5 Eylül

[Okyanus]

5 EYLÜL

1938 - Atatürk Dolmabahçe Sarayı'nda kendi el yazısıyla vasiyetnamesini yazdı.
Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda vasiyetini yazması: "Sahip olduğum bütün para ve hisse senetleriyle Çankaya'daki taşınır ve taşınmaz mallarımı Cumhuriyet Halk Partisi'ne aşağıdaki şartlarla, terk ve vasiyet ediyorum: 1 - Para ve hisse senetleri, şimdiki gibi, İş Bankası tarafından faizlendirilecektir. 2 - Her seneki faizden, bana nispetleri şerefi saklı kaldıkça, yaşadıkları müddetçe, Makbule'ye ayda bin, Afet'e 800, Sabiha Gökçen'e 600, Ülkü'ye 200 lira ve Rukiye ile Nebile'ye şimdiki yüzer lira verilecektir. 3- Sabiha Gökçen'e bir ev de alınabilecek ayrıca para verilecektir. 4- Makbule'nin yaşadığı müddetçe Çankaya'da oturduğu ev de emrinde kalacaktır. 5- İsmet İnönü'nün çocuklarına yüksek öğrenimlerini tamamlamaları için muhtaç olacakları yardım yapılacaktır. 6- Her sene faizden arta kalan miktar yarı yarıya, Türk Tarih ve Dil Kurumlarına tahsis edilecektir." (Vasiyetname, 6 Eylül 1938 günü Dolmabahçe Sarayı'na çağrılan İstanbul Altıncı Noteri'ne Atatürk tarafından teslim edilmiştir. Vasiyetnamenin Ankara Üçüncü Sulh Hukuk Hakimliği'nce açılışı: 28 Kasım 1938).

1937 - Atatürk'ün, akşamüzeri Acar motoruyla Adalar yönünde bir gezinti yapması, Büyükada'ya uğraması, geceyi motorda geçirmesi.

1936 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda bazı Türk Dil Kurumu üyeleriyle çalışma yapması.

1933 - Atatürk'ün, Yalova'dan Ertuğrul yatı ile İstanbul'a hareketi. Geceyi yatta geçirmiştir.

1932 - Atatürk'ün, İstiklâl Caddesi'nde İpekiş Mağazası'nı ziyareti ve üretilen kumaşların niteliği hakkında bilgi alışı.

1930 - Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın önderi Ali Fethi Bey'in İzmir'e gelişi sırasında olaylar oldu.
Halk Fırkası'nın binası taşlandı. Olaylar sırsında iki kişi öldü, yaralananlar oldu.
Serbest Cumhuriyet Fırkası lideri Fethi Bey'in 4 Eylül'de İzmir'e gelişinden sonra, bazı kişiler gösteri yaparak Cumhuriyet Halk Fırkası binasını ve Anadolu gazetesi idarehanesini taşladılar.
Atatürk'ün, Yalova'dan İstanbul'a dönüşü.

1923 - Fethi Bey (Okyar) hükümetin icra programını mecliste okudu.
Atatürk'ün, Çankaya'da İleri gazetesi muharriri Suphi Nuri (İleri) ile görüşmesi ve söyledikleri: "...Ordu vazifesini yaptı. Memleketin bilim ve kültür adamları, memurları, milletvekilleri, iş adamları devleti idare mevkiine geçtiler. Kendilerini göstersinler. Bu vatanı hür ve mutlu bir hale getirsinler!"
Atatürk'ün, öğleden sonra Meclis'teki başkanlık odasında Makedonyalılar Cemiyeti üyesi ihsan Bey'i kabulü ve değişim yolu ile gelecek soydaşlarımız hakkında görüşmesi.

1922 - Büyük Taarruz, Başkomutan Meydan Muhaberesi ve Büyük Zafer (26 Ağustos - 9 Eylül).
26 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Kocatepe'den Büyük Taarruz'u yönetmesi.
30 Ağustos - Gazi Mustafa Kemal'in Dumlupınar Başkumandanlık Meydan Savaşı'nı kazanması.
1 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in "Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz'dir, İleri !" emrini vermesi.
9 Eylül - Türk Ordusu'nun İzmir'e girmesi.
10 Eylül - Gazi Mustafa Kemal'in İzmir'e gelişi.
Türk birlikler,Yunanlıların Milne hattını tutmadan, korudukları mevzileri ele geçirmeye başladı. Alaşehir, tamamen yakılmış ve tahrib edilmiş olarak ele geçirildi.
Gördes, Salihli, Susurluk, Bilecik, Bozöyük, Simav, Ödemiş ve Kuyucak kurtarıldı. Yörük Ali'nin müfrezeleri Nazilli'ye girdi.
Yunan hükümeti Yunan Küçük Asya Ordusu Komutanı Hacıanesti'nin yerine Trikopis'i atadı. Ama Trikopis'in esir düştüğü öğrenilince onun da yerine Polimenekos getirildi.
Yunanlılar İzmir'i boşaltmaya başladı.
Nazilli, Simav, Salihli, Ödemiş, Alaşehir, Gördes, Pazaryeri'nin kurtuluşu.
Atatürk'ün, Vekiller Heyeti'nin 4 Eylül 1922 tarihli telgrafına cevabı: "Anadolu'daki Yunan ordusu kesin şekilde mağlup edilmiştir. Anadolu için herhangi bir görüşmeye gerek kalmamıştır. Mütareke, ancak Trakya için söz konusu olabilir." [Kocatürk]
Fransız Mareşali Lyautey'in, Atatürk ve İsmet Paşa'ya iletilmek üzere, Paris'te Ankara Hükûmeti'nin Paris Temsilcisi Ferit (Tek) Bey'e 30 Ağustos 1922 zaferini kutlayan yazısı.
Hindistan Merkez Hilâfet Komitesi Başkanı Chotani'nin, Bombay'dan -Atatürk'e iletilmek üzere- Ankara Hükûmeti'nin Paris Temsilcisi Ferit (Tek) Bey'e 30 Ağustos Zaferi'ni kutlayan telgrafı.
İngiliz Yüksek Komiseri Rumbold'un, İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Curzon'a telgrafı: "Yüksek Komiserler, İzmir'de Kemalist kuvvetlerle çatışmaktan sakınmak gerektiği kanısında."
1921 - Sakarya Meydan Muharebesi (Sakarya Zaferi 23 Ağustos-13 Eylül 1921)
Haymana ve Eski Polatlı arasından başlayan Yunan saldırısı püskürtüldü. Başkomutan Papulas, Türklerin yenildiğini ilan etti.
Atatürk'ün, cepheden Fransız kadın gazeteci Berthe Georges-Gaulis'e mektubu: "...Askerlerimizin kahramanlığı ve bütün milletin hayranlığa değer bir bağlılıkla bana tam destek olması sayesinde, Yunan istilâcılarını sonunda yurdumdan kovacağımı kuvvetle umuyorum."
1920 - TBMM 'nde "Nisab-ı Müzakere Kanunu" kabul edildi.
İkinci Yozgat Ayaklanması. (Bastırılması 30 Aralık 1920)
Gediz'in Yunanlılar tarafından işgali.
Yalova'nın işgali.
Kandıra'nın kurtuluşu.
Galip Kemali (Söylemezoğlu) Bey'in, Roma'dan Atatürk'e mektubu.

1919 - Sıvas Kongresi.
4-11 Eylül tarihleri arasında Sivas Kongresi vatanın kurtuluşu için izlenecek yolun belirlenmesini sağladı.


Kaynak:edebiyatogretmeni.net