tualimforum.com - Olasılık Kavramının Janus ile İlgisi

Olasılık Kavramının Janus ile İlgisi - Olasılık Kavramı ve Janus

Ian Hacking olasılık kavramını da Janus yüzlü olarak niteler. Bunun nedeni olasılığın iki yüzlü bir kavram oluşudur. Bu yüzlerden biri olayların gerçekleşmesiyle ilgili sıklığı ise öbürü de buna duyulan inanç yeğinliğidir. Bunlar ise birbirlerinden çok farklıdırlar. Aralarındaki temel fark, birincisinin nesnelliği, ikincisinin ise öznelliğidir. Öznellik ile nesnelliğin ayrılabilirliğine dayalı olan bu savı anlayabilmek için şu durumlar örnek olarak gösterilebilir: "Yazı gelme olasılığı 1/2'dir" sözünde olasılık bir para atımı deneyinde uzun dönemli yazı gelme sıklığını gösterir; ki bu nesnel nitelikte olup kişiden kişiye değişmez. Herkes bir para atma deneyinde yazı gelme olasılığının 1/2 olduğunu çıkarımlayabilir. Oysa "Bugün yağmur yağma olasılığı 1/2'dir" sözünde sıklıkla ilgili hiçbir özellik yoktur, bu söz ile bütünüyle öznel bir gerçeklik dile getirilmektedir. Söz konusu sayı (1/2 sayısı) yağmurun yağacağı yönündeki inancınhttp://www.tualimforum.com/images/nkt.jpgyağmayacağı yönündeki inanç ölçüsünde güçlü olduğunu dile getirir. Hava raporunu almış ve yağmur yağmayacağını öğrenmiş biri ise bu olasılığı sıfır olarak niceleyebilir, çünkü yağmurun yağacağına hiç inanmayabilir. Görüldüğü gibi, burada sıklık değil, inanç yeğinliği söz konusudur. Öyle olduğu için de bu konudaki olasılık kişiden kişiye değişir, öznel nitelikte bir gerçeklik olarak kendisini ortaya koyar.