SELÇUKLU SANATI (11-13. yüzyıl)

[Renklerin Dansı]

SELÇUKLU SANATI (11-13. yüzyıl)

Selçuklu döneminde sultanların yanı sıra emirler, atabekler ve varlıklı tüccar aileleri verdikleri siparişlerle sanata canlılık kazandırmışlardır. Günlük kullanım için döküm tekniğinde yapılmış, kazıma, kabartma ve ajur tekniklerinde bezeli bronz kaplar üretilmiştir. Ziynet dışında altın ve gümüş kullanımı azalmış, 12. yüzyıl sonlarında pirinç alaşımı kullanılmaya başlanmıştır. Selçukluların maden sanatına getirdikleri en önemli yenilik, bronz ve pirinç eserler üzerinde altın ve gümüş kakma tekniğinin geliştirilmesidir. Horasan bölgesindeki Herat ve Nişapur'da gelişen kakma tekniğinde, geometrik ve bitkisel motiflerin yanı sıra, kudret-bereket-burç sembolü olan insan ve hayvan figürleri, av-taht-şölen sahneleri, iyilik ve bereket dileyen kitabeler süsleme elemanı olarak kullanılmıştır. Anadolu'da İran ekolünde çalışan Konya ve Musul ekolünde çalışan Artuklu bölgesi atölyeleri en önemli maden merkezleri olmuştur.

Seramik sanatında sigrafitto ya da kabartma desenli ve firuze, kobalt mavisi, beyaz tek renk sırlı kaplar yaygın olarak karşımıza çıkmaktadır. Lâkâbi, sıraltı ve slip tekniklerinin yanı sıra, 12. yüzyıl son çeyreği ve 13. yüzyıl başlarında lüster ve minaî tekniklerinde yapılan zengin figürlü örneklerle seramik sanatı doruğa ulaşmıştır. İran'da Rey, Keşan, Sultanabad, Nişapur; Suriye'de Rakka en önemli çini ve seramik merkezleriydi. Yıldız ve haç biçimindeki çiniler ve seramikler üzerinde avcılar, taht sahneleri, süvariler, müzisyenler, fantastik hayvanlar minyatür üslubunda işlenmiştir. Anadolu'da anıtsal mimaride mozaik çini ve sırlı tuğla, saray mimarisinde de lüster, sıraltı ve minaî tekniğinde çini dekorasyonla karşılaşılmaktadır. Az sayıdaki seramik örnekler barbutin, sigrafitto, sıraltı ve slip tekniklerindedir. Ahlat'ta bulunan yerli üretim lüster örnekler dışında minaî ve lüster seramikler ithal edilmiştir.