Düşünceyi Geliştirme Yolları

[SERDEM]

Düşünceyi Geliştirme Yolları

Düşünceyi Geliştirme Yolları

Düşünce yazıları yazılırken, çeşitli şekillerde ifade edilmek istenen cümleler aktarılır.

Düşünce şu yollarla geliştirilir:


Tanımlama

Bir kavram veya nesnenin cümleler ile ayırt edici özelliklerinin verilmesi yolu ile tanımlama yapılır. Tanımlama "Bu nedir ?" sorusunun cevabıdır. Tanımlama, düşünce yazılarının giriş bölümünü oluşturur.

Tanımlama yapılırken, tanımı yapılan varlık ya da nesnenin benzerlerinden farklı olan, ayırt edici özellikleri verilmelidir.


Örnek: Sıfatlar, bir kelimeden önce gelerek, o kelimenin özelliğini anlatan sözcüklerdir.


* Tanım değildir. Çünkü, benzerlerinden farklı özellikleri verilmemiş, tanım zarflara da uygun olmuştur.


Örnek: İsimlerden önce gelerek, kendisinden sonra gelen adın özelliğini anlatan kelimelere "sıfat" denir.


* Tanımdır.


Benzetme (Teşbih)

Benzetme sanatının kullanıldığı cümlelerin yer aldığı paragraflarda benzetmeli anlatım yapılmış olur.



Örnek: Koskoca duvarlardan oluşmuş olan, kasvetli kalelerin içerisinde, kralları eğlendirmek isteyen soytarılar da bulunur. Bu soytarılar kılıktan kılığa girip, bazen de tıpkı bir top gibi yuvarlanarak kralı eğlendirmeye çalışır.



Karşılaştırma (Mukayese etme)

Bir paragrafta birbiri ile alakalı birden fazla varlık ya da nesne mukayese ediliyorsa, kıyaslanıyorsa, bu durumda karşılaştırmalı anlatım yöntemi kullanılmış demektir. Bir karşılaştırmanın yapılabilmesi için en az iki varlık bulunmalı, bu iki varlık ortak bir özellik bakımından karşılaştırılmalıdır.


Örnek: Orhan Veli ile Rıfat Ilgaz, yaşadıkları dönemin en önemli yazarlarıdır. Fakat Rıfat Ilgaz eserlerinde genellikle mizahi, güldürücü, komik olayları anlatırken Orhan Veli ise, acıklı, hüzünlü, karamsar olayları eserlerine yansıtmıştır.


* Karşılaştırma yapılacak varlık ya da nesneler arasında kesinlikle ortak özellik bulunmalıdır.

* Bir de, tek yönlü karşılaştırmalar vardır. Tek yönlü karşlaştırmalar "pek, çok, daha, en ..vb." gibi kelimeler kullanılarak yapılır.


Örnek: Benim arabam daha güzel.

Örnek: Onun boyu çok uzun.



Tanık Gösterme
Bu anlatım yönünde, tanınmış ve alanında uzman kişilerin sözleri, düşüncelerin doğruluğunu kanıtlamak için yazıda kullanılması ile oluşturulur.Bir kişinin sözünde, hiç değişiklik yapmadan yazılarda kullanıldığında, o kişi, verilen düşünceye şahit, tanık yapılmış olur.


Örnek: Gökyüzüne hakim olan, dünyaya hakim olur. Bu konuda Mustafa Kemal Atatürk " İstikbal göklerdedir!" diyerek gökyüzünün önemini belirtmiştir.

* Tanık göstermenin yapılabilmesi için bir kişiden alınan söz, hiç bir değişikliğe uğratılmadan kullanılmalıdır. Eğer değişiklik yapılırsa, o söz tırnak içinde yazılmaz, tanık gösterme yapılmamış olur.



Sayısal Verilerden Yararlanma

Bir düşünce yazısında, verilmek istenen , kabul ettirilmek istenen düşünceyi benimsetmek adına, çeşitli sayısal verilerin kullanılması yoluyla oluşturulan düşünceyi geliştirme yöntemidir.


Örnek: İstanbul'un nüfusu, her geçen gün artmaktadır. Cumhuriyet kurulduğunda İstanbul'da yaşayan kişi sayısı 783.000 iken, 1950'li yıllarda bu rakam 3 milyon kişiye çıkmıştır. Bugün ise 12 milyonu aşkın yaşayan insan vardır. Bu da gösterir ki, İstanbul nüfusu çoğalmaktadır.



Örneklendirme

Düşünce yazılarında öne sürülen düşünceyi kanıtlayabilmek için, örnekler verilmesi yolu ile örneklendirme oluşturulur.


Örnek: Anadolu'da geçmişle bugün iç içe yaşamaktadır. Bunun en güzel örneklerinden biri, Ankara'dır. Ankara'da eski kerpiç evlerden birinin duvarında İyonya zamanından kalma bir sütun başı karşımıza çıkar. Ahi Şerafettin'in türbesinin merdivenlerinin dibinde, Roma döneminden kalma bir aslan heykeli sizi karşılar. Bu nedenle bu türbenin diğer adı "Aslanhane" olmuştur. Bu türbenin yanında, Etiler'in bereket tanrısı olan yılanın, hala üzümler arasında dolaştığı söylenir.