Sinemografiyle Teatral Devrim:Yeni Kuşak Tiyatro; Şeylerin Şekli
 

Neil Labute, yeni dönem Amerikan Tiyatrosu' nun yetenekli yazarlarından bir tanesi. Mamet'in ince çizgilerinde yürüyor. Çok güzel bir dili var. Güncel konuları sahneye aktarırken öylesine bir tavır takınıyor ki; İngilizlerin dünya tiyatrosuna sunmaya çalıştığı bir takım akımları alt üst ediyor. Yazarı daha önce Hollywood' da bir çok kez izledik. “Lanetli Ada” adlı filmin hem senaryosunu yazan hem de filmi yöneten kişisiydi. Nicolas Cage' i filmde inanılmaz sürükleyici bir karaktere büründürmüştü. Yazarın en ilginç filmi “Tutku” dur. Cesurca çekilmiş sahneler; yerinde yönetim ve şahane oyunculuk Neil Labute' yi unutulmaz bir isim yapmıştı. Amerikan edebiyatında sıra dışı bir senarist, yazar, yönetmen kendisi. Ve şimdi şahane bir oyunu ile Türk Tiyatro severleri büyülüyor.

Oyunu Yöneten Mehmet Ergen, Akbank Sanat'ın o yenilikçi tiyatro grubu olan “Yeni Kuşak Tiyatro” adlı gruba bu oyun ile can vermiş. “Can vermiş…” diyorum; çünkü bir tiyatro oyunu düşünün ki 'sinemografik tekniklerle iç içe' ve de inanılmaz başarılı. Bugüne dek izlediğiniz bütün oyunları bir kenara koyun, bu gösterimi tek başına bir köşede tutun. Emin olun, teatral tadı hiç bu kadar yaşayarak soluyamazsınız. 4 sahnede gerçekleşen gösterim, oturduğunuz koltukla nefes aldığınız alan kadar yakın size. Ve olaylar sizin de içinde bulunduğunuz bir duygu yoğunluğunda yaşanıyor.

Tiyatroda Sahnenin Değişimi
Bu oyun bize bir tiyatro sahnesinin her yer olabileceğine işaret ediyor. Oyun içinde üst katlara çıkarak seyircinin durmadan sahne değiştirmesi; değiştirilen her sahnede olayın bir evresinin yaşanması Yöneten Mehmet Ergen' nin dahice düşüncesidir. 4 ayrı sahnede gerçekleşen gösterim, biz eleştirmenleri de durup düşünmeye itiyor: Yeni dönem tiyatroda sahne, kostüm, ışık, oyuncu nasıl olmalı? Mehmet Ergen bu sorduğum soruların cevabını “Şeylerin Şekli” nde veriyor. Yenilikçi tiyatronun nasıl olması gerektiğini detayıyla anlatıyor. Bu kritiğim dilerim yenilik gayesi taşıyan grupların da ilgisini çeker.

Şeylerin Şekli Konu
"Heykeltraş” Jenny, üniversitede bitirme tezini ilginç bir konu üzerine seçer. Bir erkeği ele alıp o' nu ilk tanıştığı günden bu yana irdeleyerek, yaşamını, geçirdiği evreleri tek tek sunum halinde insanlara gösterecektir. Bu çalışmasını da sanat adına gerçekleştirecektir. Adam, bu iş için biçilmiş kaftandır. Jenny, işine başladığında bazı durumları göz ardı etmiştir. Her insani ilişkide beliren sevgi, aşk, hoşlanma duyguları; ödevle beraber iyice ayyuka çıkmıştır. Adam, Jenny'e karşı safça duygular besler. Hatta yakın arkadaşları Eveyln'i ve Philip' i bile Jenny'e duyduğu aşk yüzünden harcar. Dostluk, arkadaşlık ilişkilerini bir kenara iter. Artık yaşamının merkezinde Jenny vardır. Peki Jenny için yaşamın merkezi neresidir?

Oyunu hem çeviren hem de yöneten Mehmet Ergen, bu ilginç, karmaşık konuyu duygusal boyuttan uzak tutarak yönetmiş. Daha çok sorgulamalar içinde oyunu izleyen seyirci; insan olmanın getirdiği bir takım duyguları irdeliyor sahnede. Günümüz genç kuşağının yaşadığı “duygu çıkmazları” da oyunda epeyce sorgulanıyor.

Harika Dörtlü
Jenny rolünde oynayan Esra Bezen Bilgin rolünün psikodinamik yapısını çok iyi tahlil etmiş. Oyun içinde oyun gerçekleştirirken 'acıma' duygusunu silip atıyor. Seyirciyi şüphe içinde bırakmadan rolüne devam ediyor. Amacına ulaşmak için attığı her adımda; izleyen, oyunun sonrası için ne olacak kaygısına varıyor. Özellikle de oluşturduğu sergide, karşılıklı konuşmalardaki 'mantık' vurgusuna hayran kaldım. Adam rolünde Bartu Küçükçağlayan iyi bir karakter oyuncusu olduğunu kanıtlıyor. Oyun içinde değişim gösteren karakterinin bütün davranış motifini eksiksiz aktarıyor. Sağlam oyuncu kendisi. Tek takıldığım sahnesi, öpüşmeler esnasında olayı yaşayamıyor. Belki de her gösterimde tekrar edilen bu olay, Sevgili Küçükçağlayan' da bir bıkkınlık yaratmıştır. Kim bilebilir?... Eveyln' da Betül Çobanoğlu, geçmişi ile hesaplaşan ve yeni aşkı Philip' le evlilik hazırlıkları yapmaya çalışan bir karakteri oynuyor. Oyunun her karesinde başarılıydı. Philip' te rol alan Deniz Celiloğlu ekip başarısına büyük katkılar yapıyor. Esra Bezen Bilgin ile girdiği ikili polemiklerde sinirini iyi yansıtıyor.

Sinemografik Teknikler
Oyunun yazarının Hollywood' da senarist olması ve filmler de oynaması oyunun sinemaya kaydığını gösteriyor. İn Yer Face akımının etkileri gözükse de oyunda, oyun için asıl olan sinemadan devşirme tekniklerin varlığıdır. 4 ayrı sahne var demiştik oyunda. Müze, ev, sergi salonu ve su altı evlilik bölümü. Her sahne sinemadaki bölümler gibi müzikli geçişlerle sağlamlaştırılıyor. İzleyen sahnelerin içine doğru çekiliyor. Yaşanılanlar gerçekçi aktarılıyor sahneye. Neil İrish'in dekor kostüm yapısını bu doğrultuda oluşturmuş. Işık da Yakup Çartık da bu tekniğe ayak uydurmuş. Zaten Yöneten Mehmet Ergen' nin başarısı ekibin tamamına yayılmış. Müzikler de gösteriye muhteşem tat katmış.

Şaşırtıcı Final
Oyunda, Jenny' nin Adam'ın kulağına söylediği şey ne idi? Ortada yaşanılanlar tamamen yalan mıydı? Kurmaca mıydı? Planlı mıydı? Oyun içinde oyunda başka bir oyunda mı vardı? Peki Jenny ile Adam kavgalı iseler neden düğün sahnesinde beraberlerdi? Yatakta Jenny, Adam'ın kulağına ne demişti? Hala düşünüyorum. Burayı tam olarak çözmüş değilim. Fakat şunu biliyorum, oyunun finali insanı cezp ediyor. Ve düşündürüyor.

Oyun her Çarşamba Akbank Sanat'ta sahneleniyor. Şunu da unutmamak lazım, oyunun asıl metininde inanılmaz küfürler buluyordu. Sevgili Mehmet Ergen, konuyu Türkçe'ye çevirirken küfürleri epeyce sadeleştirmiş. Bu bazı gruplara dilerim büyük bir ders olur. Oyunu nasıl izlenir bir hale getiririz fikri, dilerim her grup için temel düşünce olur. Yoksa 2 saat boyunca küfürlü bir gösteri bu güzelim oyunu mahvedebilirdi. Sinemografik tekniklerle yapılan bu şahane gösteriyi mutlaka izleyin.

Dip Not
Tiyatro Anadolu' nun yeni oyununu çok merak ettim. Geçenlerde sitelerinden gördüm yeni oyunlarını. Yakın bir zamanda Eskişehir'e gider isem muhakkak izleyeceğim oyunlarını.