Kuduz Hakkında Genel Bilgi

[Fenci]

Kuduz Hakkında Genel Bilgi

Kuduz tüm memeli hayvanları etkileyen viral bir hastalıktır. Tavşanlar, hamsterler, kobaylar ve fareler diğer memelilerden daha az yakalanırlar. Yilan ve balıklar ise kuduza yakalanmaz ve bulaştırmazlar. Genellikle aşılanmamış sokak hayvanları ya da yaban hayvanları tarafından bulaştırılır.
Etken rabdovirustur. İnfekte hayvanların ısırması ile bulaşır. Virüsün hedefi sinir hücreleridir ve sinir sistemi yoluyla omurilik ve beyne ulaşmaya çalışır. İnkubasyon dönemi ısırılan yerin merkezi sinir sistemine yakınlığına ve büyüklüğüne bağlı olarak 10 günden birkaç aya kadar değişebilir.

Klinik

Prodrom, akut nörolojik evre, koma ve ölüm olmak üzere 4 evre gösterir. Tanı klasik klinik bulguların yanında virusun salyadan izole edilmesi veya MSS'de Negri cisimciklerinin görülmesi ile olur. Tedavi semptomatiktir. Sonuç çoğunlukla fataldir ve korunma esastır. Isırılan yer bol sabunlu su ile yıkanmalı, antiseptikler ile tenmizlenmelidir. Deride yaralanma veya sıyrık yoksa hayvan kuduz olsa bile tedaviye gerek yoktur.

Kuduzla temasta uygulanacak tedavi şeması

1. Deride lezyon yoksa tedavi gerekmez.
2. Deride sıyrık var. Hayvan sağlıklı ise 10 gün izlenir tedavi gerekmez. İzlem sonunda hastalıklı çıkarsa kişi aşı programına alınır.
3. Ekstremitelerde küçük sıyrıklar: Kuduz şüphesi varsa aşı programı başlatılır, hayvan 5 günlük izlem sırasında sağlıklı görülürse aşı kesilir. Hayvan izlem sırasında sağlıklı görülürse aşı kesilir. Hayvan izlem sırasında kuduz çıkarsa başlatılan aşı programı tamamlanır.
4. Vahşı hayvanlar veya izlenemeyen hayvanlarla olan ısırıklarda aşı programı tamamlanır.
5. Büyük veya MSS'ne yakın ısırıklar: Hayvan şüpheli, vahşi veya izleme imkanı olmayan hayvanlarla olmuşsa kuduz immunglobulini ve aşı beraber yapılır. Beş günlük izlemde sağlıklı kalan hayvanlarda aşı 5. gün kesilir.

Aşı Programı :
0 - 3. - 7. - 14. - 30. günlerde 1'er doz uygulanır. Isırık yarası büyükse veya kuduz riski fazlaysa ek olarak insan kaynaklı kuduz immünglobülini de 20 IU/kg dozunda ilk aşıyla birlikte uygulanır.
Aşılar IM (Kas içi)veya SK (Deri altı) uygulanabilir.

Profilaksi:
Riskli bölgelere seyahat edenlere veya yüksek riskli mesleklerde çalışanlarda uygulanır.
0. - 7. - 21. günlerde 1'er doz yapılır. Bir yıl sonra 1 doz rapel yapılır. Bundan sonra risk devam ederse her üç yılda bir aşı tekrar edilmelidir.
Daha önce koruyucu aşılama görmüş olanlarda;
Bir yıl içinde aşılanmışlarda : 1 doz rapel aşısı,
Bir yıldan daha önce aşılanmışlarda : 3 doz (0.- 3. - 7. günlerde) 1'er doz aşı yapılır.