DÂSTÂN-I LEYLÎ vü MECNÛN

**SERDEM** · 20.07.08, 12:10

5. KONU

Bu vâcib-ülvücûd isbâtına bürhân-ı kâtı’dur

Ve
Bekâ’-i sâir-i mevcûdâta delîl-i mâni’dür

Açıklama : Allah’ın Varlığının Zorunlu Olduğu Yolunda Su Götürmez Kanıt ve Diğer Varlıkların Baki Olmadığı İle İlgili Kesin Delil.

117. Beyit :
Etmek gerek ehl-i feyz ü bîniş
Tahkîk-i vücûd-ı âferîniş

Açıklama : Feyiz ve aydın görüş sahiplerini varlık ve yaratılışın hikmetleri üzerinde düşünmeleri gerekir.

118. Beyit :
Bilmek gerekir anı kim cevâhir
Ne genc-i nihandan oldı zâhir

Açıklama : Bilmeleri grekir; Cevherler hangi gizli hazineden odaya çıktı?..

119. Beyit :
Ne dâirededür bu devr-i eflâk
Ne zâbıtadur bu merkez-i hâk

Açıklama : Bu feleklerin dönüşü nasıl bir dairededir, dünya nasıl bir merkezdir.

120. Beyit :
Cisme arazı kim etdi kâim
Nara neden oldı nûr lâzım

Açıklama : Cisme, arazı kim yerleştirdi; ışık ateş için neden gerekli oldu?

121. Beyit :
Her hilkate gerçi bir sebeb var
Âyâ sebebi kim etdi ızhâr

Açıklama : Gerçi her yaratılışa bir sebep vardır; peki sebebi ortaya koyan kim?

122. Beyit :
Ger kâf ile nundan oldı âlem
Âyâ neden oldı kâf ü nun hem

Açıklama : Evet, âlem <<kâf>> ile <<nûn>>dan oldu; peki kâf ve nûn ( Ol emri) neden oldu?

123. Beyit :
Bîhûde değül bu kâr-hâne
Bîfâide gerdiş-i zemâne

Açıklama : Bu iş güç (amel) yeri boşuna yaratılmış değildir. Zamanın dönüşü de faydasız değil.

124. Beyit :
Hâşâ ki bu turfe nakş-ı garâ
Nakkâşından ola Müberrâ

Açıklama : Haşa ki bu muhteşem ve benzersiz nakış, bir nakkaşsız olsun!

125. Beyit :
Hâşâ ki bu bârgâh-ı âli
Bir dem eyesinden ola hâlî

Açıklama : Haşa ki bu yüce kat, bir an sahibinden boş bulunsun!..

126. Beyit:
Fikr eyle vü gör nedür bu üslûb
Ne sânıadur bu sun’ mensûb

Açıklama : Düşün de gör; nedir ( yaradılıştaki) bu yol yordam; bu eser hangi yaratıcıya ait olabilir?

127. Beyit :
Her zerre-i zâhirûn zuhûrı
Bir özgeye bağludur zarûrî

Açıklama : Her görünen zerrenin ortaya çıkışı; zorunlu olarak, bir başkasına bağlıdır.

128. Beyit:
Ger gâyete eylesen teemmül
Zâhir olur anda mazahr-ı kül

Açıklama : Eğer sonluluk üzerine iyice düşünürsen, her şeyin tecellisi onda ortaya çıkar.

129. Beyit:
Versen özüne fenâ-yı mutlak
İsbât olur ol fenâ ile Hak

Açıklama : Özüne mutlak yokluğu veren, o yokluk ile Hakk’ın varlığı ispat olur.

130. Beyit :
Ger var ise ma’rifet mezâkı
Fânî sana bes delîl-i bâkî

Açıklama : Eğer senden marifet zevki varsa, fanilik, senin için bir bakilik delildir.

131. Beyit :
Hakkâ ki hemşn vücûd birdür
Bir zâta vücûd münhasırdur

132. Beyit :
Aksidür anun vücûd-i ağyâr
Ma’nîde yoh i’tibâr ile var

Açıklama 131-132 : Doğrusu ( şu ki ), bütün varlık birdir; varlık yalnız bir şahsa mahsustur. Diğerlerinin varlığı onun aksidir; aslında onlar yokturlar, ama var sayılırlar.

133. Beyit :
Var olanı halk yoh sanurlar
Yoh varlığına aldanurlar

Açıklama : İnsanlar, var olanı yok zannederler,; yok olanın varlığına aldanırlar.

134. Beyit :
Yohdur bu vücûdun i’tibârı
Hak âyinedür cihan gubârı

Açıklama : Bu varlığın yoktur bir değeri, itibarı; Hak bir aynadır, cihan ise ( o aynanın) tozudur.

135.Beyit:
Ey akl edeb riâyet eyle
Bu bilmek ile kifâyet eyle

Açıklama : Ey akıl, edebini gözet de, bu kadar bilmekle yetin!..

136. Beyit :
Tahkîk-i sıfâta kâni’ olgıl
Endîşe-i zâta mâni’ olgıl

Açıklama : (Allah’ın) sıfatlarını araştırmanın gereğine inan da, zâtı, ile ilgili düşüncelere engel ol!..

137. Beyit :
Ol perdeye kimse râh bulmaz
Tahkîk bil anı bilmek olmaz

Açıklama : O perdeyi ( açma) ya kimse yol bulamaz, şunu kesin olarak bil ki ; (O’nun zâtının) hakikatini bilmek mümkün değildir.

138. Beyit :
Ger yetse idi bu sırra idrâk
Demezdi Resûl mâarefnâk

Açıklama : Eğer akıl ile bu sır anlaşabilseydi, Hz. Peygamber,<<Seni hakkı ile) bilemedik (ey Tanrı)>> demezdi.

139. Beyit :
Halk oldı bu bahr-ı hayrete gark
Tâ halkdan ola H^lika fark

Açıklama : Halk, bu hayret deryasına gark oldu ki yaratılanla yaratan arasındaki fark anlaşılsın.

140. Beyit :
Her rişte ki Hak ıyân edüpdür
Ser-riştesini nihân edüpdür

Açıklama : Allah hangi ipi ortaya koymuşsa, onun ucunu saklayıp gizlemiştir.

141. Beyit :
Bir kimse eğer olaydı âgâh
Kim halkı nişe yaradûr Allah

142. Beyit :
Mümkin ki irâdetiyle ol hem
Halk edebileydi özge âlem

Açıklama 141-142 : Bir kimse eğer Allah’ın halkı nasıl yarattığından haberdar olsaydı; mümkündü ki, iradesiyle o da bir başkaâlem yaratabilirdi.

143. Beyit :
Vermez çü kemâl-i hikmet-i Hak
Tahkîk-i rumûza râh-ı mutlak

Açıklama : Bu yüzden Hakkın yüce hikmeti, gizli sırların ve remizlerin gerçeğinin araştırılmasına asla müsaade etmez.

144. Beyit :
Fâş oldı ki sırr-ı Hak nihandur
Âlemde nişânı bînişandur

Açıklama : Anlaşıldı ki, Hakk’ın sırrı gizlidir ve dünyada O’nun nişanı, nişansızlıktır.

6. KONU

Bu ızhâr-ı i’tirâf-ı cehâletdür
Ve
İkrâr-ı isrâf-ı ma’siyetdür

Açıklama : Cahilliği İtiraf ve Günah Taşkınlığını Kabullenme

145. Beyit :
Ey hikmete bahmayan nazarsuz
Ahvâl-i zemâneden habersüz

Açıklama : Ey hikmete bakmayan kör ve ey zamanın hallerinden habersiz olan!..

146. Beyit :
Ta’n etme ki çerh bîvefâdur
Dâim işi cevr ile cefâdur

147. Beyit :
Şerh eyle mana ki çerh n’etdi
Andan ne cefâ zuhûra yetdi

Açıklama 146-147 : Vefasızdır ve daima işi cevr ile cefadır, diyerek feleği kınama da, bana söyle; felek ne yaptı ve ondan (sana) ne eziyet dokundu?

148. Beyit :
Nen var idi kim elünden aldı
Ne mertebeden aşağa saldı

Açıklama : Neyin vardı ki, elinden aldı; seni hangi mertebeden aşağıya yuvarladı.

149. Beyit :
Devrâna getürdi mihr ü mâhı
Anc’etdi sipidi vü siyâhı

Açıklama : Güneşe ve aya dönme emri verdi ve böylelikle akı ve karayı ortaya çıkardı.

150. Beyit :
Geh âteşe zecr-i âb verdi
Geh bâda gam-ı türâb verdi

Açıklama : Bazen ateşe su ile eziyet verdi; bazen rüzgârı toz-toprak ile kederlendirdi.

151. Beyit :
Şem’-i emelün münevver etdi
Her ne diledün müyesser etdi

Açıklama : Ümidinin lambasını aydınlattı; her ne diledin ise onu gerçekleştirdi.

152. Beyit :
Kıldı seni hîçden bir âdem
Esbâb-ı tena’umün ferâhem

Açıklama : Seni, bir hiç iken, insan yaptı; nimetlenmenin sebeplerini bir araya getirdi.

153. Beyit :
Çerhun hod işi senünle böyle
Sen neyledün anun ile söyle

Açıklama : İşte feleğin seninle işi böyle; peki sen onunla ( ilgili olarak) ne yaptın, söyle bakalım!

154. Beyit :
Her dem anı bivefâ ohursen
Dönsün deyü min duâ ohursen

Açıklama : Her an onu <<vefasız>> diye anarsın; (tersine) dönsün diye boyuna ona beddua okursun.

155. Beyit :
Çün ol sana kıldı mihribanlığ
Yahşılığa eyleme yamanlığ

Açıklama : Madem ki o sana şefkat ve merhametle davrandı; öyleyse sen de iyiliğe kötülükle karşılık verme!..

156. Beyit :
Ey rûh câm-ı cehl edüp nûş
Hubb-i vatan eyledün ferâmûş

Açıklama : Ey ruh! Belliki cehalet kadehini içip vatan sevgisini unutmuşsun…

157. Beyit :
Kim saldı seni bu teng râha
Handan düşdün bu dâmgâha

Açıklama : Kim saldı seni bu dar yola? Nerden düştün bu tazağa?

158. Beyit :
Sen terk kılup adem diyârın
Buldukda vücûd i’tibârın

159. Beyit :
Kılmışdı senünle hikmetullâh
Ecnâs-ı havâs u aklı hemrâh

160. Beyit :
Tâ âleme geldüğün zamanda
Bâzâr-ı tereddüd-i cihanda

161. Beyit :
Sermâyeleründen edesen sûd
Ol sûd nedür rızâ-yı ma’bûd

Açıklama 158-161 : Sen yokluk diyarını terk edip de geçici varlığını bulduğunda, Allah’ın hikmeti sana çeşit çeşit duygulan ve aklı yoldaş etti ki; dünyaya geldiğinde, cihanın kararsızlık pazarında sermayelerinden kâr edesin… O kâr nedir?.. Allah’ın rızası…

162. Beyit :
Hâlâ ki hasâret oldı vâkı’
Sermâyelerun tamâm zâyı’

Açıklama : Şimdi ise zarar ve ziyan ortada; sermayelerin tamamen zayi olmuş.

163. Beyit :
Hayrân ü mükedder ü tehî-dest
Ahvâl-i harâb ü rütbesi pest

164. Beyit :
Dönsen yine geldüğün makâma
Kâbil mi düşersen ihtirâma

Açıklama : 163-164 : Şaşkın, kederli ve eli boş bir şekilde, harap ve alçalmış bir halde geldiğin makama dönsen; yine saygı ve hürmet görmen mümkün müdür?

165. Beyit :
Elbetde zelil ü hâr olursen
Bu fi’l ile şermsâr olursen

Açıklama : Elbette hor ve hakir olur, bu fiil ile utanca yuvarlanırsın.

166. Beyit :
Ey nefs-perest ü cism-perver
Olma gam-ı hırs ile mükedder

Açıkalama : Ey nefsine tapan ve kendini seven! Hırs gami ile kalbini karartma!

167. Beyit :
Cehd ile azâb-ı gûr yığma
Sa’y ile metâ-ı mûr yığma

Açıklama : Cehd edip de kabir azabı kazanma; çalışıp çabalayarak karınca malı biriktirme!

168. Beyit :
Alma ele sâgar-ı mey-i nâb
Kim garka eder seni bu gird-âb

Açıklama : Eline şarap kadehi alma! Çünkü bu girdap seni boğar.

169. Beyit :
Olma nigerân-ı sebze-i beng
K’âyîne-i dînüne Salur jeng

Açıklama : Haşhaş bitkisine sakın gözünü dikme!.. Çünkü dininin aynasını paslandırır.

170. Beyit :
Def kimi gögüsde lehv koyma
Ney kimi havâ-yı nefse uyma

Açıklama : Def gibi oyun ve eğlenceyi göğsüne (kalbine) yerleştirme; ney gibi de nefsinin hevasına ( arzusuna) uyma!..

171. Beyit :
Dâmân-ı tarîk-i şer’ dutgıl
Her ne ki hilâf-ı şer’ unutgıl

Açıklama : Şeriat yolunun eteğine yapış ve şeriata aykırı ne varsa onu unut!..

172. Beyit :
Tahkîk-i vesîle-i vusûl et
Taklîd-i şerîat-i Resûl et

Açıklama : ( Allah’a ) vasıl olmanın vesilelerini araştır ve Hz Muhammed’in şeriatını izle!..

20.07.08, 12:10	#5 (permalink)
Kullanıcı Profili SERDEM S.Moderators Kullanıcı Bilgileri Üyelik tarihi: Mar 2008 Mesajlar: 7.687 Konular: 6910 Puan Grafiği Rep Puanı:11076 Rep Gücü:20 RD: Teşekkür Ettiği Teşekkür: 47 464 Mesajına 935 Kere Teşekkür Edlidi :	DÂSTÂN-I LEYLÎ vü MECNÛN 5. KONU Bu vâcib-ülvücûd isbâtına bürhân-ı kâtı’dur Ve Bekâ’-i sâir-i mevcûdâta delîl-i mâni’dür *Açıklama :* Allah’ın Varlığının Zorunlu Olduğu Yolunda Su Götürmez Kanıt ve Diğer Varlıkların Baki Olmadığı İle İlgili Kesin Delil. 117. Beyit : Etmek gerek ehl-i feyz ü bîniş Tahkîk-i vücûd-ı âferîniş Açıklama : Feyiz ve aydın görüş sahiplerini varlık ve yaratılışın hikmetleri üzerinde düşünmeleri gerekir. 118. Beyit : Bilmek gerekir anı kim cevâhir Ne genc-i nihandan oldı zâhir Açıklama : Bilmeleri grekir; Cevherler hangi gizli hazineden odaya çıktı?.. 119. Beyit : Ne dâirededür bu devr-i eflâk Ne zâbıtadur bu merkez-i hâk Açıklama : Bu feleklerin dönüşü nasıl bir dairededir, dünya nasıl bir merkezdir. 120. Beyit : Cisme arazı kim etdi kâim Nara neden oldı nûr lâzım Açıklama : Cisme, arazı kim yerleştirdi; ışık ateş için neden gerekli oldu? 121. Beyit : Her hilkate gerçi bir sebeb var Âyâ sebebi kim etdi ızhâr Açıklama : Gerçi her yaratılışa bir sebep vardır; peki sebebi ortaya koyan kim? 122. Beyit : Ger kâf ile nundan oldı âlem Âyâ neden oldı kâf ü nun hem Açıklama : Evet, âlem <<kâf>> ile <<nûn>>dan oldu; peki kâf ve nûn ( Ol emri) neden oldu? 123. Beyit : Bîhûde değül bu kâr-hâne Bîfâide gerdiş-i zemâne Açıklama : Bu iş güç (amel) yeri boşuna yaratılmış değildir. Zamanın dönüşü de faydasız değil. 124. Beyit : Hâşâ ki bu turfe nakş-ı garâ Nakkâşından ola Müberrâ Açıklama : Haşa ki bu muhteşem ve benzersiz nakış, bir nakkaşsız olsun! 125. Beyit : Hâşâ ki bu bârgâh-ı âli Bir dem eyesinden ola hâlî Açıklama : Haşa ki bu yüce kat, bir an sahibinden boş bulunsun!.. 126. Beyit: Fikr eyle vü gör nedür bu üslûb Ne sânıadur bu sun’ mensûb Açıklama : Düşün de gör; nedir ( yaradılıştaki) bu yol yordam; bu eser hangi yaratıcıya ait olabilir? 127. Beyit : Her zerre-i zâhirûn zuhûrı Bir özgeye bağludur zarûrî Açıklama : Her görünen zerrenin ortaya çıkışı; zorunlu olarak, bir başkasına bağlıdır. 128. Beyit: Ger gâyete eylesen teemmül Zâhir olur anda mazahr-ı kül Açıklama : Eğer sonluluk üzerine iyice düşünürsen, her şeyin tecellisi onda ortaya çıkar. 129. Beyit: Versen özüne fenâ-yı mutlak İsbât olur ol fenâ ile Hak Açıklama : Özüne mutlak yokluğu veren, o yokluk ile Hakk’ın varlığı ispat olur. 130. Beyit : Ger var ise ma’rifet mezâkı Fânî sana bes delîl-i bâkî Açıklama : Eğer senden marifet zevki varsa, fanilik, senin için bir bakilik delildir. 131. Beyit : Hakkâ ki hemşn vücûd birdür Bir zâta vücûd münhasırdur 132. Beyit : Aksidür anun vücûd-i ağyâr Ma’nîde yoh i’tibâr ile var Açıklama 131-132 : Doğrusu ( şu ki ), bütün varlık birdir; varlık yalnız bir şahsa mahsustur. Diğerlerinin varlığı onun aksidir; aslında onlar yokturlar, ama var sayılırlar. 133. Beyit : Var olanı halk yoh sanurlar Yoh varlığına aldanurlar Açıklama : İnsanlar, var olanı yok zannederler,; yok olanın varlığına aldanırlar. 134. Beyit : Yohdur bu vücûdun i’tibârı Hak âyinedür cihan gubârı Açıklama : Bu varlığın yoktur bir değeri, itibarı; Hak bir aynadır, cihan ise ( o aynanın) tozudur. 135.Beyit: Ey akl edeb riâyet eyle Bu bilmek ile kifâyet eyle Açıklama : Ey akıl, edebini gözet de, bu kadar bilmekle yetin!.. 136. Beyit : Tahkîk-i sıfâta kâni’ olgıl Endîşe-i zâta mâni’ olgıl Açıklama : (Allah’ın) sıfatlarını araştırmanın gereğine inan da, zâtı, ile ilgili düşüncelere engel ol!.. 137. Beyit : Ol perdeye kimse râh bulmaz Tahkîk bil anı bilmek olmaz Açıklama : O perdeyi ( açma) ya kimse yol bulamaz, şunu kesin olarak bil ki ; (O’nun zâtının) hakikatini bilmek mümkün değildir. 138. Beyit : Ger yetse idi bu sırra idrâk Demezdi Resûl mâarefnâk Açıklama : Eğer akıl ile bu sır anlaşabilseydi, Hz. Peygamber,<<Seni hakkı ile) bilemedik (ey Tanrı)>> demezdi. 139. Beyit : Halk oldı bu bahr-ı hayrete gark Tâ halkdan ola H^lika fark Açıklama : Halk, bu hayret deryasına gark oldu ki yaratılanla yaratan arasındaki fark anlaşılsın. 140. Beyit : Her rişte ki Hak ıyân edüpdür Ser-riştesini nihân edüpdür Açıklama : Allah hangi ipi ortaya koymuşsa, onun ucunu saklayıp gizlemiştir. 141. Beyit : Bir kimse eğer olaydı âgâh Kim halkı nişe yaradûr Allah 142. Beyit : Mümkin ki irâdetiyle ol hem Halk edebileydi özge âlem Açıklama 141-142 : Bir kimse eğer Allah’ın halkı nasıl yarattığından haberdar olsaydı; mümkündü ki, iradesiyle o da bir başkaâlem yaratabilirdi. 143. Beyit : Vermez çü kemâl-i hikmet-i Hak Tahkîk-i rumûza râh-ı mutlak Açıklama : Bu yüzden Hakkın yüce hikmeti, gizli sırların ve remizlerin gerçeğinin araştırılmasına asla müsaade etmez. 144. Beyit : Fâş oldı ki sırr-ı Hak nihandur Âlemde nişânı bînişandur Açıklama : Anlaşıldı ki, Hakk’ın sırrı gizlidir ve dünyada O’nun nişanı, nişansızlıktır. 6. KONU Bu ızhâr-ı i’tirâf-ı cehâletdür Ve İkrâr-ı isrâf-ı ma’siyetdür Açıklama : Cahilliği İtiraf ve Günah Taşkınlığını Kabullenme 145. Beyit : Ey hikmete bahmayan nazarsuz Ahvâl-i zemâneden habersüz Açıklama : Ey hikmete bakmayan kör ve ey zamanın hallerinden habersiz olan!.. 146. Beyit : Ta’n etme ki çerh bîvefâdur Dâim işi cevr ile cefâdur 147. Beyit : Şerh eyle mana ki çerh n’etdi Andan ne cefâ zuhûra yetdi Açıklama 146-147 : Vefasızdır ve daima işi cevr ile cefadır, diyerek feleği kınama da, bana söyle; felek ne yaptı ve ondan (sana) ne eziyet dokundu? 148. Beyit : Nen var idi kim elünden aldı Ne mertebeden aşağa saldı Açıklama : Neyin vardı ki, elinden aldı; seni hangi mertebeden aşağıya yuvarladı. 149. Beyit : Devrâna getürdi mihr ü mâhı Anc’etdi sipidi vü siyâhı Açıklama : Güneşe ve aya dönme emri verdi ve böylelikle akı ve karayı ortaya çıkardı. 150. Beyit : Geh âteşe zecr-i âb verdi Geh bâda gam-ı türâb verdi Açıklama : Bazen ateşe su ile eziyet verdi; bazen rüzgârı toz-toprak ile kederlendirdi. 151. Beyit : Şem’-i emelün münevver etdi Her ne diledün müyesser etdi Açıklama : Ümidinin lambasını aydınlattı; her ne diledin ise onu gerçekleştirdi. 152. Beyit : Kıldı seni hîçden bir âdem Esbâb-ı tena’umün ferâhem Açıklama : Seni, bir hiç iken, insan yaptı; nimetlenmenin sebeplerini bir araya getirdi. 153. Beyit : Çerhun hod işi senünle böyle Sen neyledün anun ile söyle Açıklama : İşte feleğin seninle işi böyle; peki sen onunla ( ilgili olarak) ne yaptın, söyle bakalım! 154. Beyit : Her dem anı bivefâ ohursen Dönsün deyü min duâ ohursen Açıklama : Her an onu <<vefasız>> diye anarsın; (tersine) dönsün diye boyuna ona beddua okursun. 155. Beyit : Çün ol sana kıldı mihribanlığ Yahşılığa eyleme yamanlığ Açıklama : Madem ki o sana şefkat ve merhametle davrandı; öyleyse sen de iyiliğe kötülükle karşılık verme!.. 156. Beyit : Ey rûh câm-ı cehl edüp nûş Hubb-i vatan eyledün ferâmûş Açıklama : Ey ruh! Belliki cehalet kadehini içip vatan sevgisini unutmuşsun… 157. Beyit : Kim saldı seni bu teng râha Handan düşdün bu dâmgâha Açıklama : Kim saldı seni bu dar yola? Nerden düştün bu tazağa? 158. Beyit : Sen terk kılup adem diyârın Buldukda vücûd i’tibârın 159. Beyit : Kılmışdı senünle hikmetullâh Ecnâs-ı havâs u aklı hemrâh 160. Beyit : Tâ âleme geldüğün zamanda Bâzâr-ı tereddüd-i cihanda 161. Beyit : Sermâyeleründen edesen sûd Ol sûd nedür rızâ-yı ma’bûd Açıklama 158-161 : Sen yokluk diyarını terk edip de geçici varlığını bulduğunda, Allah’ın hikmeti sana çeşit çeşit duygulan ve aklı yoldaş etti ki; dünyaya geldiğinde, cihanın kararsızlık pazarında sermayelerinden kâr edesin… O kâr nedir?.. Allah’ın rızası… 162. Beyit : Hâlâ ki hasâret oldı vâkı’ Sermâyelerun tamâm zâyı’ Açıklama : Şimdi ise zarar ve ziyan ortada; sermayelerin tamamen zayi olmuş. 163. Beyit : Hayrân ü mükedder ü tehî-dest Ahvâl-i harâb ü rütbesi pest 164. Beyit : Dönsen yine geldüğün makâma Kâbil mi düşersen ihtirâma Açıklama : 163-164 : Şaşkın, kederli ve eli boş bir şekilde, harap ve alçalmış bir halde geldiğin makama dönsen; yine saygı ve hürmet görmen mümkün müdür? 165. Beyit : Elbetde zelil ü hâr olursen Bu fi’l ile şermsâr olursen Açıklama : Elbette hor ve hakir olur, bu fiil ile utanca yuvarlanırsın. 166. Beyit : Ey nefs-perest ü cism-perver Olma gam-ı hırs ile mükedder Açıkalama : Ey nefsine tapan ve kendini seven! Hırs gami ile kalbini karartma! 167. Beyit : Cehd ile azâb-ı gûr yığma Sa’y ile metâ-ı mûr yığma Açıklama : Cehd edip de kabir azabı kazanma; çalışıp çabalayarak karınca malı biriktirme! 168. Beyit : Alma ele sâgar-ı mey-i nâb Kim garka eder seni bu gird-âb Açıklama : Eline şarap kadehi alma! Çünkü bu girdap seni boğar. 169. Beyit : Olma nigerân-ı sebze-i beng K’âyîne-i dînüne Salur jeng Açıklama : Haşhaş bitkisine sakın gözünü dikme!.. Çünkü dininin aynasını paslandırır. 170. Beyit : Def kimi gögüsde lehv koyma Ney kimi havâ-yı nefse uyma Açıklama : Def gibi oyun ve eğlenceyi göğsüne (kalbine) yerleştirme; ney gibi de nefsinin hevasına ( arzusuna) uyma!.. 171. Beyit : Dâmân-ı tarîk-i şer’ dutgıl Her ne ki hilâf-ı şer’ unutgıl Açıklama : Şeriat yolunun eteğine yapış ve şeriata aykırı ne varsa onu unut!.. 172. Beyit : Tahkîk-i vesîle-i vusûl et Taklîd-i şerîat-i Resûl et Açıklama : ( Allah’a ) vasıl olmanın vesilelerini araştır ve Hz Muhammed’in şeriatını izle!..