İş Hukuku Dersi 2007 Final Soruları ve Cevapları

1.) Dünya’da kurulan ilk işçi sendikalarına ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) İngiltere’de, 19.yy’ın ilk yarısı
B) Fransa’da, 19.yy’ın ilk yarısı
C) İngiltere’de, 19.yy’ın son yarısı
D) Almanya’da, 19.yy’ın ilk yarısı
E) Almanya’da, 19.yy’ın son yarısı

AÇIKLAMA: İlk işçi sendikaları, koalisyon yasaklarının kaldırılması ile birlikte İngiltere’de, özellikle 1833 yılından sonra kurulmaya başlanmıştır.

2.) Aşağıdakilerden hangisi, bir sendikada bulunması gereken özelliklerden birisi değildir?
A) Sendikaların amacı, üyelerinin ortak ekonomik ve sosyal çıkarlarını korumak ve geliştirmektedir.
B) Sendikaların kurulması isteğe bağlı, yani serbesttir.
C) Sendikalar bir özel hukuk tüzel kişisidir.
D) Sendikalar devletten bağımsız olmasına rağmen, dernek veya vakıflara bağlı olabilirler.
E) Sendikalar, hukuki yönden örgütlenmiş, sürekli topluluklardır.

AÇIKLAMA: Sendikalar özerk kuruluşlardır. Bunun sonucu olarak yalnızca devlete değil, her tür kamu kurum ve kuruluşuna, din kurumlarına, derneklere, vakıflara vb. örgütlere bağlı olamazlar, bu kurum ve kuruluşlar tarafından kurulup yönetilemezler. İşçi ve işveren sendikaları karşılıklı olarak da birbirlerine karşı bağımsızdır.

3.) Aşağıdakilerden hangisi Sendikalar Kanunu’nun yasaklandığı bir faaliyet değildir?
A) Meslek esasına göre işçi sendikası kurulması
B) İşyeri esasına göre işçi sendikası kurulması
C) Yöresel çapta faaliyet gösteren işçi sendikası kurulması
D) Bir işkolunda birden çok işçi sendikası kurulması
E) Hiçbiri

AÇIKLAMA: Sendikalar Kanunu’na göre, bir işkolunda birden fazla sendika kurulabilir. Buna sendikaların çokluğu ilkesi denilir. Bir işkolunda birden çok sendika kurulabilirken, meslek veya işyeri esasına göre işçi sendikası kurulması yasaktır.

4.) Sendika kurabilmek için en az kaç kurucunun biraraya gelmesi gerekir?
A) 3
B) 5
C) 7
D) 10
E) 15

AÇIKLAMA: Buna ilişkin olarak Sendikalar Kanunu’nda herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu boşluk, Dernekler Kanunu’nun 1. maddesiyle doldurulur. Buna göre, en az yedi (7) kişinin kurucu olarak hareket etmesi gerekir.

5.) İşçi sendikası şubesi genel kurulu hangi durumda delege esasına göre yapılır?
A) Sendikalı işçi sayısı 500 ise
B) Sendikalı işçi sayısı 400 ise
C) Sendikalı işçi sayısı 500’den fazla ise
D) Sendikalı işçi sayısı 1000’den fazla ise
E) Sendikalı işçi sayısı 1500’den fazla ise

AÇIKLAMA: İşçi sendikası şubesinin faaliyet alanına giren işyerlerinde çalışan sendikalı işçi sayısı 500 ya da 500’den az ise şube genel kurulu tüm üyelerin katılımıyla, 500’den çok ise delege esasına göre yapılır.

6.) Bir işyerinde 825 tane işçi çalıştırılıyorsa, o işyerinde en fazla kaç tane işyeri sendika temsilcisi olabilir?
A) 2
B) 3
C) 4
D) 6
E) 8

AÇIKLAMA: İşyerinde işçi sayısı; 50’ye kadar ise " 1 tane, 51-100 arasında ise " en çok 2 tane, 101-500 arasında ise – en çok 3 tane, 501-1000 arasında ise – en çok 4 tane, 1001-2000 arasında ise – en çok 6 tane, 2000’den fazla ise – en çok 8 tane işyeri sendika temsilcisi olabilir.

7.) Sendikalar, sınai ve iktisadi teşebbüslere nakit mevcudunun ne kadarını yatırım yapabilirler?
A) Nakit mevcudunun en fazla % 10’unu
B) Nakit mevcudunun en fazla % 20’sini
C) Nakit mevcudunun en fazla % 40’ını
D) Nakit mevcudunun en fazla % 50 ‘sini
E) Nakit mevcudunun en fazla % 60’ını

AÇIKLAMA: Sendikalar, nakit mevudunun yüzde kırkından fazla olmamak kaydı ile sınai ve iktisadi teşebbüslere yatırım yapabilirler.

8.) Aşağıdakilerden hangisi sendikalara üye olamazlar?
A) Öğrenciler
B) Din ve ibadet işlerinde çalışanlar
C) Özel öğretim kurumlarında öğretmenlik yapanlar.
D) SK md. 40’da yazılı idare, kurum, banka müfettiş ve müdürleri
E) Askeri şahıslar

AÇIKLAMA: Sendikalar Kanunu’nda üye olamayacaklara ilişkin düzenlemeler pekçok kez değiştirilmiştir. Bugün için artık işçi ve işveren sendikalarına üye olamayacak kişiler sadece asker kişilerdir. (Askeri şahıslar, subay ve astsubaylar, askeri memur ve erler, erbaşlar ve askeri sınır gümrük muhafaza memurları)

9.) Aşağıdakilerden hangisi işçi sendikasına üye olabilir?
A) Mümeyyiz olanlar
B) 16 yaşını doldurmuş olanlar
C) 16 yaşından küçük olmasına rağmen mümeyyiz olanlar
D) Mümeyyiz ve 16 yaşını doldurmuş olanlar
E) 18 yaşını doldurmuş olanlar

AÇIKLAMA: İşçi sedikasına üye olabilmek için mümeyyiz olmak ve 16 yaşını doldurmuş olmak gerekir. Onaltı yaşını doldurmamış olanların üyeliği, kanuni temsilcilerinin yazılı iznine bağlıdır. Bunların aynı zamanda mümeyyiz olmaları da gerekir.

10.) İşveren sendikalarına ödenen aylık aidatı;
A) İşyerinde işçilere ödenen üç günlük çıplak ücret toplamını geçemez.
B) İşyerinde işçilere ödenen bir günlük çıplak ücret toplamını geçemez.
C) İşyerinde işçilere ödenen beş günlük çıplak ücret toplamını geçemez.
D) İşyerinde işçilere ödenen iki günlük çıplak ücret toplamını geçemez.
E) Çalıştırılan işçi sayısına göre kanunen belirlenen tutarı geçemez.

AÇIKLAMA: İşveren sendikasına işverenin ödeyeceği aylık aidat tutarı, işverenin işyerinde işçilere ödediği bir günlük çıplak ücretleri toplamını geçemez.

11.) 50.000 işçinin çalıştığı bir işkolundan yetkili işçi sendikasının en az kaç üyesi bulunmasıdır?
A) 500
B) 5.000
C) 25.000
D) 10.000
E) 12.500

AÇIKLAMA: Kurulu bulunduğu işkolundanda çalışan işçilerin en az % 10’unun üyesi bulunduğu işçi sendikası, TİS yapamaya yetkilidir. Buna göre 50.000 x 10/100 = 5.000

12.) Uygulanmakta olan bir TİS’nin taraflarca değişik biçimde anlaşılması sonucunda ortaya çıkan uyuşmazlık nasıl çözülür?
A) Bu bir toplu menfaat uyuşmazlığı olduğundan, arabuluculukla çözülür.
B) Bu bir toplu hak uyuşmazlığı olduğundan, arabuluculukla çözülür.
C) Bu bir toplu hak uyuşmazlığı olduğundan, eda davasıyla çözülür.
D) Bu bir toplu hak uyuşmazlığı olduğundan, yorum davasıyla çözülür.
E) Bu bir toplu menfaat uyuşmazlığı olduğundan, yorum davasıyla çözülür.

AÇIKLAMA: TİSGLK’na göre uygulanmakta olan bir toplu iş sözleşmesinin yorumundan doğan uyuşmazlıkta, sözleşmenin taraflarından her biri iş mahkemesinde yoruma ilişkin bir tesbit davası açabilir. Buna göre, bu bir toplu hak uyuşmazlığıdır ve yorum davasıyla çözülür.

13.) Grev kararı alınmış bir işyerinde grev oylaması yapılmasına karar verilebilmesi için en az kaç işçinin talebi gereklidir?
A) % 10
B) % 20
C) % 25
D) % 30
E) % 50

AÇIKLAMA: Grev kararının alınması ve bu kararın ilgili işyerlerinde ilan edilmesinden sonra, bu işyeri ya da işyerlerinde çalışan toplam işçi sayısının en az 1/4’inin talebi üzerine, grev oylaması yapılır.

14.) Aşağıdakilerden hangisi kanun dışı grevin hükümlerinin tabi olduğu bir eylem değildir?
A) İşyeri işgali
B) İşi yavaşlatma
C) Ekonomik amaçlı grev
D) Verimi düşürme
E) Siyasi amaçlı grev

AÇIKLAMA: Kanuni grev için aranan şartlar gerçekleşmeden yapılan greve kanun dışı grev denir. Siyasi amaçla grev, genel grev ve dayanışma grevi kanun dışı grevdir. İşyeri işgali, işi yavaşlatma, verimi düşürme ve diğer direnişler hakkında da kanun dışı grevin müeyyideleri uygulanır.

15.) ILO’nun 102 nolu sözleşmesini onaylamış sayılmak için, sözleşmede sayılı sigortalardan en az kaçını uygulamak gerekir?
A) 2
B) 3
C) 5
D) 6
E) 7

AÇIKLAMA: ILO’nun 102 nolu sözleşmesinde sayılan hastalık, analık, sakatlık, yaşlılık, iş kazası, meslek hastalıkları, ölüm, aile ve işsizlik sigortalardan en az üçünü uygulayan her ülke, bu sözleşmeyi onaylamış sayılır.

16.) Sigortalının ölmesi durumunda yükeköğrenimini yapmakta olan çocukları kaç yaşına kadar sosyal sigorta yardımlarından yararlanabilir?
A) 25
B) 20
C) 18
D) 21
E) 28

AÇIKLAMA: 18 yaşını, orta öğrenimini yapıyorsa, 20 yaşını yükseköğrenim yapıyorsa, 25 yaşını doldurmamış yahut 18 yaşını doldurmuş olup da çalışamayacak derecede malul çocuklar, sosyal sigorta yardımlarından yararlanabilir.

17.) Sigortalı bir işçi çalıştırmaya başlayan işverenin, sigorta işe giriş bildirgesini ne kadar süre içinde vermesi gerekir?
A) 7 gün
B) 10 gün
C) 15 gün
D) 3 ay
E) 1 ay

AÇIKLAMA: İşverenler, sigortalıyı işe almalarından itibaren bir ay içinde, Kurum’a, sigorta işe giriş bildirgesi vermek zorundadır.

18.) İş kazası ve meslek hastalığı sonucunda sürekli iş göremezlik ödeneği bağlanabilmesi için sigortalının, meslekte kazanma gücünün ne kadar kaybı gerekir?
A) En az % 5
B) En az % 10
C) En az % 20
D) En az % 40
E) En az % 50

AÇIKLAMA: İş kazası ve meslek hastalığı sonucunda, meslekte kazanma gücünün en az % 10’unun azalmış olduğu raporla tesbit edilen sigortalıya, sürekli iş göremezlik ödeneği ödenir.

19.) İş kazası ve meslek hastalığı, hastalık ve analık hallerinde verilecek ödenek ve gelirlerin hesabında,
A) Sigortalının aylık kazancı esas alınır.
B) Sigortalının günlük kazancı esas alınır.
C) Son üç takvim ayındaki toplam kazancı esas alınır.
D) Ödemiş olduğu prim miktarı esas alınır.
E) Son beş yıl içindeki prim ödeme gün sayısı esas alınır.

AÇIKLAMA: İş kazası ve meslek hastalıkları, hastalık ve analık hallerinde, ödenecek ödenek ve gelirler hesaplanırken, sigortalının günlük kazancı dikkate alınır. Bu kazanç, son üç ay içindeki sigorta primine esas kazançlar toplamının 1/90’ıdır.

20.) İşveren, işyerinin tehlike, sınıf ve derecesinde meydana gelen değişikliği Kurum’a ne kadar sürede bildirmelidir?
A) Hemen
B) Bir hafta içinde
C) On gün içinde
D) Bir ay içinde
E) Üç ay içinde

AÇIKLAMA: İşyerinin tehlike sınıf ve derecesinde meydana gelen değişikliklerin işverence, en geç bir ay içerisinde yazı ile Kurum’a bildirilmesi gerekir.

21.) Aşağıdakilerden hangisi, T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na göre zorunlu sigortalılık kapsamına girmez?
A) Cumhurbaşkanları
B) Devlet Tiyatrolarında sözleşme ile çalışan sanatçılar
C) Harp okulu öğrencileri
D) Vazife malülü erler
E) Emeklilik hakkı tanınan görevlerde bulunduktan sonra milletvekili seçilenler

AÇIKLAMA: Cumhurbaşkanları gibi seçimle göreve gelenler, atama ile çalışanlar, sözleşmeli çalışanlar, öğrenciler ve vatani görevini yapanlar, belli şartları taşımaları halinde, zorunlu sigortalılık kapsamına girerler. Emeklilik hakkı tanınan görevlerde bulunduktan sonra milletvekili seçilenler ise, isteğe bağlı olarak sigortalılık kapsamına girerler.

22.) Kurumların ödeyeceği emeklilik kesenekleri karşılığı ne kadardır?
A) % 25
B) % 20
C) % 15
D) %10
E) % 5

AÇIKLAMA: İştirakçilerin ödedikleri emeklilik keseneği karşılığında, iştirakçileri çalıştıran kurumlar tarafından % 20 oranında emeklilik keseneği karşılığı ödenir.

23.) T.C. Emekli Sandığı, barış zamanında kim tarafından ve en az kaç yılda bir denetlenir?
A) Maliye ve Gümrük Bakanlığın’ca, en az beş yılda bir kez.
B) Maliye ve Gümrük Bakanlığın’ca, en az üç yılda bir kez.
C) Maliye ve Gümrük Bakanlığın’ca, her yıl
D) Sandığın kendi müfettişlerince her yıl
E) Bakanlar Kurulu tarafından oluşturulacak komisyon tarafından her yıl.

AÇIKLAMA: Maliye ve Gümrük Bakanlığı, en az beş yılda bir kez, Emekli Sandığı’nın mali durumunu ve ödemelerini teknik uzmanlarına inceletmek zorundadır.

24.) Aşağıdakilerden hangisi, T.C. Emekli Sandığı’ndan emeklilik aylığı bağlanmasını gerektirecek hallerden birisi değildir?
A) İstek üzerine emeklilik
B) Re’sen emeklilik
C) Yaş haddinden emeklilik
D) Cumhurbaşkanlığı emekliliği
E) Bakanların emekliliği

AÇIKLAMA: T.C. Emekli Sandığı Kanunu’na göre emekli aylığı istek üzerine, re’sen ve yaş haddi gibi genel emeklilik nedenlerine dayanılarak bağlanabildiği gibi, cumhurbaşkanlığı ve başbakanlık emekliliği gibi özel emeklilik nedenlerine dayanılarak da bağlanabilir. Bakanların emekliliği bu çerçevede değerlendirilemez.

25.) Bağ-Kur sigortalısının Kuruma ödemesi gereken giriş keseneği, sigortalının seçtiği basamağın;
A) % 25’i dir.
B) % 20’si dir.
C) % 15’i dir.
D) % 10’u dur.
E) % 5’i dir.

AÇIKLAMA: Bağ-Kur’a ilk kez giren sigortalının, seçtiği basamağın % 25’i oranında giriş keseneği ödemesi gerekir.

26.) Bağ-Kur sigortalısı sigortalılığın başlamasından sonra aylık gelir basamaklarının hangisinden prim ödemeye başlar?
A) 1. Basamaktan
B) Seçeceği herhangi bir basamaktan
C) İlk 6 basamak arasından seçeceği bir basamaktan
D) İlk 12 basamak arasından seçeceği bir basamaktan
E) İlk 15 basamak arasından seçeceği bir basamaktan

AÇIKLAMA: Sigortalı, sigortalılığın başlamasından sonra, aylık gelir basamaklarının ilk oniki basamağından dilediğini seçer ve bunu üç ay içinde Kurum’a bildirilir. Aksi halde 1. basamaktan başlar.

27.) Aşağıdakilerden hangisinde Bağ- Kur uygulamasında malullük aylığı alabilmek için gerekli şartlar doğru olarak verilmiştir?
A) Malül sayılmak- en az 5 yıl prim ödemek - yazılı istekte bulunmak
B) Malül sayılmak - yazılı istekte bulunmak
C) Çalışma gücünün 2/3’sini yitirmiş olmak
D) Malül sayılmak
E) En az 10 yıl prim ödemiş olmak - malül sayılmak- yazılı istek

AÇIKLAMA: Bağ-Kur sigortalılığının başlamasından sonra malüliyetin doğması, (kanun, çalışma gücünün en az 2/3’ünün kaybını arıyor) en az 5 tam yıl prim ödemiş olması ve yazılı istekte bulunulması durumunda malullük aylığı bağlanır.

28.) Aşağıdakilerden hangisi, Bağ-Kur kapsamında hak sahibi olarak kabul edilemez?
A) Ölenin annesi
B) Ölenin babası
C) Ölenin eşi
D) Ölenin 19 yaşındaki, lisede okuyan oğlu
E) Ölenin sigortalı olarak çalışan bekar kızı

AÇIKLAMA: Ölenin, geçimini sağlayacak başka geliri bulunmayan, yaşları ne olursa olsun evlenmemiş kız çocukları hak sahibidir. Burada kız çocuğu sigortalı olarak çalıştığından, geliri vardır ve hak sahibi sayılamaz.

29.) 55 yaşını dolduran erkek sigortalının kısmi yaşlılık aylığından yararlanabilmesi için en az kaç yıl sigorta primi ödenmiş olması gerekir?
A) 3 yıl
B) 5 yıl
C) 10 yıl
D) 15 yıl
E) 20 yıl

AÇIKLAMA: Kadın sigortalının 50, erkek sigortalının 55 yaşını doldurması ve en az 15 yıl sigorta primi ödemiş olması halinde, kendisine kısmi yaşlılık aylığı bağlanır

30.) 2926 Sayılı Kanun’na göre aylık sigorta prim oranı, basamak göstergelerinin katsayı ile çarpımı suretiyle bulunacak miktarın,
A) % 20’sidir.
B) % 15’idir.
C) % 12’sidir.
D) % 10’udur.
E) % 5’idir.

AÇIKLAMA: Aylık sigorta prim oranı, basamak göstergelerinin katsayı ile çarpılmasıyla bulunan miktarın % 15’idir.