29 Eylül

[Okyanus]

29 EYLÜL

1937 - Atatürk'ün, 26 Eylül Dil Bayramı'nın, 6. yıldönümü nedeniyle Türk Dil Kurumu'nun saygı ve bağlılık telgrafına cevabı "...Değerli çalışmalarınızda başarılarınızın sürmesini dilerim."
Atatürk'ün, akşam Florya'dan Dolmabahçe Sarayı'na dönüşü.

1936 - Atatürk'ün, Dil Bayramı'nın 4. yıldönümü nedeniyle Türk Dil Kurumu tarafından çekilen saygı telgrafına cevabı: "...Türk Dil Kurumu'na bundan sonraki çalışmalarında da başarılar dilerim."

1933 - Atatürk'ün, gece İstanbul motoruyla İstanbul dan Yalova'ya gidişi.

1932 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Türk Dil Kurultayı çalışmalarını izlemesi.
Atatürk'ün, gece Dolmabahçe Sarayı'nda Fahrettin (Altay) Paşa'nın kızının nikâh düğününü şereflendirmesi.

1927 - Atatürk'ün, Dolmabahçe Sarayı'nda Ziraat Bakanı Sabri (Toprak) Bey'i kabulü.

1925 - Atatürk'ün, Bursa'dan Mudanya'ya gidişi.
Atatürk'ün, Mudanya'da Cumhuriyet Halk Partisi'ni ziyareti ve Parti'nin hatıra defterine yazdıkları: "Muhterem Mudanyalıların geçen seçimde gösterdikleri vefayı ve programımıza şuurlu bağlılığını ispat eden hareketlerini teşekkür ve takdirde kaydetmeyi vazife sayıyorum."

1924 - Atatürk'ün, Lâtife Hanım'la beraber sabah Suşehri'nden hareketle akşam saat 18.00'de Erzincan'a gelişi, Belediye'yi, Vilâyet ve Kolordu Dairelerini, Halk Partisi'ni ziyareti, akşam şereflerine verilen ziyafette konuşması: "Erzincan'ın az zamanda lâyık olduğu ve Cumhuriyet'in kendisinden beklediği derecede ışık ve ilerleme kaynağı olacağına tamamen inanıyorum."

1922 - Atatürk'ün, İtilâf Devletleri Dışişleri Bakanlarının 23 Eylül 1922 tarihli notasını cevaplandırması (Cevabî notada Mudanya Konferansı'nın kabul edildiği, açılışın 3 Ekim 1922 olmasının uygun olacağı, İsmet Paşa'nın delege tayin edildiği ve konuşulacak hususlar bildirilmiştir.
Franklin Bouillon'un, Fransız Başbakanı Poincaré'ye telgrafı: "Mustafa Kemal'le 4 saat görüştüm. Durumu güç; askerini zor zaptediyor."

1922 (29-30) - Atatürk'ün, İcra Vekilleri Heyeti Başkanı Rauf Bey, Hariciye Vekili Yusuf Kemal Bey ve Avrupa'dan dönen Dahiliye Vekili Fethi Bey ile beraber gece yarısı trenle İzmir'den Ankara'ya hareketi.
Mudanya Konferansı'nın kabul edildiği, açılışının 3 Ekim 1922 olmasının uygun olacağı, İsmet Paşa'nın delege atandığı ve konuşulacak hususlar bildirilmiştir.

1921 - Atatürk'ün, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumunda, İngilizlerin esir değişimi istekleriyle ilgili görüşmeler esnasında konuşması: "...Son zaferi takiben, hemen onun belirdiği günlerde İngilizler bir yakınlaşma zemini aradılar ve bunu oluşturmak için derhal bize hiç sormaksızın Malta'da bulunan tutuklularımızı bütünüyle bırakmaya karar verdiler."
Atatürk'ün, annesi Zübeyde Hanım'ın 27.9.1921 tarihli tebrik telgrafına cevabı: "Benim için dünyevî mükâfatların en yücesi olan tebrikâtınızla mesut oldum. Sizi görmek huşusundaki isteğimin derecesini ifade imkânsızdır. İlk fırsatta sizleri buraya getirmeye çalışacağım. Bunu bildirişimi bekleyerek memleketimizin kurtuluşuna yönelik dualara devam etmenizi rica ile ellerinizden ve kız kardeşimin gözlerinden öperim."
Atatürk'ün, Sakarya Zaferi'ni tebrik eden Azerbaycan Elçisi Abilof'un telgrafına cevabı.

1920 - 1920 Sarıkamış, Ermenilerden geri alındı.
Milli kuvvetlerin Kazım Karabekir komutasında Sarıkamış'a girişi.
Doğu'da 9.Tümen Çatak bölgesini ele geçirdi. Doğu ordusuna başlı birlikler Ermenilerin terkettiği Erzurum'a girdi.
Yeşilordu dağıtıldı. Bu kuruluş üyesi olanlardan bir bölümü; Nazım Bey ve arkadaşları Türkiye Halk İştirakiyûn Fırkası'nı kurarken bir kısmı da Mustafa Kemal'in emriyle resmi Türkiye Komünist Fırkası'na girdi.
Cemal Paşa'nan, Herat'tan Atatürk'e mektubu: "Ben Afganistan'a geldim. 15 günden beri Herat'ta bulunuyorum. Bizim melun İstanbul hükümetinin barış antlaşmasını imza ettiğini tiksinti ve lanetle okudum."

1918 - Atatürk'ün, Dera'dan Şam'a gelişi ve 4. Ordu Komutanı Mersinli Cemal Paşa ile görüşmesi (Atatürk burada, Mareşal Liman von Sanders'in bıraktığı emir üzerine, 7. Ordu kuvvetlerini Şam'ın savunulması için Mersinli Cemal Paşa'ya teslim ederek, Rayak bölgesindeki dağınık ve komutasız kuvvetlen emrine almak üzere gece, Rayak'a hareket etmiştir).
Atatürk'ün, ilerleyen düşman taarruzu üzerine, Başkomutanlığa Rayak'ın kuzeyine çekilmenin gerekli olduğunu bildiren raporu: "Şam'ın uzun süre savunulamayacağı, bu nedenle kuzeyden kaydırılacak kuvvetlerle birlikte Rayak kuzeyinde esaslı bir savunma hattının kurulması." (Atatürk, bu gece ayrıca Şam'da 3. Kolordu Komutanı Albay İsmet (İnönü) Bey, Rayak bölgesinde ise 20. Kolordu Komutanı Ali Fuat (Cebesoy) Paşa komutasında bulunan kuvvetlerin kuzeye hareket ettirilmesi emrini vermiş, bu emrin bir suretini, bilgi edinmek üzere, Mareşal Liman von Sanders'e göndermiştir. Ancak, Yıldırım Orduları Komutanı -Şam'ı savunma düşüncesinde olduğundan- bu emri uygun bulmamıştır).
7. Ordu birliklerinin Şam'ın güneyinde Kisve'ye gelişi.
Bulgarların -savaştan çekilmek üzere- itilâf Devletleri'yle Selanik Ateşkes Antlaşması'nı imzalamaları.
Atatürk'ün, Şam'dan gece Rayak'a hareketi.

1917 - Başkomutan Vekili Enver Paşa'nın -Cemal Paşa'ya yazılıp bir sureti de kendisine iletilen 20 Eylül 1917 tarihli rapor üzerine- Atatürk'e telgrafı: "...Gerek memleket ve gerek ordunun şimdiki durumunu ben de aynı şekilde görüyor ve biliyorum. ...Zatıâlilerini eskiden beri tanıdığım ve takdir ettiğim için en müşkül zamanda ve en mühim vazifede bulunmanızı vatan menfaatlerine uygun bulmuş ve böylece Padişahın iznini almıştım. ...Sina cephesinde, Kress Paşa'nın 8. Ordusu yanında 7. Ordu Komutanı sıfatıyla başarılı şekilde görev yapacağınıza eminim. ...Düşüncelerimin ayrıntılarını yakında oraya gelecek Cemal Paşa Hazretleri anlatacaktır."

1913 - Osmanlı-Bulgar İstanbul Barış Antlaşması.
Osmanlı Devleti'nin, Balkan Savaşı sonunda Bulgaristan'la İstanbul Antlaşması'nı imzalaması. Bu antlaşmaya göre, Edirne Osmanlı Devleti'nde kalıyor, Trakya'daki Türk sınırı, Meriç nehrinin 25-30 km kadar batısından geçiyordu.

1911 - İtalyanlar, Trablusgarp'ı ele geçirmek için Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etti.
Trablusgarp topraklarının İtalya'nın eline geçmesiyle sonuçlanan ve İtalya ile Osmanlı Devleti'ni karşı karşıya getiren Trablusgarp Savaşı başladı.
İtalyanların, Osmanlı Devleti'ne harp ilânı ve Trablusgarp Harbi'nin başlaması. İtalyanlar 28/29 Eylül 1911 tarihinden itibaren Trablusgarp'a çıkarma yapmaya ve tüm kıyı şehirlerini bombalamaya başlamışlardı. 3 ve 4 Ekim 1911'de Tobruk'a, 5 Ekim 1911'de Trablus'a, 16 Ekim 1911'de Derne'ye, 17 Ekim 1911'de Homs'a ve 19 Ekim 1911'de Bingazi'ye çıkarma yaparak bu şehirleri işgal ettiler.

Kaynak:edebiyatogretmeni.net