Renk Armonisi

[tualim]

Renk armonisi

Resimleri gösterim işlevlerinden soyutlayarak renk kombinasyonlarında bulunduğu varsayılan armoni ilkelerini ortaya koyma konusunda zaman zaman bazı bilimsel girişimlerde bulunulmuştur. Bunların en eskisi Michel Eugene Chevreul tarafından gerçekleştirilmiştir. 19839'da yazdığı "Renklerde Uyum ve Zıtlık Prensipleri" adlı yapıtında Michel, iki tür renk armonisinden söz ediyordu. Bunlardan biri benzer renklerin, diğeriyse zıt renklerin armonisiydi. Bundan sonraki çalışma sanat tarihçisi Charles Blanc tarafından 1867 de yapılmıştır. Blanc, "Resim ve Gravür'ün Grameri" adlı yapıtında "matematiksel" bir armoni yöntemini ortaya koymuştur. Fakat bu yöntem yine de sanatçıdan çok duyarlı bir renk anlayışı ve deneyim istiyordu.1879 yılında Amerikalı bir amatör ressam olan Ggden N. Rood, "Modern Kromatikler" adlı eserinde, renkleri ikili ve üçlü sistem kombinasyonları halinde düzenlemek yoluyla renk armonisi ilkelerini elde etmeye çalışmıştır. 1880 de Davit Sutter, "Görünüm Fenomenleri" adlı yapıtında, renklerin estetik armoni kurallarının tıpkı müzik armonisi kuralları gibi öğrenebileceğini ileri sürdü. Bundan sonraki en önemli çalışmayı Seurat yapmıştır. Daha sonra Charlles Henry'nin "bilimsel Estetik" kuramını daha da geliştirerek, bir renk armoni kuramı oluşturdu. Bu kurama göre renk armonisi kullanılan renklerin duygusal önemliliği üzerine inşa ediliyordu. Bu konuda modern bir çalışma ise 1933 de G. D. Birkhoff'un "Estetik Ölçüm" adlı kitabıdır. Bu yapıtındaki tez daha sonra getirilen eleştirilere karşı koyamamış ve hiçbir zaman uygulanmamıştır(BİGALI, 1984, s.294).

Sonuç olarak, çağımızda belirli bir renk armonisi ortaya konulamadığını söyleyebiliriz.

Ressamın bütün kabiliyeti, tablonun her şeyi demek olan çizgi, valör ve renkte armoniyi ve formel olanı başarabilmekte görülür. Ressam fırçasıyla hem boyar, hem de çizer. Tabiat; en mükemmel armonileri vefalı kalbinde saklayan kanundur, bunu hissedip kendine ait olanı çıkaran ressamdır. Renkte armoni; birbirine yakın, düşük veya zıt boya alanlarıyla elde edilen renk uyumlarıdır.

Armoni genel olarak iki kategoride toplanır:

1. Yakın renkler armonileri:

a. Ton üstüne ton armonisi; bir tek rengin çeşitli tonlarıyla, açıktan koyuya doğru organize edilir.

b. Nüans armonisi; bir rengin nüanslarının, birbirine yakın diğer nüanslarla karışmasından meydana gelir.

2. Kontrast renkler armonileri:

a. Canlı, çok parıltılı veya ışıklı renklerin armonisi.

b. Açık renklerle yapılan zıtlık, beyazla hafifletilmiş veya siyah ile kırılmış renklerle elde edilen armoni.

Armonide üç esas şunlardır:

1) Birlik (Unite) : Hakim rengin kurulması ile.

2) Değişiklik (varyasyon-Variation) : Renk parçalarının kapladıkları alanların nispetlerindeki kontrastlarla.

3) Müvazene-Denge (Balance-Equilibre): Büyük parçalardaki zayıf renklerin küçük parçalardaki kuvvetli renkleri tartmasıyla.