21 şubat

[Okyanus]

21 ŞUBAT

1938 - Atatürk'ün, halkevlerinin 6. kuruluş yıldönümü nedeniyle kendisine gönderilen telgraflara Anadolu Ajansı aracılığıyla açık teşekkürü.


1935 - Fransız misyonerlerinin işlettiği bazı okullar millileştirildi.

Atatürk'ün, Ege vapuru ile Taşucu'ndan Mersin'e gelişi, karaya çıkmaksızın saat 18.00'de Fethiye yönünde hareketi.


1931 - Atatürk'ün, Konya'da Âsar-ı Atika (Eski Eserler) ve Mevlâna Müzelerini ziyareti, incelemelerde bulunması ve Mevlâna Müzesi hatıra defterine yazdıkları: "Bilgi eseri olduğu anlaşılan tertip ve intizamdan çok memnun oldum."



1927 - Atatürk 21 Şubat 1927 (ve 24 Mart 1923)'de Time Dergisi'ne kapak oldu.


1925 - Şeyh Sait’e bağlı kuvvetler Kıs ovasında hükümet kuvvetleriyle çarpıştı.
Bazı doğu illerinde sıkıyönetim ilan edildi.

Atatürk'ün, Çankaya'da İsmet Paşa ile Şeyh Sait İsyanı'na karşı alınacak önlemler hakkında görüşmesi.

Atatürk'ün başkanlığında, akşam Çankaya'da Cumhuriyet Halk Partisi Başkan Vekili ismet Paşa, Başvekil Fethi Bey, Meclis Başkanı Kâzım (Özalp) Paşa'nın katılmasıyla bir toplantı yapılarak Şeyh Sait isyanı ve alınacak önlemlerin görüşülmesi.

Atatürk'ün başkanlığında, gece Vekiller Heyeti toplantısı ve doğu illerinin bir kısmında "sıkıyönetim" ilânı

1921 - İkinci Londra Konferansı'nın açılışı (Sona erişi 12 Mart 1921).

Sevr Antlaşmasından bazı tavizler verip, antlaşmayı onaylatmak amacıyla düzenlenen Londra Konferansı başladı.

Atatürk'ün, Anayasa'nın 7. maddesinin değiştirilmesine dair kanun teklifi münasebetiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde konuşması: "Efendiler, Anayasamız, milletin tamamiyle arzularını ve Meclis'in mahiyetini ve gerçek şeklini gösterir bir kanundur. Bu kanun mevcut olmasaydı, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin esas mahiyeti hakkında dünyaca hiçbir kesin fikir edinilmemiş bulunacaktı ve düşmanlarımız buna çalışmışlardır."

Atatürk'ün, Gürcistan ve Ermenistan arasında başgösteren harp ve Kafkasya durumu hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gizli oturumundaki görüşmeler esnasında konuşması.


1920 - Atatürk'ün, İstanbul'da bulunan Rauf (Orbay) Bey'e yazısı: "...Hükümete karşı kesin bir vaziyet almak zamanı gelmiştir. Sadrazam'a ve Dahiliye Nazırı'na açıkça söylemek gerekir ki, Kuva-yi Milliye, sonuca kadar faaliyetine devam edecektir!"

Atatürk'ün Sadrazam Ali Rıza Paşa'nın millî örgüt aleyhindeki 14.2.1920 tarihli genelgesi nedeniyle, Harbiye Nazırı Fevzi (Çakmak) Paşa'ya telgrafı: "...Memleketimizin işgal edilmiş parçalarından düşmanların çekildiğini görmeden veya hiç olmazsa çekileceğine tam kanaat hasıl olmadan, yerine getirilmeyen vaatlere gereğinden fazla önem vererek memleket talihinin yegâne dayanak noktası bulunan Kuva-yi Milliye'yi dağıtmaya yönelik girişimlerin tarihî sorumluluk derecesini Sadrazam Paşa Hazretlerinin lütfen etraflıca düşünmelerini rica ederim. Hükümetin Kuva-yi Milliye'yi ortadan kaldırma taraftarı olduğunu bir an bile hatırımıza getirmek istemediğimizden, siyaset gereğidir diye uygulanacak tedbirlerde her şeyden evvel Kuva-yi Milliye'nin dokunulmazlığını düşünmenin, vatanın yüksek menfaatleri gereği olduğu görüşündeyiz."

1917 - Atatürk'ün, Şam'a gitmek üzere sabah saat 10.00'da otomobille Diyarbakır'dan ayrılışı.



1916 - Atatürk'ün, Kurmay Başkanı İzzettin (Çalışlar) Bey'le harita üzerinde Trakya'daki yeni sınır göz önüne alınarak harekât-ı harbiyenin seyir şekli hakkında görüşmesi.



1913 - Atatürk ve Fethi (Okyar) Bey'in, Mahmut Şevket Paşa'ya müşterek mektupları:
"Buradan alınacaksak, Fahri Paşa ile beraber alınmamızın en iyi çare olacağı."



LONDRA KONFERANSI

T.B.M.M, Sevr Antlaşması'nı kabul etmemiş, İtilaf Devletleri'ni yurttan çıkarmak için harekete geçmişti. TBMM, Milli Mücadele sırasında Güneyde Fransızlara karşı başarılı olmuş, Türk Sovyet görüşmelerini başlatmış, Yunan ilerleyişini durdurmuştu. I. İnönü Zaferi de kazanılınca İtilaf Devletleri, Sevr Antlaşmasında bazı değişiklikler yapmak üzere Yunanistan ve Türkiye'nin de katıldığı bir konferansın 23 Şubat 1921'de Londra'da yapılmasına karar verdiler.
Fakat TBMM'ni tanımadıkları için, konferansa yalnızca Osmanlı Hükümetini davet ettiler. Mustafa Kemal'in de konferansa delege olarak katılabileceğini ya da bir temsilci yollayabileceğini Osmanlı Hükümeti'ne bildirdiler. Osmanlı Hükümeti de itilaf devletlerinin bu önerisini TBMM Başkanı Mustaf Kemal Paşa'ya iletti. Ancak TBMM bu teklifi kabul etmedi ve çağrılmadığı bir konferansa, katılamayacağını bildirdi. Bunun üzerine İtilaf Devletleri, İtalya'nın aracılığı ile TBMM'ni resmen Londra Konferansı'na çağırdı. Konferans 23 Şubat'ta Londra'da açıldı. İtilaf Devletleri, Sevr Antlaşması'nda küçük değişiklikler yapmak istediler. Türk delegeler buna şiddetle karşı çıktılar.

Sadrazam Tevfik Paşa, söz sırası kendisine gelince, "Ben sözü Türk Milletinin gerçek temsilcisi olan Türkiye Büyük Millet Meclisi Başdelegesine bırakıyorum" diyerek konuşma yetkisini Bekir Sami Bey (Kunduh)'e bıraktı. Bunun üzerine, İtilaf devletleri her türlü görüşmeyi TBMM heyetiyle yaptı. TBMM delegeleri, Misak-ı Milli'ye dayanarak Sevr Antlaşması'nı hiçbir şekilde kabul etmediklerini dile getirdiler. Şiddetli tartışmalardan sonra konferans sonuç alınamadan dağıldı. Bekir Sami Bey konferansın dağılmasından sonra savaş esirlerinin karşılıklı geri verilmesi ile ilgili olarak, 11 Martta Fransızlarla, 12 Martta İtalyanlarla ve 16 Martta İngilizlerle, ayrı ayrı antlaşmalar imzaladı. TBMM tarafından onaylanmayan bu antlaşmalar hiçbir zaman yürürlüğe girmedi. Konferans, sonuç alınamamasına rağmen, İtilaf Devletleri'nin TBMM'ni tanımaları açısından diplomatik bir başarıydı.