 Ali Fuat Cebesoy Biyografisi,Ali Fuat Cebesoy Hayatı,Fuat Cebesoy Hayatı
Ali Fuat Cebesoy Biyografisi,Ali Fuat Cebesoy Hayatı,Fuat Cebesoy Hayatı
Fuat Cebesoy, (D. 1882, İstanbul – Ö. 10 Ocak 1968). Türk asker ve siyaset adamı.
Babası (sonradan Türkiye’nin İlk Bayındırlık Bakanı olan) İsmail Fazıl Paşa’nın gönülsüzlüğüne rağmen, girdiği Harp Okulu’nda Mustafa Kemal ile aynı sınıfa düşmesi bir bakıma gelecekteki kaderini çizmiş oldu. Harp Okulundan Ali Fuat birincilikle, Mustafa Kemal de ikincilikle mezun oldu. Ali Fuat Bey’in Beyrut’ta başlayan kıta hizmetleri, 1908′deki Roma Askeri Ateşeliği dışında, çok hareketli geçti.
Trablus’ta savaş başlar başlamaz (1911) oraya ilk gidenler arasındaydı. Balkan Savaşı sırasında Karadağ’da, Yanya Kalesinde, Pista ve Pisani muharebelerinde, 1. Dünya Savaşının başında tümen komutanı olarak katıldığı Kanal Harekatında büyük başarılar gösterdi. Kanal Harekatında 8.Kolordu kurmay başkanlığı; Doğu Anadolu cephesinde Mustafa Kemal Paşa’nın emrindeki 16.kolorduda 5.Tümen komutanlığı yaptı.
1919′da Türkiye işgal edilirken Anadolu’da bağımsız olan iki kolordu’dan biri Ankara’da Ali Fuat Paşa komutasında, diğeri ise Erzurum’da Kâzım Karabekir komutasındaydı. İzmit üzerinden Adapazarı istikametine ilerleyen İngiliz kuvvetlerine ateş açarak onları durdurdu ve İstiklal Savaşı’nı fiilen başlatan ilk komutan oldu. Daha sonra Mustafa Kemal Paşa Samsun’a çıktıktan sonra Erzurum Kongresine gitmeden Amasya’da Ali Fuat Paşa ile görüşerek Amasya Tamimini birlikte ilan ettiler.
Kurtuluş Savaşı’nın ilk döneminde 20.Kolordu ve Garp Cephesi komutanlığı yaptı. İstanbul Hükümeti’nin İçişleri Bakanı Ali Kemal Bey, Mustafa Kemal’in görevsizliğini bir genelgeyle açıklayınca Ali Fuat Paşa da kendi bölgesindeki valilere ve mutasarrıflara kendisinden gelecek emirlere göre hareket edilmesini bildirdi (1919). Ayrıca, her tarafta Müdafaa-i Hukuk ve Reddi İlhak Cemiyetlerinin kurulacağını ilgililere hatırlattı. Bu çabaları takdirle karşılandığı için, Sivas Kongresi sonrasında Ali Fuat Paşa, Umum Kuvayı Milliye komutanı olarak görevlendirildi.
Batı Cephesi Komutanı olmak isteyen Albay İsmet Bey tarafından Çerkez Ethem taraftarlığıyla suçlandı. Doğru olmadığı sonradan belgelerle ortaya konan bu suçlama üzerine, ayaklanmaların bastırılmasından sonra, Ankara’ya çağrılarak Moskova Büyükelçiliğine atandı. Mustafa Kemal’in talimatını yerine getirmek ve halen gizli tutulan ve onun Lenin’e yazdığı mektubu vererek Sovyetler Birliği ile sınır tesbit etmekle yükümlü olduğu bu zor görevi sırasında Kâzım Karabekir komutasındaki TBMM orduları Eylül 1920′de Sarıkamış, Kars, Ardahan, Artvin ve Batum’u geri alırken Moskova’da Lenin ve Stalin’e, Türk Ordusunun Menşeviklere karşı savaşarak aslında Bolşeviklere de yardımcı olduğunu söyleyerek teskin ediyordu. 16 Mart 1921′de TBMM sefiri olarak Sovyetler Birliği ile Moskova Antlaşması’nı imzaladı; böylece hem TBMM ilk defa bir yabancı devlet tarafından tanınmış oldu, hem de Türkiye’nin kuzey-doğu sınırları tesbit edildi.
10 Mayıs 1921′de Ankara’ya dönerek Meclis’te siyasi çalışmalarına başladı. Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti başkanlığını yaptı. 1923′te Konya’da 2.Ordu müfettişliği görevine getirildi. 1925′te Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurucuları arasında yer aldı. Ertesi yıl (1926) İzmir Suikastı dolayısıyla Ali Fuat Paşa da İstiklal Savaşını birlikte başlattıkları Kâzım Karabekir, Rauf Orbay ve Refet Bele Paşalarla birlikte tutuklandı, yargılandı ve beraat etti.
Ali Fuat Paşa’nın ikinci dönem siyasi hayatı İsmet İnönü’nün Cumhurbaşkanlığı yıllarında başladı. Milletvekili olarak tekrar Meclise girdikten sonra Bayındırlık Bakanlığı (1939-1943) ve 1948 yılında TBMM Başkanlığı da yaptı.
Aynı yıl TBMM Başkanlığından ve CHP’den istifa ederek Demokrat Parti’ye geçti. 1950 seçimlerinde Eskişehir’den 1954 ve 1957 seçimlerinde de İstanbul’dan milletvekili seçildi. 27 Mayıs Darbesi sırasında tutuklanarak Yassıada mahkemelerde yargılandı. Serbest kaldı.
I., II. Dönem Ankara, IV., V., VI., VII., VIII. Dönem Konya, IX. Dönem Eskişehir, X., XI. Dönem İstanbul Milletvekilliği yapmıştır. | 
Benzer Konular 
