 Gıyaseddin Cemşid Biyografisi,Gıyaseddin Cemşid Hayatı,Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi
Gıyaseddin Cemşid Biyografisi,Gıyaseddin Cemşid Hayatı,Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi Kimdir?
Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi, (1380, Kaşan - 22.06.1437, Semerkand) 14. yüzyılın son yarısında, Kaşan’da doğmuş bir Hekim, Matematikçi ve Gökbilim adamıdır.
Doğum ve ölüm tarihi kesin olarak bilinmemektedir. Öğrenimini Kaşan’da tamamlamış, Uluğ Bey’in daveti üzerine Semerkand’a gitmiş ve çalışmalarına burada devam etmiştir. Matematik ve astronomi üzerine çalışmaları olan al-Kaşi, aritmetikte ondalık sistemi ilk kullanan kişidir. Meraga Gözlemevi’nde yapılmış olan gözlemleri içeren İlhan’ın Zici adlı zicteki tabloları yeniden hesap ederek İlhan’ın Zici’ni tamamlayan Hakan’ın Zici adlı eserini yazmıştır; Süllem el-Sema adlı eserinde ise gök cisimlerinin uzaklıkları sorununu tartışmıştır.
Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi’nin en önemli eseri, Ortaçağ İslâm Dünyası’ndaki matematik bilgisini bütün yönleriyle serimlediği Matematiğin Anahtarı adlı kitabıdır; bu eserinin bir bölümünde ondalık kesirleri kuramsal yönden incelemis ve bu kesirlerle toplama, çıkarma, çarpma ve bölme gibi aritmetiksel işlemlerin nasıl yapılacağını örnekleriyle göstermiştir; burada vermiş olduğu bilgiler daha sonra 16. yüzyılın Osmanlı ünlü matematikçilerinden ve astronomlarından Takiyüddin tarafından kullanılacak, trigonometri ve astronomiye uygulanarak geliştirilecektir.
Usule uygun, sin 1° belirlemek için Gıyaseddin Cemşid al-Kaşi aşağıdaki çözümü bulmuş, sonraları 16. yüzyılda Fransız matematikçilerinden François Viète tarafından sık sık kullanılmıştır.
Eserleri
Khagani Zij 1413 yılında,
Ar-Risala al-Muhitija, 1424 yılında,
Miftah al-Hisab, 1427 yılında yazmıştır. |