Şırnak İli Güçlükonak İlçesi

[Kedi]

Şırnak Güçlükonak ilçesi

Güçlükonak
Tarih ve Coğrafya

Güçlükonak İlçesi daha önce Eruh İlçesine bağlı bir köy iken 09.05.1990 tarih ve 3644 sayılı Kanunla İlçe olmuş ve 16.05.1990 tarih ve 3647 sayılı Kanun ile İdari bağlılığı değiştirilmiş ve Şırnak İline bağlanmıştır. İlçemiz Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Dicle bölümünde Şırnak İlinin batısında yer almaktadır. Doğuda Şırnak İli ,Batıda Dicle Nehri ve Dargeçit İlçesi, Güneyde Dicle Nehri ve İdil İlçesi,Kuzeyde ise Eruh İlçesi bulunmaktadır. Yaklaşık olarak 550 Km2 yüzölçümünde olup, İlçenin rakımı 950 M.dir. İlçenin Şırnak İl Merkezine uzaklığı 70 Km. Cizre İlçesine Uzaklığı ise 45 Km.dir.2000 Yılı Genel Nüfus sayımı geçici sonucuna göre İlçe Merkez Nüfusu 4111 Belde ve Köyler nüfusu 6189 olmak üzere İlçe toplam nüfusu 10300 tür. İlçenin Coğrafi yapısı ; İlçe merkezi hariç diğer yerler genellikle engebeli bir yapıya sahiptir. En yüksek dağı Fındık Beldesinin kuzeyinde bulunan Kale dağıdır. Arazi bitki örtüsü bakımında zengin olmamakla beraber arazinin bazı bölümleri Ormanlıklardan oluşmakta ise de diğer bölümleri genelde çıplak küçük veya seyrek Ormanlarla kaplıdır. Mevcut Ormanlar genelde Mazı ve Meşe ağaçlarından oluşmaktadır. İlçenin en büyük akarsuyu Dicle Nehridir. Bu Nehir Güçlükonak’ın Dargeçit ,İdil ve Cizre İlçeleri ile tabii sınırını oluşturmaktadır. İlçenin ikinci büyük akarsuyu Eruh İlçesine bağlı Dönerdöver Köyü sınırları içerisinden çıkan Pilleder Köprüsünden Dicle Nehrine karışan Ruyısur Çayıdır. İlçenin İklimi; Yazları sıcak ve kurak , Kışları ise soğuk ve yağışlı ,tipik bir karasal iklim görülmektedir. Yılık ortalama sıcaklık 24 derece düzeyinde olup,yılık ortalama yağış miktarı 490 cm3 tür.


Nüfus

2000 Yılı Genel Nüfus tespiti geçici sonuçlarına göre İlçemizin toplam nüfusu 10.300 tür. 4111’ü İlçe Merkezinde 6189’u ise Belde ve Köylerimizde yaşamaktadır. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin genel özelliği olan dışarıya göç verme olayı İlçemizde yaz aylarında yoğun olarak yaşanmaktadır. Bu göç olayının temelde ekonomik nedenlerden kaynaklandığı görülmektedir. Bu göç özelikle Batı Anadolu ya yöneliktir. Yaz aylarında yapılan bu göç daimi olmayıp iş mevsiminin bitiminden sonra tekrar geri dönülmektedir. İlçemizde aile planlaması istenilen düzeyde ulaşmamış olduğundan ,çok evlilikle ve çok çocukluluk yaygın olup,ailelerde ortalama çocuk sayısı 5-15 arasında değişmektedir. İlçenin okuma,yazma,eğitim ve kültür düzeyinin düşük olduğu gözlenmektedir.

İdari Durum

İlçemiz Eruh İlçesine bağlı bir köy iken İlçe statüsüne 1990 yılında kavuşmuştur. 1996 Yılında İlçe Kaymakamının fiilen İlçede göreve başlaması ile Resmi Kurumlarının teşkilatlanması başlatılmış,Personel yetersizliğine rağmen bu teşkilatlanma Adliye,Polis ve Banka Şubesi dışında tamamlanmıştır. İlçe Kuruluşu ile birlikte Belediye Teşkilatı kurulmuş ve İlçede dört Mahalle ihdas edilmiştir. Bunlar;Dicle,Bağlar,Doğu ve Yenimahalleleridir. İlçemize bağlı bir Merkez ve Fındık Belediyesi olarak iki Belediye ile 26 Köy ve 7 Mezra olmak üzere toplam 35 yerleşim birimi mevcuttur. Bunlardan 12 Köy ve 5 Mezra boş durumdadır. Bağlı Köyler genellikle dağınık ve engebeli yerlerde kurulmuş olduğundan nüfusları itibarı ile küçük yerleşim birimleridir.


Sosyal Durum

İlçe Merkezi ile Köylerinde düğünler dışında eğlence hayatı yok denecek kadar azdır. Aileler kalabalık olup,pederşahi aile sistemi mevcut olduğundan çocuklar evlenseler bile ailenin ekonomik ve sosyal yapısı içinde kalırlar. Ailede kadının söz hakkı son derece kısıtlıdır. Kadın tamamen erkeğe bağlıdır. Ailenin yaşlı erkeği söz sahibidir. Kız kaçırma,başlık parası ve kan gütme olayları yaygın olmakla birlikte ancak son yıllardaki olaylardan dolayı bir azalma olduğu görülmüştür. Türbe ve ziyaretlere ilgi fazla olup,başlık parası vererek yaşa bakılmaksızın hiç bir toplumsal baskı ile karşılaşılmadan iki veya üç evlilik yapanların sayısı çoktur,kız çocukları genellikle 13-14 yaşları arasında evlendirilirler . Konut İlçe merkezi ve köylerinde önemli bir sorun olup mahalli malzemeyle yapılan konutlar sağlık koşullarına genellikle uygun değildir. Ancak son yıllarda özellikle İlçe merkezinde ve köylerde beton binalar yapılmışsa da genel sayı içerisinde bulunanların sayısı azdır. Pederşahi aile sisteminin hakim olması tüm aile bireylerinin tek evde ikametine sebep olmakta,tuvalet ve banyo gibi sağlık ünitelerinden yoksun köy evlerini daha da sağlıksızlaştırmaktadır. Çoğu köylerde gündüz oturma odası olarak kullanılan büyükçe bir oda gecede tüm aile fertlerine yatak odası olmaktadır. Evlerin damları düz şekildedir. Çatı sistemi gelişmemiştir. İnşaatlar genellikle taş, kerpiç ve topraktan yapılır. Çimento ve demir malzemesi köylere yeni yeni girmektedir. Damlar kavak ağaçları ile döşenip üstüne toprak örtülerek kapatılır. Mahalli giysi olarak çoğu yerlerde modern kıyafete uygun elbiseler giyilir . Erkeklerin çoğu cemedani denilen bir örtü ile başlarını sarmaktadırlar; kadın ve kızlar ise uzun ve kollu entari giyerler. Yörede TV ve Radyo yaygın olarak kullanılmakta olup halkın tek eğlence ve kültür aracıdır. İlçe Merkezinde Kadastro tespiti tüm İlçede yapılmadığından,arsa sıkıntısı ciddi bir düzeyde yaşamakta olup,arsa fiyatları oldukça yüksektir. Buna bağlı olarak alım gücüde düşük olduğundan özellikle Fındık Beldesi ve İlçe Merkezinde konut sıkıntısı yaşanmaktadır.


Sağlık

İlçemizde biri Fındık Beldesinde olmak üzere iki Sağlık Ocağı,Koçtepe ve Yağızoymak Köylerinde birer olmak üzere iki Sağlık evi olmasına rağmen ilçe merkez Sağlık Ocağı dışında Sağlık birimlerinde personel bulunmadığı için sadece ilçe merkezinde sağlık hizmetleri verilebilmektedir. Merkez Sağlık Ocağında 1Geciçi Doktor, 2 Hemşire, 2 Sağlık Memuru, 2 ebe ve 1 Hizmetli ile hizmet vermeye çalışmakta olup, 2 Doktor, 1 Hemşire, 1 Sıtma Savaş İşçisi, 2 Ebe, 2 Çevre Sağlık Teknisyeni,1Laborant 1, Memur, 1 Şoför ve 3 Hizmetliye ihtiyaç vardır. Sağlık Ocağımız ile Fındık Beldesi ve Koçtepe Köyünde bulunan Sağlık evlerinin personel ve araç eksikliklerinin giderilmesi ile vatandaşlarımıza daha kaliteli sağlık hizmetlerinin verilmesi önem arz etmektedir.

Ulaştırma

İlçe genelinde Elektrik hizmeti tüm yerleşim birimlerine götürülmüştür.Ancak “Köye Geri Dönüş” kapsamında yeni açılan Yatağankaya Köyünde elektrik bulunmamaktadır.Bir Şef ile hizmet vermektedir. Araç ve teknisyene ihtiyaç duyulmaktadır. İlçemiz Cizre-Şırnak(Kasrik)Karayoluna 35 Km’lik bir yol ile bağlantılıdır. Kasrik boğazı Güçlükonak yollunu 30 Km’lik bölümü asfaltlanmış olup,İlçemiz Basan deresi üzerinde Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünce 1997 yılında yaptırılan köprü iyi inşa edilemediğinden köprü ayaklarında ve üstünde çatlaklar ve kırıklar olmuştur. Bu köprünün çok acil olarak yapılması ilçe yolunun sürekli ulaşıma elverişli halde tutulması için büyük önem arz etmektedir.İlçemiz Basan Deresi ile arasındaki 5 Km.lik rampalı yolun yüksek eğimli olması nedeniyle ulaşımda sıkıntı yarattığı için yol güzergahının değiştirilmesi veya mevcut yolun asfaltlanması büyük önem arz etmektedir. Telekom hizmetleri açısından İlçe Merkezi ve Fındık Beldesi ve Koçtepe Köyünde 500’er abonelik santrallar bulunmaktadır. İlçe genelinde Yağızoymak Köyü dışında İlçemizde bağlı tüm yerleşim birimlerine telefon hizmetleri verilmektedir. GSM hizmetleri açısında Turkcell, Aycell ve Telsim hizmetlerinden yararlanılmaktadır. Televizyon açısında TRT 1-2, yayınları izlenebilmektedir. Köylerimizde ancak çanak antenle televizyon yayınları izlenebilmektedir.

Kültür ve Turizm


Güçlükonak
Bölgede halkının kültür eskilerde olduğu gibi devam etmekte olup,bir kültür değişikliği yaşanmaktadır. Düğünler davul ve zurna çalınarak yöreye mahsus halk oyunları oynayarak ve oyunlar özel mahalli giysiler giyilerek oynanır .Böylelikle halkın oldukça muhafazakar oluşu kadın giysisine de yansımıştır. Evlilikle genellikle imam nikahı ile tamamlanır .Medeni nikah yeni yeni başlanmış olup,toplu nikah ve sünnet törenlerinin devam ettirilmesi gerekmektedir. Turizm alanında ise Koçtepe Köyü yakınlarında bulunan Hısta Kaplıcalarına özelikle yaz aylarında gelen ziyaretçiler ortalama olarak 15-30 gün müddetle tedavi için konaklanmaktadırlar. Kaplıcanın modernleştirilmesi çalışması başlanmış olup 4 katlı bir otel ve Dört tane yüzme havuzu inşaatı devam etmektedir.Kaplıcanın Modernleştirme çalışmalarının bitirilmesiyle, İlçemiz sağlık ve Turizm açısında büyük bir gelir kaynağına kavuşacaktır. İlçemizde eğitim,sosyal ve kültürel kalkınmasına katkıda bulunabilecek Sinema, Tiyatro, Kütüphane ve Spor kulübü bulanmamaktadır olup,bu tesislerin İlçemize kazandırılması gerekmektedir. Ayrıca İlçemize bağlı Damlarca Köyünün 600m. doğusunda Tarihi Medrese kalıntıları,1500m.doğusunda da Asurlulardan kalma tarihi Kale kalıntıları bulunmaktadır.Bu kalıntıların uzman ekiplerce incelenerek turizme katkı sağlanabilir