tualimforum.com - Altın Post Efsanesi

tualimforum.com (http://www.tualimforum.com/)

- Efsaneler ve Yöresel Halk Hikayeleri (http://www.tualimforum.com/efsaneler-ve-yoresel-halk-hikayeleri/)

- - Altın Post Efsanesi (http://www.tualimforum.com/efsaneler-ve-yoresel-halk-hikayeleri/70005-altin-post-efsanesi.html)

Altın Post Efsanesi

Altın Post Efsanesi

Yunan mitolojisindeki Altın Post öyküsü, Tesalya kralının oğlu Phriksos ile kızı Helle'nin çocukluğuyla başlar Öykü*de çocuklann babası ikinci kez evlenmiştir; kocasının çocuklarından nefret eden üvey anne Phriksos ile Helle'yi öldürmek ister İki kardeş öz annelerinin armağanı olan altın postlu uçan bir koçun sırtına binerek üvey annelerinin elinden kurtulurlar Ama yolcu*luk sırasında Helle denize düşerek boğulur (Helle'nin düştüğü Çanakkale Boğazı'na Yu*nanlılar bugün bile Hellespontos ya da "Helle Denizi" derler Phriksos ise Karadeniz'in doğu ucundaki Kolkhis'e (bugünkü Gürcistan) ulaşarak canı*nı kurtarır Kolkhis kralı Phriksos'a çok iyi davranır, hatta sonradan kızı Khalkiope ile evlendirir Phriksos ölümden kurtulduğu için, koçunu adak olarak tanrıların kralı Zeus'a kurban eder; postunu da Kolkhis'te, bir ejderhanın nöbet tuttuğu bir koruluğa asar
Bu arada Tesalya kralı ölmüş, yerine yeğe*ni Aison geçmiştir; ama bir süre sonra üvey kardeşi Pelias, Aison'u devirir ve tahta kendi*si geçer Aison'un oğlu İason büyüyünce Pelias'ın karşısına çıkıp babasının tahtını geri ister Korkuya kapılan Pelias, genç adamdan kurtulmak için, altın postu getirirse krallığı ona bırakacağına söz verir İason bu anlaşmayı ka*bul eder ve kısa sürede Yunanistan'ın dört bir yanından 50 yiğit toplayarak, adı "hızlı" anla*mına gelen Argo gemisiyle yelken açar
Kahramanlar yolda pek çok macera yaşa*dıktan sonra Kolkhis'e ulaşırlar Kolkhis kralı altın postu İason'a vermeye yanaşır, ama üç koşulu vardır: İason, ateş püsküren iki kor*kunç boğayı çifte koşarak bir tarlayı sürecek; bu tarlaya bir ejderhanın dişlerini ekecek ve en sonunda ektiği her diş için topraktan fışkıran zırhlı savaşçıları yenecektir İason'un şansına, kralın küçük kızı Medeia güçlü bir büyücüdür ve görür görmez İason'a âşık olur Medeia'nın büyü ve sihirleri sayesinde bu güç görevleri başaran İason, Medeia'yı ve altın postu da alarak Argo gemisiyle kaçar
Ne var ki onları bekleyen macera ve tehli*keler henüz bitmemiştir Kral altın postu geri alması için oğlu Apsyrtos'u peşlerinden gön*derirse de, Medeia kardeşini kendi elleriyle öldürerek parçalarını denize serpiştirir Daha sonra tanımadıkları denizlere açılan Argo Gemicileri ya da bilinen adlarıyla Argonaut' lar, ancak Medeia'nın zekâsı ve kurnazlığı sa*yesinde yollarını bulurlar
En sonunda Tesalya'ya döndüklerinde İa-son'un babası hâlâ sağdır, ama çok yaşlanmış*tır Medeia yaşlı adamı sihirli otlarla dolu bir kazanda kaynatıp gençliğini ve gücünü yeni*den kazandırır Daha sonra Pelias'm kızlarını da kendi babalarını kesip kaynatmaları için kurnazca kandırır; aynı büyülü otlardan ver*mediği için Pelias ölür Bu suç yüzünden ülkeden kovulan Medeia ile İason'un arası zamanla açılır ve kavga ederek ayrılırlar Sonunda İason, iyice eskimiş ve karaya çekil*miş olan Argo gemisinin pruvasında oturur*ken, kırılan pruva tahtalarının altında kalarak ölür
Altın Post efsanesinin daha değişik yorum*lan da vardır; ama bugün en çok anlatılan biçimi bu öyküdür.

alıntı

--->: Altın Post Efsanesi

Altın Post Efsanesi

Aison oğlu İason yeter yaşa gelinceye kadar iktidarını Kardeşi Pelias’a emanet eder ve İasonu yetişmesi için dışarıya gönderir. İason yetişkin bir erkek olduğunda üzerinde üzerine panter derisi, iki elinde mızrak ve sol ayağı çıplak olarak İolkos a döner. Amca Pelias, kahinin ”Ayağında tek ayakkabı olandan sakın” sözünü hatırlayarak İasondan korkar. Bundan altı gün sonra huzuruna çıkan yeğeni tahtını geri istediğinde ondan önce, Phriksos’u sırtında taşıyan koçun postunu getirmesini ister.

Mit anlatıyoruzya, şimdi burada durup Athamas ikinci karısı İno’nun sözüyle Nephele’den olma çocukları Phriksos ile Helle’yi, Zeus’a kurban etmek ister. Zeus kurban etmek yerine kanatlı ve altından bir koç gönderir çocuklara (Kimi tradisyonlarda anneleri Nephele’dir koçu gönderen). Phriksos ile Helle, koçun sırtında doğuya doğru uçarlar. Yolda Helle denize düşer ve boğulur.(Helle’nin düştüğü yerin Çanakkale Boğazı olduğu var sayılır). Buraya Helle Denizi anlamına gelen Hellespont denir.

Phriksos ise Kolkhis’e (bugünkü Gürcistan’ın güneybatısı olduğu sanılıyor),Kral Aites’in yanına ulaşır.Kral onu kızıyla evlendirir, o da koçu Zeus’a kurban edip postunu krala sunar. Kral, postu Ares’e adar ve tanrının kutsal ormanındaki bir meşe ağacına çiviler.

Dönelim İason’a… Amcasının verdiği görevi kabul eden mustakbel Kral, işte bu Phriksos’un oğlu Argostan yardım ister. Argos da Athena’nın önerisiyle argo isimli gemiyi yapar. Elli kürekli teknenin yelkeni karedir. Argo’nun pupasındaki kadın figürünün ,tekne için özel bir ağaç getirten Athena tarafından yapıldığı ve canlı olduğu da söylenceler arasındadır.İasona eşlik eden sefer yoldaşlarına geminin adı dolayısıyla Argonot (Argoanut) denir. Kelime ”hızlı” manasındaki Argodan türetilmiştir.İason ve yoldaşı Argonotlar’ın, gelişmiş Kolkhi ülkesine seferlerini anlatan Yunan Mitolojisinin bu en ünlü efsanesi , yol boyunca uğranan ülkeler ,aşılan mitlerle devam ediyor. Sonuçta medeia’yla evlenerek postu alan İason’un İolkos’a dönüp tahtı devraldığı, orada sakin bir hayat sürdüğü veya bir süre sonra kovulduğuna dair birçok tradisyon da vardır.

Altınpost efsanesi Yunan edebiyat ve güzel sanatlarında yoğun bir etki yaratmış:Hesiod ve Eumelios ,büyük Yunan trajedi yazarları Aischylos, sophokles ve Euripides, Delfi’de bulunan ve heykeltraşı bilinmeyen friz,Atinalı Duris’in üstüne çizilmiş ünlü resmi, lirikçi Mimneros, Anakreon ve pindar, şair ve bilgin Rodoslu Apollonios, ünlü Romalı yazar ve düşünür seneca, Homeros, Herodot…

GERÇEK NEREDE BAŞLIYOR?

Altın Post söylencesini her incelediğimde nerede tarih, nerede mit başlıyor,kestirilemez olduğunu düşünmeden edemiyorum. Perşembe’nin Çaytepe Köyü yakınlarındaki Yason Burnu, adını İason’dan mı almıştır mesela?

Okudukça Yunanlıların Karadenizde kolonileşmeye başlamaları, cesur ve keşfetmeye istekli (ya da bilemiyoruz, belki de yağmacı) bazı denizcilerin aşılamaz diye düşünülen kimi deniz mitlerini aşmaları sonucu mu gerçekleşmiştir? Karadeniz’in mitolojik, geçit vermeyen “çarpan kayaları”ilk kez Argo’ya geçit verip ,ondan sonra mı sabitlenmişlerdir. Yoksa bunun efsanevi kayalarla ilgisi bulunmadığı, bir çok gemiyi yutmuş Karadeniz girişindeki akıntıların neden olduğu mu anlaşılmıştır? Yakın zamana kadar Argo gibi bir geminin Çanakkale boğazından geçemeyeceği mitini bile ancak 1984 te, İngiliz yazar Tim severin ,benzer bir tekneyle boğazı geçerek kanıtlayıp çürütmüştür.