 Alekssios Komneno Biyografisi,1.Alekssios Komneno Hayatı
Alekssios Komneno Biyografisi,1.Alekssios Komneno Hayatı
Alekssios Komneno, (ya da Aleksi Komnen) (D. 1048-Ö. 1118) Doğu Roma imparatoru (1081-1118) ve Komnenos hanedanının kurucusudur. Doğu Roma’nın en karışık döneminde başa geçmiştir. Bu dönemde Peçenekler Tuna’yı geçerek Balkan şehirlerine akın etmişlerdi. Selçuklu orduları Marmara ve Ege denizi kıyılarına kadar ilerlemişlerdi. Başarılı bir diplomattı. Onun döneminde imparatorluk askerî ve malî açıdan yeniden düzlüğe çıkmış, kaybedilen toprakların bir bölümü geri alınmıştır. 1082 yılında Venediklilerle yapılan bir anlaşmayla iktisadî faydalar karşılığında Venedik donanmasının yardımını elde etti. Sonradan İtalyan cumhuriyetlerinin doğuda elde ettikleri servetlerinin kaynağı bu anlaşmadır. 1096′da yapılan Birinci Haçlı seferinden faydalanarak Anadolu’nun büyük bölümünü yeniden ele geçirdi. Yaşamı İmparatorluğa yükselişi [değiştir]Babası I. İsaakios’un tahttan feragat etmesinden sonra Aleksios tahtı kabul etmeyi redetmiştir. Bu nedenle 1059 ile 1081 döneminde değişik ailelerden gelen dört değişik imparator İsaakios’u takip etmiştir. Bu imparatorlardan biri olan IV. Romanos Diogenes (1067–1081) hükümdarlığı sırasında Aleksios Selçuklular’a karşı savaşarak imparatora büyük destek sağlamıştır. VII. Mikhail Dukas Parapinaces (1071‐1078) ve III. Nikeforos Botaneiates (1078–1081) imparatorlukları dönemlerinde de ise Aleksios ağabeyi İsaakios birlikte, Anadolu, Trakya ve Epir Despotluğu’unda çıkan isyanların bastırmasında görev yapıp yüksek komuta yetenekliğini göstermiştir. Aleksios’un saltanat yıllarında annesi de oğlunun devlet idaresine büyük etkileri olmuştur. Aleksios’un kızı olan ve çok önemli bir tarih eseri yazan Anna Komnena’nin dediğine göre annesi devlet savaş arabasını sürerken Aleksios devamlı arabanın yanında koşmuştur. 1074de Aleksios Anadolu’da paralı askerlerin çıkardıkları isyanı bastırdıktan sonra imparator III. Nikeforos Botaneiates tarafından batıdaki sahra ordusu komutanlığına atanmıştır. Bu gorevde iken Aleksios bibirini takip ederek Dıraç (Dyrrhachium) valileri olan (oğlu Aleksios’un kızı Anna ile evlenen) Nikeforos Brinennius ve Nikeforos Basilakes’in isyanları üzerine seferler yapıp isyanları bastırmıştır. Bundan sonra Aleksios’a Anadolu’da isyanda bulunan kayınbiraderi Nikeforos Melissenus uzerine bir orduyla gitmesi için görev verilmek istenmiş ama Aleksios bu yakını üzerine gitmeyi redetmistir. Fakat bu Aleksios’un batıda görevden alınmasına neden olmamıştır; çünkü Robert Guiscard idaresindeki Normanların Darç’a yapacağı beklenen bir büyük hücumu geri püskürtebilecek en yetenekli komutan olarak Aleksios görülmekteydi. Bizans ordulari gelecek bu istila hareketini önlemek için hazırlıklar yapmaktayken Aleksios Konstantinopolis’teki saray mensupları arasında bulunan bir Dukas kliği tarafından III. Nikeforos Botaneiates aleyhinde hazırlanan bir hükümet darbesi komplosuna katılmasına ikna edilmiştir. Buna gore Aleksios ordusu askerleri tarafından imparator oldugu ilan edilmiştir ve ordusu ile Konstantinopolis üzerine yürüyüşe geçmiştir. Başkentin şehir surlarında koruyan batılı paralı askerlerden oluşan imparatorluk muhafız birliklerinden Alman asıllı olanları para verilerek savunma yapmamaları sağlanmış ve 1 Nisan, 1081de isyancı Aleksios ve ordusu hiç direnişle karşılaşmadan şehre bir zafer alayıyla girmiştir. III. Nikoforos Botaneiates tahtından feragat edip bir manastıra çekilmeye zorlanmış ve 4 Nisan’da I. Aleksius Konstantinoplis Patriği I. Kosmas tarafından imparatorluk tacı giydirilmistir. Bu siralarda Aleksios’un İmparatorice Alan’yali Maria’nin sevgilisi olduğu söylentileri sehirde yayılmıştı. Guzelliği ile meşhur olan Maria Gürcu kıralı IV. Bagrat’ın kızı olup arka arkaya once VII. Mikhail ve sonra da III. Nikeforos Botaneiates ile evlenmişti. Aleksios Maria’nin sarayda kalmasını sağlamış ve Maria ile evlenmeye hazırlık yaptığı söylentileri her yana yayılmıştı. Fakat Aleksios’un annesi bu evlenmeye karşı çıkmıştır. Dukas sülalesi ile bağlantılarının pekistirilmesi icin, Aleksios’on (VII. Mikhail’in amcası olan Sezar Yannis Dukas’ın torunu olan) İrene Dukaena ile evlenmesini düzenlemiştir. Yannis Dukas, Aleksios’a destegini bu evlenmenin gerçekleşmesi şartına bağlamıştır. Dukasların desteğinin devamlılığını saglamak icin de Aleksios’u (VII. Mikhail ve Maria’nin küçük oğlu olan) Konstantin Dukas’in ortak imparator statüsünu devam ettirmiş ve biraz sonra da onun ile birinci kızı olan Anna Komnena ile nişanlanmasını tertiplemiştir. Anna Komnena da, nişanlısı ve nişanlısının annesi Maria ile birlikte Mangana Sarayi’na yerleşmiştir. Fakat 1087de Aleksios’un birinci oğlu olan Yannis doğunca, siyasal durum aniden büyük değişikliğe uğramıştır. Anna ile Konstantin’in nişanı bozulmuş ve Anna annesi ve büuyükannaesi ile birlikte yaşamak üzere büyük saraya nakledilmiştir. Aleksios ile Maria arasındaki bağlantı kopmuş ve Maria’nin eski imparatoriçe olarak ayrıcalıkları ve görevleri kaldırılmış ve bir manastıra rahibe olarak konulmuştur. Konstantin ortak imparatorluk görevinden alınmış; imparatorun ailesi ile iyi ilişkilerini devam ettirmiş; ama zayıf olan bünyesinin dolayısıyla çok geçmeden ölmüştür. Bizans ile Norman, Peçenek ve Kuman savaşları Dosya:Histamenon nomisma-Alexius I-sb1776.jpg Bu sikke Aleksius tarafından Robert Guiscard’a karşı savaşı sırasında basılmıştır.Aleksios’un 37 yıl süren uzun saltanatının çoğu harpler ve askeri kampanyalar altinda gecmistir. Hükümdarlığının ilk yıllarında (Robert Guiscard ve oglu Bohemund tarafından komuta edilen) Norman hücumlarıyla uğraşması gerekmiştir. Normanlar Darç (Dyrrghachium) limanı ve bölgesini ve Korfu adasını işgal etmişler ve Darc Savaşı’nda Aleksios’un idaresindeki Bizans ordusunu yenip Yunan yarımadasında ilerliyerek Teselya’da Larisa kalesini kuşatmışlardır. Aleksios bu direnişinde birkaç daha mağlubiyete uğramıştır. Fakat direnişten vazgeçmemiş ve bazı başarılar kazanmaya başlamıştır. Bunu yanında diplomasiye başvurmuş ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu imparatoru IV. Henri’ye 360.000 altın ödeyerek onun Norman’lara İtalya’da hücum etmesini sağlamıştır. 1083–1084 yıllarında Normanlar gerilerini ve esas kendi arazilerini savunmak zorunda kalmışlardır. Aleksios aynı zamanda İtalya’da Apulya’da Gargano Yarımadası’nı kontrol eden Monte Sant’Angelo Kontu olan Henri’nin vasal olamasını sağlamış ve bu Bizanslıların İtalyan yarımadasında egemenlik gösterdikleri en son yöre olmuştur. 1085de Robert Guiscard’in ölümü ile Norman tehdidi bir müddet ortadan kalkmış ve Bizanslılar Balkanlardaki bütün kayıplarını tekrar ele geçirmişlerdir. Bundan sonra Aleksios Trakya’da dinsel ayrıcılık yaratan mezheplerle, Bogomiller ve Polisiyen’lerle uğraşmaya başlamıştır. Aleksios’un Normanlarla olan savaşlarında imparatorluk ordusunda görev yapan Polisiyen mezhebine bağlı askerler Bizans ordusunu terk edip kaçmışlardır. Norman tehdidi ortadan kalkınca Aleksios bu asker kaçakları ve isyancılarla uğraşmaya başlamış ve onların sahip oldukları toprakları müsadere etmeye başlamıştır. Bu Filibe (o zamanki Philipopolis ve şimdiki Plovdiv)’de yeni bir ciddi isyanın çıkmasına neden olmuş ve isyancılar üzerine gönderilen sahra ordusu isyancılarla yapılan savaşta yenik düşmüş ve komutanı Gregori Pakurianos öldürülmüştür. İsyancılar Tuna Nehri kuzeyinde bulunan Peçenek Türkleri ile anlaşma yapmışlardır. 1087de Peçenekler Trakya’ya akın yapmışlar ve onların üzerine giden Tuna’yı geçip eski Roma Moseiya eyaletine giren Aleksios stratejik önemi olan Silistre (Dorostolon)’u eline geçirememiştir. Bu seferinden geri dönerken Aleksios’un ordusu Peçenekler tarafından sarılmış ve Aleksios büyük bir tazminat vererek bir geçici bir barış anlaşması imzalamak zorunda kalmıştır. 1090′da Peçenekler yine Trakya’ya inip hücuma geçmişlerdir. Bu hücum devam ederken Anadolu Selçuklu Sultanı’nin kayınbiraderi bir deniz filosu ile Tuna’ya vararak Selçukluların ve Peçeneklerin birlikte hareket ederek Konstantinopolis’i kuşatmaları için teklifler götürmüştür. Fakat bu sırada Aleksios Kuman Türkleri ile anlaşmış, 40.000 kişilik bir Kuman ordusu desteğiyle ile 29 Nisan, 1091de Trakya’da Levunion Savaşı’nda Peçenekleri ezmeyi başarmıştır. Bu savaş sonucu Bizans’a Peçenek Türklerinden gelen hücumların sona ermesine neden olmuştur. Aleksios Komnenus tahta çıktığı zaman lki (y. 1081de) Bizans İmparatorluğuFakat 1094den sonra bu sefer Kuman Türkleri Balkanlardaki Bizans topraklarına hücumlara başlamışlardır. İmparator IV. Romanus Diyojen’un uzun zamandır kaybolmuş oğlu olduğunu iddia eden Konstantin Diogenos Kumanlara sığınmış, onlardan askerî destek bulmuş ve onun liderliğinde Kumanlardan oluşan bir ordu Balkan dağlarını geçerek Doğu Trakya’ya hücuma geçmişdir. Fakat Konstantin Diogenos ve ordusu Bizans ordusuyla Edirne (Adrianople)’de yaptığı savaşta yenik düşmüştür. Yenilen Kuman ordusundan kalanlar kuzeye dönmüş ve Konstantin Diogenes elimine edilmiştir. Bundan sonra Kuman Türklerinin Bizans’a hücumları da son bulmuştur. Böylece Balkanlarda nisbeten barışın sağlanması sonucunda, Aleksios dikkatini büyük bir kısmı Selçuklular eline geçmiş olan Anadolu’ya çekmiştir. Bizans ve Birinci Haçlı seferi İmparatorluğunun döneminde başlarından beri Aleksios Papalık ile iyi geçinme politikası gütmüştür ve böylelikle Hristiyan olan Batı Avrupa’dan Anadolu’yu fethe devam eden müslüman Anadolu Selçuklularına karşı yardım alacağını ummaktaydı. Ama Batı’dan istediği destek daha iyi silahlı iyi talimli paralı asker şeklinde olacağını düşünmekteydi. 1095de Aleksios’un elçileri yardım isteklerini Piacenza Konseyi’inde Papa II. Urban’a tekrar bildirdiler. Papa II. Urban o yılın sonunda Klermont Konseyi’nde bütün Batılı Hristiyanların bir ordu kurarak sanki bir askerî hacı gibi onlar için kutsal olan Kudüs’u ve Filistin topraklarına, bütün Avrupayı, Balkanları, Anadolu’yu, Asya’nın Akdeniz kıyılarını geçip, gidip kuvvet kullanarak Hristiyan bu kutsal sehir ve yöreyi ellerine geçirmelerini takdis etti. Böylece büyük bir dinsel heyacana gelen Batı Avrupa halkı ve asilleri yığınlar halinde elbiseleri üzerine kırmızı Haç takarak bir Haçlılar ordusu kurmaya başladılar. Bazı gruplar bir disiplinsiz güruh halinde, diğerleri disiplinli ordular halinde, büyük insan sürüleri halinde Avrupa’yı geçmeye başladılar. Bizans’in Hristiyanlardan istediği yardım büyük sürüler gibi insan halindeydi ve bu Bizanslıların özellikle Aleksios’un hiç beklemediği ve hiç istemediği şekildeydi ve Aleksios’da büyük şaşkınlık hatta korku yarattı. Özellikle bu güruhların iaşesi ve barınması eğer bir düzene konulmazsa Bizans topraklarının ve sehirlerinin talan edileceğini ve hem kırsal hem de şehirsel ahalisine çok büyük zararların doğucağını anlamıştı. Diğer taraftan düzenli Haçlı ordularının komutanlarının, çoğu bu sefere bir dinsel görevi yerine getirmek için değil, hükümdarlığını yapabilecekleri topraklar bulup, zaptetmek ve kendileri idaresinde özerk devlet kurmak için katıldıkları gayet açıkca bilinmekteydi. Kişisel yaşamı Hayatının son yirmi yılında Aleskios halk gözünde popülerliğini kaybetmiştir. Bu yılların en önemli gelişmeleri dinsel ayrıcılık yaratan Polisiyen ve Bogomil mezheplerini elimine etmesi olmuştur. İmparator olarak katıldığı halk için yapılan son gösteri, bir Bogomil lideri olan, kendisiyle şahsen bir teolojik münakaşaya giriştiği, Basil’in bir meydanda diri olarak yakılması olmuştu. Birinci Haçlı seferinin Selçukluları sindirmesine rağmen, 1110–1117 döneminde de Selçuklular Bizans topraklarına hücumlara devam etmişlerdir. Aleksios birçok yıl arkasında bulunup kendini desteklemiş olan ve çok zeki ve çok yetenekli bir siyasetçi olan annesi Anna Dalassena’nın nüfuzu altında kalmıştı. Bu nedenle Aleksios Augusta olarak, göreneğe göre karısı İrene Dukeina’yi onurlandıracağına, annesi Anna’ya taç giydirtmişti. Aleksios uzun süren askeri seferlere çıkıp Konstantinopolis’ten uzaklaştığı zamanlar imparatorluğun efektif idarecisi annesi Anna olmuştu. Anna, torunu olan Anna Komnena’nın yetiştirilmesini ve eğitimini tamamen yüklenmişti. Fakat Anna Dalassena devamlı olarak gelini olan İrene Dukeina ile uyuşmazlık halindeydi. Yerini alacak varis sorunu Aleksius’un son yıllarında kendisinden sonra kimin imparator olacağı sorunları kendi için önemli bir endişe konusu olmuştu. 1092de 6 yaşında iken oğlu II. Yannis Komnenos’u ortak imparator olarak tac giydirtmişti. Fakat Yannis’in annesi olan İrene Dukaina’nın imparatorluğa Anna ve Anna’nin kocası olan Nikeforos Briennius’u getirmek istediğini bilmekteydi. Briennius’a Sezar unvanı verilmiş; sırf kendine has yeni bir şeref unvanı olan panhypersebastos (herkesden daha fazla sereflendirilmiş kişi) ile de onurlanmıştı ve Aleksius ve Yannis’e sadık olduğu görülmekteydi. Buna rağmen Irene ve Anne’nin entrikaları Aleksius’u ölüm saatlerinde bile dedirgin etmişti. Ailesi Aleksios Komnenos İrene Dukaena ile evlenmiş; isimleri şunlar olan çocukları olmuştur:
Anna Komnene: Sezar Nicephorus Bryennius ile evli.
Maria Komnene: Evlilikleri Gregory Gabras ve Nicephorus Euphorbenos Katakalon.
II. Yannis Komnenos: İmparator.
Andronikos Komnenus: sebastokratōr.
İsaakios Komnenus: sebastokratōr.
Evdokia Komnene: Michael İasites ile evli.
Teodora Komnene: Evlilikleri Konstantin Kourtikes ve Konstantine Angelos. Bu evliliği ile sonradan imparator olan II. İsaakios Angelos ve III. Aleksios Angelos’un büyükanneleri olmuştur. Manuel Komnenos. | 
Benzer Konular 
