokak ve çevresi "Asansör" olarak anılır.)

Gittikçe daha da ünlenen Dario Moreno'nun ünü İzmir Palas otelinde iyice parladı. Askerlikten sonra ise Moreno bir süre İstanbul Fenerbahçe'deki Belvu Gazinosu'nun sahnesine çıkmaya başladı. Bu arada Moreno, Ankara'da bulunan Bomonti Gazinosu'nda sahne almak üzere iki gün için Ankara'ya gitti. Ancak iki yıl Ankara'da kaldıktan sonra tekrar İstanbul'a dönebildi ve Fritz Kerten'in orkestrasına solist olarak girdi. Moreno Ankara'da kaldığı yıllarda Orhan Veli ile oda arkadaşlığı da yapmıştır. İstanbul'da bir yıl boyunca çalıştıktan sonra Atina'ya geçti. Burada çalışırken Paris'te bulunan bir emprezaryoya telgraf çektikten sonra oraya gitti. Moreno burada ilk olarak Perto Del Sol Müzikholü'nde sahneye çıktı. Paris'teki ilk yılları başarısızlık yıllarıdır. Almanya'daki Amerikan askeri kulüplerinde bir müddet şarkı söyledikten sonra Fransa'da ilk defa Jezabel şarkısı ile olağanüstü bir başarı elde etti. Paris'te; daha sonra Cannes'da bulunan Palm Beach Oteli'nde şarkı söyleyen Moreno daha sonra söylediği "Adieu Lisbon" ve "Cou Courou Cou Cou" isimli kalipsolar ile ününü pekiştirdi. İstanbul'da yanında çalıştığı Fritz Kerten ile annesini yanına aldırdı. Fritz Kerten'in adını Andre Kerr'e çevirterek piyanist olarak yanına aldı.

Sezen Cumhur Önal ve Fecri Ebcioğlu Moreno'nun şarkılarına Türkçe söz yazmışlardır. Moreno Jacques Brel'in yazıp sahneye koyduğu ve başrolünü oynadığı L'Homme de la Mancha adlı müzikal eserde Sancho Pancho rolünü üstlendi. Dario Moreno ayrıca 32 filmde rol almıştır.

Moreno'nun ölümüne ilişkin söylentiler değişiktir. Bunlardan birisi 1 Aralık 1968 günü İstanbul Hilton Oteli'ndeki odasında ölü bulunduğudur. Diğeri ise havaalanına taksi ile giderken geçirdiği bir kalp krizi sonucunda öldüğüdür.

Ancak bu söylentilerin aksine ölümü, Paris'te galası gerçekleşecek oyununa ve Paris'te ilk kez yapılacak Türk gecesine gideceği uçağına geç kalması ve uçağa bindirilmemesi üzerine havaalanındaki görevliyle girdiği münakaşa üzerine rahatsızlanmıştır.Hipertansiyon hastası olan Moreno bu tartışmanın ardından hastaneye kaldırılmış fakat hastanede ilk müdahaleyi yapan doktorun ifadesine göre hastaneye geldiğinde hayatını kaybetmiş durumdadır. İstanbul'da ölen Dario Moreno, İzmir'de gömülmesini vasiyet etmiştir. Fakat ölümünün ardından İzmir'den İsrail'e yerleşmiş annesi Madam Roza, oğlu Dario Moreno'yu gömülmek üzere İsrail'deki Holon kenti gömütlüğüne götürmüş ve Moreno orada toprağa verilmiştir.



Filmografi

Prisonnière, La (1968)
Saint prend l'affût, Le (1966)
Hotel Paradiso (1966)
"Saintes chéries, Les" (1965)
Dis-moi qui tuer (1965)
Dernier tiercé, Le (1964)
Bon roi Dagobert, Le (1963)
Tout pour le tout, Le (1963)
No temas a la ley (1963)
Femmes d'abord, Les (1963)
Lustige Witwe, Die (1962)
Tintin et le mystère de la Toison d'Or (1961)
Rivolta degli schiavi, La (1960)
Candide ou l'optimisme au XXe siècle (1960
Touchez pas aux blondes (1960)
Marie des Isles (1960)
Voulez-vous danser avec moi? (1959)
Nathalie, agent secret (1959)
Oh! Qué mambo (1959)
Femme et le pantin, La (1959)
Incognito (1958)
Tous peuvent me tuer (1957)
Oeil pour oeil (1957)
Feu aux poudres, Le (1957)
Pardonnez nos offenses (1956)
Mouton à cinq pattes, Le (1954)
Femmes s'en balancent, Les (1954)
Quai des blondes (1954)
Môme vert-de-gris, La (1953)
Salaire de la peur, Le (1953)
Deux de l'escadrille (1953)

Diskografi

Granada- Adios Amigos
Bossa Nova
Calypso
Le coco
Canım İzmir
Si Tu Vas A Rio / Viens
Long Bos
Moreno Poy poy
Mulata Ye Ye Ye
Hatıralar Hayal Oldu / Olam Boyun Kurbanı
Tropical Dario
Oh Que Dario
Deniz ve mehtap

Ödüller

1958 Grand Prix Du Disque (Plak Armağanı]
1969 Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Dario Moreno ödülünü Fransa'daki Türkiye büyük elçiliğinde Esin Afşar ve Jacques Brel aldılar.
1988 yılının 6 Ekim gecesinde Akdeniz müzik yarışması'nda anısına konulan Altın Hitit ödülünü Gianluigi di Franco isimli şarkıcı aldı.
Oeil Pour Oeil (Göze Göz) filmi ile Fransa'da en iyi yardımcı aktör ödülünü almıştır.