Merhaba,

Internette dolaşırken bu yazının karşıma çıkmasına çok sevindim. 1955 yılı Adana'nın Kiremithane mahallesinde doğdum.
Kiremithane İlk Okulu'nun, ilk öğrencilerinden sayılırım. Kiremithane İlk Okulu, öce 2 odalı bir evdeydi, hayal meyal hatırlıyorum orasını. Sonra şimdi kullanılmakta olan binanın inşaasına başlaıldı. Bu bina 1961 yılında öğretime açıldı.

Yeni binaın hizmete başladığında, annemle babam, ablamı ve beni okula kaydetmek için götürdüğünde okul müdürü İhsan Arkan, benim için; "Bu küçüktür, beşikdekinide getirseydiniz bari" diye çıkışmıştı. O gün çok üzülmüştüm ve saatlerce ağlamıştım.

Yeni binanın hizmete açılmasının ilk yılı ablam, ikinci yılıda ben okula başladık. İlk öğretmenimin adı Elife Aksoğan'dır. Daha sonra Faik ve Hatice öğretmenlerin sınıfında okudum. Son öğretmenin merhum Salim Savaş'tır.

Kiremithane, konuda da belirtildiği gibi, ismini tuğla ocaklarından almıştır. Hiçbir zaman kiremit üretimi yapılmamış Kiremithane'ye neden neden bu isim verlimiştir? Nedeni biraz komik gelebilir ama bu bir gerçektir. Orada tuğlaya "kiremit" deniliyordu.

Tuğlaya kiremit denilen bu mahalle, bir uçtan bir uca herkesin birbirini tanıdığı, parmakla sayılacak kadar az evin olduğu, adı mahalle olmasına rağmen köyü andırdığı bir yerleşim yeriydi. O zamanlar oranın çok göç almasının nedeni, tuğla ocakları ve çırçır fabrikasıydı. Her tuğla ocağının yanında, işçilerin kalması için derme çatma, bir göz odalı ev bulunurdu ve buna işçi evi derlerdi. Kiremithane'ye en büyük göç, Elazığ ilimizden yapılmıştır. Kimileri tuğla ocağı işletir kimileri bu ocaklarda çalışır, kimileri at ve at arabası alıp tuğla nakliyeciliği yapar, kimileride çırçır fabrikasında çalışırdı.

Çırçır fabrikasında genellikle Van ilimizden gelenler çalışırdı. Elazığ'dan gelenlerin tercihi genellikle tuğla ocaklarıydı. Bunun nedeni, tuğla ocağını işletenlerin genellikle tanıdıkları olmasıydı. Vanlı'lar ise pamuk tarlalarında çalışır, pamuk toplama sezonunun bitmesi ile çırçır fabrikasına geçerlerdi.

KÖyden kente gelip, tuğla ocağı işleten, bu ocaklarda çalışan yada at araabası ile tuğla taşıyanların, genellikle inekleride olurdu. Her evde birkaç inek vardı ve onları güden çoban yada sığırtmaç, sabahları inekleri toplaya toplaya götürür, gün boyu çayırda otlatır ve herkesin ineğini akşam evlerine bırakırdı.

Kiremithane ile ilgili daha yazacak çok şey var ama buna sayfalar yetmez. Kiremithane ilk okulu binasının ilk öğretim yılında öğrencisi olamadım ama şimdiki Yüreğir, o zamanki adıyla Yavuzlar Mahallesinde, Yavuzlar Orta Okulu'na başladığımda, şimdiki hizmet binasının inşaatı devam ediyordu. Bizim öğrenim gördüğümüz binada, sabahtan öğleye kadar ilkokullular, öğreden akşama kadarda orta okullular ders görüyordu, bina yetersiz olduğundan bazı sınfların öğrenimi barakalarda oluyordu.

1968 yılında hizmete giren Yavuzlar Orta Okulu binasının ilk öğrencilerindenim.

Aklıma gelmişken birde şunları yazayım:

Yüreğir'in eski adı Yavuzla Mah.
Sofular: Sofulu Köyü
Mutlu: Madama Köyü
Köprülü: Köprüköyü

Başka neler deişmiştir kimbilir. 1969 yılında ayrıldığım Adana'yı ve Kiremithane'yi çok özledim.

--------------Tualimforum İmzam--------------



Tualimforum kurallarını okuyunuz Lütfen.
Forum kullanımı hakkında bilgi için TIKLAYINIZ%TIKLAYINIZ.
Soru ve sorunlarınızı BURADAN bize yazabilirsiniz.
Kurallara uymayan kişilerin tualimforum'a girişleri yasaklanacaktır.
Lütfen imzanıza site adı, link içeren resimler koymayınız sorgusuz silinecektir.

Değerli Admin,

Yazımı beğenmenizden mutluluk duydum. Kiremithane'nin eski dönemlerinden biraz daha söz etmek istiyorum.

Kiremithene, bir uçtan bir uca herkesin birbirini tanıdığı, geçimin en önemli kaynağı tuğlacılık olduğundan dolayı oldukça geniş bir alana yayılan, köy ile mahalle karışımı bir yerleşim yeriydi. Kiremithane'de, İlk okulun dışında hiçbir resmi kurum olmadığı gibi, kahvehanelerin dışında hiçbir sosyal tesiste yoktu.

Kiremithane'ye adını veren tuğla ocaklarında, dolgu tuğla üretilirdi. Tavlandırılmış (hafif nemli) toprak, godik denilen bir ölçü ile alınır, el ile çalışan tuğla makinesinin haznesine, toprağın yapışmaması için önce kül serpilir, sonra godikin altındaki kızak çekilerek toprak hazneye dökülür ve üzerine yeniden kül serpildikten sonra makinenin kapağı kapatılır, makinenin yanındaki sıkıştırma kolu yere kadar indirilip kaldırılarak haznedeki toprak sıkıştırılır, daha sonra makinenin pedalına basarak çiğ tuğla makineden çıkartılırdı. Bu işleme "Kiremit kesme" denilirdi. Dolgu tuğlaya kiremit denilmesinden dolayı Kiremithane bu ismi almıştır. İyiki tuğla dememişler diyorum, yoksa Tuğlahane olur ve şimdiki kadar sevimli gelmezdi kulağımıza.

Tuğla üretiminde çalışan işçiler bu işlemleri o kadar hızlı yaparlardıki, hareketlerini takip etmekte zorlanırdınız. Bunun sebebi yaptıkları işe göre para almalarıydı. Tuğlacılıkta ölçü her zaman 1000 üzerinden yapılırdı. Üretirkende satarkende bin adet üzerinden işlem yapılırdı.Nemli toprağın makineye yapışmaması için, makinenin haznesine konulmadan önce ve doldurduktan sonra üste serpilen kül, öyle sıradan bir kül değildi. Kavuz denilen çeltik kabuklarının yakılması ile elde edilen özel bir kül kullanılırdı tuğlacılıkta.

Sonra bu işleri, çiğ tuğlaların kurutulması, ocağa istif edilmesi, pişirilmesi, sulanması gibi işler takip ederdi. Bir tuğla satışa hazır hale getirilinceye kadar defalarca elden geçerdi. Tuğla satışları Bin hesabına göre yapılırdı. Kırmızı tuğlaların bini 90, daha iyi piştiği içinde beyaz tuğlaların bini 100 liraya satılırdı. Tuğla nakliyesinin büyük bölümü at arabaları ile gerçekleşirdi.

1965 yada 66 yılında Kiremithane'ye bir yazlık sinema yapıldı. Kiremithane için çok büyük bir yenilikti bu. At arabasının üstüne ters V şeklinde iki taraflı sinema afişleri konulur, bütün sokaklar dolaştırılarak oynayacak filimler halka duyurulurdu. Mikrofon - hoparlör hak getire. Honi şeklinde lehimcilere yaptırılan (isim bulamadım ona) aygıtı megafon gibi kullanarak bağırırlar, oynayacak filimleri duyururlardı. Bazende davulcuda alırlardı arabaya.
"Duyduk duymadık demeyin, bu akşam Kiremithane aile sinemasında Kolsuz kahraman Alpago Cüneyt Arkın, Dünyanın En güzel kadını Türkan Şoray oynayacaktır"
diye bas bas bağırırlardı. Bunları yazarken o günler gözümde canlandı, sanki o sesleri duyar gibi oldum.

O dönemler Kiremithane'nin değişmez muhtarı merhum Hanefi Çolak'tı. Çok sevilen birisi olduğu için, zate kimse karşısında aday olmazdı. Genç ve dinamik bir insan olan Hanafi Çolak'ın birde kırmızı Java motosikleti vardı. Ona baktıkça imrenir, büyüyünce bende öyle olacağım diye düşünürdük. Rahmetli Halo İsmail'in büyük oğlu olan Hanefi Çolak, daha sonra iki dönem Adana Büyükşehir Belediye Başkanlığı yapan Selahattin Çolak'ında ağbeyiydi. Sabahın bu saatinde Halo İsmail'ide, Hanefi Çolak'ıda saygı ve rahmetle anıyorum.

Söz konusu Kiremithane oldumu, satırlar kendiliğinden dökülüyor.

Saygı, sevgi ve selamlarımla,

--------------Tualimforum İmzam--------------



Tualimforum kurallarını okuyunuz Lütfen.
Forum kullanımı hakkında bilgi için TIKLAYINIZ%TIKLAYINIZ.
Soru ve sorunlarınızı BURADAN bize yazabilirsiniz.
Kurallara uymayan kişilerin tualimforum'a girişleri yasaklanacaktır.
Lütfen imzanıza site adı, link içeren resimler koymayınız sorgusuz silinecektir.

Ben teşekkür ederim. Sıradan bir kompozisyon işte.