Kurumsal Özdeğerlendirme - Tito CONTI/Kitap Özeti

**Okyanus** · 10.01.09, 02:44

Kitabın Adı Kurumsal Özdeğerlendirme
Kitabın Yazarı Tito CONTI
Yayınevi ve Adresi Rota Yayın Tanıtım Tic.Ltd.Şti., İstanbul
Basım Yılı 1998

KİTABIN ÖZETİ

Bir açıdan "fikir eseri", başka bir açıdan ise "bilimsel bir çalışma" olan kitap, 350 sayfadır. Kitapta; bugünün rekabet yoğun iş ortamlarında şirketlerin, zayıf yönlerini belirlemek ve bu zayıf yönlerini geliştirmek için planlama yaparken yararlanacakları araçları ortaya çıkarmakta kullanılabilecek "kurumsal özdeğerlendirme" modeli anlatılmaktadır.

Kitaba göre özdeğerlendirme, şimdiye kadar kalite ödülü değerlendirmelerinin bir yan ürünü olarak görülmüştür. Başka bir deyişle özdeğerlendirme, şirketlerin zayıf noktalarını bulmaktan çok, zaten mükemmelliğe ulaşmış kuruluşları ortaya çıkarmaya yarayan bir unsur olarak ele alınmıştır. Bunun yanı sıra, mevcut kalite ödül modelleri de zayıf yönleri belirleme yeteneğinden yoksundur. Durum böyle olunca, sadece iyi yönleri ortaya çıkaran ve başarılıları diğerlerinden ayıran modellerin eksik bıraktığı değerlendirme alanlarının "yeni bir model" ile doldurulması gerekmektedir. İşte söz konusu bu yeni model; başarılı - başarısız herhangi bir şirketin, zayıf yönlerini belirleyip rekabet üstünlüğü sağlamak amacıyla iyileştirilmesinde kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Kurumsal özdeğerlendirme, bir toplam kalite yönetimi modeli değildir; aksine yüksek teşhis gücüne sahip bir iş modelinin kullanılmasını önermektedir.

Kitapta bahsedilen kurumsal özdeğerlendirme, sonuçlardan başlayıp şirket içi nedenlerin teşhisine kadar özdeğerlendirme konusunda kendine özgü bir yaklaşıma sahiptir. Bu model, gerçek iş modeli yaratmak amacıyla; özdeğerlendirme ile bir sonraki aşama olan iyileştirme planlarını, şirketin stratejik planlama çevrimi ile bütünleştirmektedir. Bu ödülün kriterleri, verimliliğini ve rekabet gücünü artırmak amacıyla kalite geliştirme çabalarını değerlendirmek isteyen her kuruluş tarafından rahatça kullanılabilir.

Yazarın bu kitabı yazmaktaki amaçları şu şekilde sıralanabilir; Tüm organizasyonu kapsayan ve tüm sosyal paydaşları ilgilendiren bir teşhis aracı olarak özdeğerlendirmenin rolünü açıklamak, teşhis sürecinin ve sonuçlarının nasıl yorumlanması gerektiğini aktarmak, kilit bir faktör olarak çapraz teşhisin değerini göstermek, özdeğerlendirmeleri kuruluş bünyesine yerleştirmek ve şirketin planlama çevrimi ile bütünleştirmek amacıyla bir metodoloji geliştirmek. Ancak bu kitabın hazırlanmasındaki en önemli hedef; Avrupa Toplam Kalite Yönetimi modelinin, bugünkü uygulanış biçiminin yıllar içinde ortaya çıkan yeni gereksinmeleri ne ölçüde karşılayabildiğini araştırmak ve bu amaca yönelik değişiklikler önermektir.

Kitap içinde sözü geçen "değerlendirme süreci", kuruluşun misyonlarını yerine getirme ve hedeflerine ulaşma, özellikle de değişen bir senaryo içinde rekabet gücünü koruma ve artırma becerisinin incelenmesini kapsamaktadır.

Kitap iki kısımdan oluşmaktadır; birinci bölümde esas metin yedi bölüm halinde ele alınmıştır .İkinci bölümde ise iki adet ek bulunmaktadır.

Doğrudan konunun temeline inmek ve temel kavramları anlamak isteyen okuyucular ile kitabı ilk kez okuyacak olan kişiler, birinci bölümden başlayarak sırasıyla altıncı bölüm dahil okumalıdır. Yedinci bölümde "şirket değerlendirmesi" konusu detaylı olarak izah edilmiştir. Özdeğerlendirme süreci EK-A' da tüm ayrıntıları ile açıklanmakta, ayrıca Avrupa Kalite Ödülü (EQA) ile Malcolm Baldridge Ulusal Kalite Ödülü (MBNQA) yaklaşımları ve aralarındaki farklar-benzerlikler ortaya konulmaktadır. Her iki kalite ödül modeli de incelendiği zaman görülmektedir ki, bu modeller önce sonuçlar daha sonra süreçlerin değerlendirilmesi amacıyla kullanılabilecek nitelikte yenilikçi modellerdir.

Kitabın birinci kısmının ilk bölümünde, kalite denetimlerinden şirketin misyonu ile ilişkili özdeğerlendirme yani kendi kendine teşhis sürecine kadar varan işler ele alınmaktadır. Başka bir deyişle, özdeğerlendirmenin temel kavramlarını açıklığa kavuşturabilmek amacıyla ilk bölümde, kalite denetiminden küresel şirket özdeğerlendirme sürecine doğru olan evrimin tarihsel analizi yapılmaktadır.

İkinci bölümde; şirket ile misyonlarının bir bütün olarak ele alınması amacıyla organizasyondaki özdeğerlendirme model incelenmektedir. Şirketteki mevcut model, işleyen sürecin başında ve sonunda olduğu gibi değişik safhalarında da gözlenerek şirketin misyonu ile uyumu açısından incelenmektedir.

Üçüncü bölümde ise; özdeğerlendirme/kendi kendini teşhis süreci, özellikleri, kavramsal çerçevesi, PUKO çevriminin bir parçası ve değerlendirme kriterleri açısından irdelenmektedir. Modelin tanıtımının yapıldığı bölümde; değerlendirme yapılırken hangi hususlara ne kadar ağırlık verildiği de bu bölümde izah edilmektedir. Sonuçlar, süreçler ve sisteme ilişkin faktörlerin değerlendirilmesinde kullanılan kriterler de bu bölümde ortaya konmaktadır.

Dördüncü bölümde; sonuçlar, süreçler ve sisteme ilişkin faktörlerin değerlendirilmesinin nasıl yapıldığı izah edilmektedir.

Beşinci bölümde ise; neden-sonuç ilişkilerini açıklayan ve sağdan sola değerlendirme olarak da bilinen "çapraz teşhis" konusu açıklanmaktadır.

Altıncı bölümde; şirkette özdeğerlendirmenin başlatılmasına ilişkin hazırlıklar ve uygulanışı konusu, adımlar halinde anlatılmaktadır. Şirket içi özdeğerlendirmeye karşı çıkışlardan tutun da, özdeğerlendirmeye hazırlık amacıyla ortaya konulan iletişim ve faaliyet planlarının neler olduğundan bahsedilmektedir. Özdeğerlendirme rehberinin hazırlanması, değerlendirme ekiplerinin oluşturulması, model üzerinde eğitim, özdeğerlendirmenin uygulanması ve özdeğerlendirme sonrası çalışmalar da, bu bölümde anlatılan diğer alt başlıkları oluşturmaktadır.

Yedinci bölümde; özdeğerlendirmenin ve şirketin iyileştirme planlamasının, şirket planlama çevrimi ile bütünleştirilmesinden bahsedilmektedir.

Ekler kısmı iki bölümden oluşmaktadır; EK-A' da, "özdeğerlendirme süreci için rehber", üç alan olarak ortaya konulmaktadır. Bunlardan birinci alan hedefler ve sonuçlar, ikinci alan süreçler, üçüncü alan ise sisteme ilişkin faktörler ile ilgilidir. EK-B' de ise; TKY kavramlarını işyeri yönetimi ile bütünleştirmek için yapılacak işlemler, yedi alt başlıkta sıralanmaktadır.

Sonuç olarak bu kitap, organizasyonlardaki kalite yöneticileri ve danışmanları için kullanışlı olabilecek önemli bir kaynaktır. Kitap ayrıca sanayi ve hizmet sektörleri ile yönetim alanında stratejik ve taktik iş planlamaları üzerinde çalışan yöneticiler, yönetim ve organizasyon bilimleri ile uğraşan akademisyenler için de yararlı bir kaynaktır.