Difteri-Boğmaca-Tetanoz (Karma Aşı) Genel Bilgi

[Fenci]

Difteri-Boğmaca-Tetanoz (Karma Aşı) Genel Bilgi

Difteri-Boğmaca-Tetanoz: Karma aşı olarak bilinen aşıdır. Kısaca DBT veya BDT gibi isimleri vardır. Uzun yıllardır çocuklara yapılmaktadır. Üretim teknolojisi yıllar içersinde oldukça değişiklikler göstermiştir. Eskiden sığır, at gibi büyük baş hayvanların kan serumundan elde edilmekteydi. Bu oldukça fazla yan etkiye neden olmaktaydı. Bu günlerde kullanılan cinsleri yan etki yönünden eskiye oranla daha sorunsuz olmalarına karşın yine de çocuk aşıları içersinde en sorunlu aşıdır. Yaygın olarak metal tuzlarına emdirilmiş hücre içeren tipi kullanılmaktadır. Ayrıca hücre içermeyen tipi de vardır. Bu hücre içermeyen (asellüler) aşılar en düşük yan etki oranına sahip olmalarına karşın fiyat yönünden diğer tipe oranla 8-10 kat gibi daha pahalıdırlar.

Adale içi enjeksiyon ile uygulanır. Küçük bebeklerde genellikle bacağın uyluk denilen diz ile kalça arası bölgenin ön ve dış tarafına yapılır. Kolun dirsek ile omuz arasında kalan bölgeye veya omuza da yapılabilir. Fakat adale enjeksiyonlarında 2 yaşın altında uyluk tercih edilir.

Uygulama Programı:
* İki aylıktan sonra başlanır.
* 1-2 ay aralıklarla peş peşe 3 doz yapılır.
En uygun aralık 6-8 haftadır ama aşının yapıldığı yere göre değişiklik olabilir. Kamuya ait yerlerde hızlandırılmış aşılama uygulandığı için aralıklar 4 hafta olarak uygulanır. Özel yerlerde de genellikle 2 ay ara ile yapılır. Hangi şekli daha doğrudur diye bir şey yoktur fakat gelişmiş ülkelerde 6 - 8 hafta aralıkla yapılmaktadır. Aralıklar 4 haftadan daha sık olmamalıdır. Bazı durumlarda 8 haftayı geçebilir. Bu bir sorun değildir. Hastalık, sosyal engeller gibi durumlarda aşı programında kaymalar olabilir. 8 hafta yerine 3-4 ay olması problem değildir fakat aşılama uzadıkça yeterli bağışıklık kazanma süresi uzamakta ve bebek hastalanma riski taşımaktadır. 3.doz aşıdan 1 yıl sonra 1.tekrar, 2-4 yıl sonra da 2. tekrar dozları vardır. İkinci tekrar dozu ilkokul 1. sınıfta da yapılabilir. Bu dozda artık boğmaca aşısı içermeyen DT. Formu kullanılmalıdır. 4-5 yaşından sonra Boğmaca aşısı yapılmaz, bazı sakıncaları vardır. DT. Aşıda ilkokul 5 ve lise de tekrar yapılır ama difteri aşısının erişkin tipi kullanılmalıdır. İlkokul 5 ve lise çağlarında genellikle erişkin tip difteri kullanılmaması nedeniyle difteri aşısı çıkartılarak tek Tetanoz olarak yapılır.

Yan Etkiler : En sık yan etki yapan aşıdır. Lokal olarak şişme, kızartı, ağrı ile sistemik olarak ateş bunların en sık görülenleridir. İğne yerinde metal tuzu içeren cinsler bir nodül ( derinin altında nohut kadar sertlik) yapabilirler. Bu nodül birkaç ay içersinde kendiliğinden kaybolur. Morarma-kızarma açısından takip edilmelidir. Aşı uyluktan yapıldığında çocuk bacağını 1-2 gün için basmayabilir, bu aşının lokal etkisinden dolayıdır, devam etmemesi gerekir. Hekimlerin çekindiği daha ziyade boğmaca aşısına bağlı olarak gelişen, aşıdan 2 saat sonra ortaya çıkan , ince-tiz sesli ve uzun süren (3-4 saat) ağlama krizleri, yüksek ateş ve ateşli veya ateşsiz havale (konvülziyon) dir. Böyle bir etki görüldüğünde ya boğmaca aşısı bir daha iç yapılmayacak ya da asellüler formdaki aşı kullanılacaktır. Bu yan etkiler genellikle hekim tarafından tedavi edilmesi gereken olaydır. Evde anneler ateş düşürücü-sakinleştirici fitil, şurup verebilirler.