İnkilap Tarihinde İlkler

[SERDEM]

İnkilap Tarihinde İlkler



1. Birinci Dünya Savaşı

• Osmanlı Devletinin I.Dünya savaşı içinde paylaşıldığı ilk antlaşma Sykes Picottur.
• Sivilya Savunma Teşkilatı ilk defa I.Dünya Savaşı sırasında kurulmuştur.
• I.Dünya savaşında Osmanlı Devletinin açtığı ilk cephe Kafkas Cephesidir.
• I.Dünya Savaşında Osmanlı Devletinin elinden çıkan ilk yer Kıbrıs’tır.
• I.Dünya Savaşında başarılı olduğumuz ilk ve tek cephe Çanakkale Cephesidir
• I.Dünya Savaşı sonunda imzalanan ilk antlaşma Versay Antlaşmasıdır.
• Osmanlı Devletinde bağımsızlığını kazanan son balkan devleti Arnavutluktur.
• İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa Hukuk Kongresinde verilmiştir.
• İzmit’in Yunanlılara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır.(1919)
• I.Dünya Savaşından sonra imzalanan Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti fiilen sona ermiştir.
• I. Dünya Savaşından sonra başlayan işgalleri Türk halkının ilk tepkisi direniş cemiyetleri kurmak olmuştur.

Mondros, İşgaller ve Cemiyetler

• Mondros’tan sonra işgal edilen ilk yer Musul’dur.(İngilizler)
• İtilaf devletlerinin Mondros’tan sonra kontrol altına aldıkları ilk yer boğazlar ve Marmara bölgesidir.
• İzmir’in Yunanlara verilmesi ilk defa Paris Barış Konferansında kararlaştırılmıştır.
• İşgallere silahla karşı koyma kararı ilk defa İzmir Müdafaa-i hukuk Kongresinde verilmiştir.
• Kuvay-ı milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır.
• Kuvay-ı Milliye hareketi ilk defa Yunan işgaline karşı kurulmuştur.
• Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.
• Manda ve Himaye fikri ilk defa İtilaf Devletleri tarafından Paris konferansından sonra ortaya atıldı.
• İşgale karşı kurulan ilk cemiyet Trakya Paşaeli Cemiyetidir.
• İşgallere karşı ilk tepki, protesto ve mitingler yoluyla olmuştur.
• Batıda açılan ilk cephe Ayvalık Cephesidir.
• Batıdaki cemiyetler ilk defa Balıkesir Kongresinde birleştirilmiştir.
• Milli mücadelenin haklılığını gösteren ilk uluslar arası belge Amiral Bristol Raporudur.
• İşgallere karşı ilk direniş Güney Cephesinde Fransızlara karşı yapılmıştır.

2. Kurtuluş Savaşı'nda Hazırlık Dönemi

• Yayınlanan ilk genelge Havza Genelgesidir.
• Kurtuluş Savaşının amacı, gerekçesi ve yönetimi ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir.
• Vatanın kurtulması için hep birlikte mücadele edileceği Amasya Genelgesinde ilk kez belirtilmiştir.
• Türk milletine milli egemenlik yolunda yapılan ilk çağrı Amasya Genelgesidir.
• Rejimin değişeceği yolundaki ilk işaretler Amasya Genelgesinde verilmiştir.
• Milli bir heyetin kurulması ilk defa Amasya Genelgesinde kararlaştırılmıştır.(temsil kurulu)
• İstanbul hükümetinin halka karşı sorumluluğunu yerine getirmediği ilk defa Amasya Genelgesinde belirtilmiştir
• Mustafa Kemal'in yayınladığı ilk ihtilal bildirgesi Amasya Genelgesidir.
• Mustafa Kemal'in başkanlığını yaptığı ilk siyasi kuruluş Temelsiz Kuruldur.
• İlk düzenlenen kongre Erzurum Kongresidir
• Mustafa Kemal'in sivil olarak katıldığı ilk kongre Erzurum Kongresi'dir.
• Kapitülasyonlara ilk defa Erzurum Kongresinde tepki gösterilmiştir.
• Vatanın bütünlüğünü ilgilendiren kararlar ilk defa Erzurum Kongresinde alınmıştır.
• Manda ve himayenin reddedilmesiyle Milli egemenliğin koşulsuz olarak gerçekleştirileceği ilk defa Erzurum Kongresinde belirtilmiştir.
• Kuvay-ı Milliye deyimini ilk kez İstanbul Milli Kongre Cemiyeti kullanmıştır.
• Temsil.Kurulu ilk kez Erzurum Kongresinde kurulmuştur.(bölgesel)
• Misak-ı milli düşüncesi ilk defa Erzurum kongresinde ortaya atılmıştır.
• Hükümet kurma fikri ilk defa Erzurum kongresinde ortaya çıktı
• Vatanın bütününü ilgilendiren kararlar ilk defa Erzurum kongresinde alınmıştır
• ilk milli kongre Sivas kongresidir
• temsil kurulu ilk kez Sivas kongresinde milletleştirildi
• Temsil heyeti yürütme yetkisini Sivas kongresinden sonra Ali Fuat Paşayı batı cephesi komutanlığına atayarak kullanmıştır
• Halka milli mücadeleyi anlatmak için kurulan ilk gazete irade-i milliyedir
• Milli mücadelenin ilk siyasi başarısı damat Ferit hükümetinin düşürülmesi
• İstanbul hükümeti ile temsil heyeti arasındaki ilk görüşme Amasya görüşmesidir
• milli mücadeleciler ile İstanbul hükümeti arasındaki sorunlar ilk defa Amasya görüşmesi ile çözülmeye çalışılmıştır
• Erzurum ve Sivas kongreleri kararları ilk defa son Osmanlı mebusan meclisinde kabul edilerek resmileşti
• İstanbul hükümeti temsil heyetini ilk olarak Amasya görüşmesi ile tanımıştır
• ulusal örgütlerin birleştirilmesi ilk defa Sivas kongresinde olmuştur
• Kapitülasyonlara ilk tepki misak-ı milliye ile olmuştu

3. Birinci TBMM Dönemi

• ilk meclis 23 nisan 1920 de toplanmıştır
• ilk demokratik meclis I. Türkiye büyük millet meclisidir
• Meclisin ve hükümetin ilk başkanı Mustafa kemaldir
• güçlerin Birliği ilkesini benimseyen ilk meclis I. TBMM’dir
• İlk anayasa 20 ocak 1921 de kabul edilmiştir (teşkilat-ı esasiye)
• TBMM’nin isyanları karşı aldığı ilk önlem hıyanet-i vataniye kanunudur
• İstanbul mahkemeleri ilk defa I. TBMM döneminde kurulmuştur
• İstanbul hükümeti milli mücadeleyi resmen ilk olarak Amasya görüşmeleri ile tanınmıştır

4. kurtuluş savaşı dönemi

• kurtuluş savaşında başarılı olan ilk cephe doğu cephesidir
• işgallere karşı ilk direniş güney cephesinde Fransızlara karşı yapılmıştır
• İlk kapana cephe doğu cephesidir
• misak-ı milliye katılan ilk yer Kars dır
• Sevr antlaşmasını onaylamayan ilk devlet Ermenistan’dır
• misak-ı milliyi ilk kabul eden devlet Ermenistan’dır
• batıda açılan ilk cephe ayvalık cephesidir
• Kuvay-ı Milliye’nin başarılı olduğu ilk cephe güney cephesidir
• düzenli ordunun savaştığı ilk ve tek cephe batı cephesidir
• düzenli ordunun ilk başarısı birinci İnönü savaşıdır
• misak-ı milliyeyi tanıyan ilk Avrupa devleti Sovyet Rusya’dır
• misak-ı milliden verilen ilk taviz Batum’dur
• Anadolu’dan çekilen ilk itilaf devleti İtalya’dır
• TBMM’nin ilk askeri başarısı Ermenistan savaşıdır
• TBMM ilk siyasi zaferi gümrü antlaşmasıdır (3 aralık 1920)
• düzenli orduların ilk zaferi I. İnönü savaşıdır
• TBMM hükümetini tanıyan ve siyasi ilişkileri kuran ilk Müslüman devlet Afganistan’dır (dostluk antlaşması)
• Ermenistan ilk Avrupa devleti Rusya ilk itilaf devleti Fransa dır
• Moskova antlaşması (19 mart 1921) ile ilk defa bir Avrupa devleti misak-ı milliyeyi tanımıştır.
• İtilaf devletleri TBMM’yi ilk defa Londra Konferansına çağırarak tanımışlardır.(11 Mart 1921)
• İtilaf Devletlerinin TBMM’yi ilk defa Londra konferansına çağırarak tanımışlardır(11 mart 1921)
• İtilaf devletlerinin TBMM yi çağırdıkları ilk resmi görüşme Londra konferansıdır.
• Doğu sınırımız ilk defa Kars antlaşması ile kesin şeklini almıştır (13 ekim 1921)
• TBMM ile antlaşma imzalayan ilk itilaf devletleri Fransa’dır (Ankara antlaşması 20 ekim 1921)
• Güney sınırımız ilk defa Fransızlarla yapılan Ankara antlaşması ile belirtilmiştir
• Kahramanlık unvanını alan ilk şehir Maraş tır
• Anadolu’dan çekilen ilk itilaf devleti İtayladır
• Kütahya-Eski şehir savaşları kurtuluş savaşının ilk ve son yenilgisidir
• Mustafa kemal paşa ilk defa Kütahya-Eskişehir savaşlarından sonra başkomutanlık makamına getirilmiştir
• Mustafa Kemal in komutan olarak katıldığı ilk savaş Sakarya savaşıdır
• Yunan ordusu ilk defa Sakarya dan sonra taarruzda savunmaya Türk ordusu da savunmadan taarruza geçmiştir
• TBMM ordularının ilk taarruzu Büyük taarruzdur
• İtilaf devletleri ilk defa Lozan Barış antlaşması ile misak-ı milliyi tanımışlardır

5. Cumhuriyet dönemi

• İlk cumhur başkanı Mustafa Kemal paşadır
• İlk başbakan İsmet İnönü
• ilk siyasi parti cumhuriyet halk partisidir
• Cumhuriyet halk partisini ilk başbakanı Mustafa kemaldir
• ilk muhalefet partisi terakkiperver Cumhuriyet fırkasıdır
• Çok partili hayata ilk kez 1946 da geçilmiştir
• Cumhuriyet rejimine karşı ilk isyan Şeyh Said isyanıdır
• Laikliğe geçisin ilk aşaması Saltanatın kaldırılmasıdır
• İlk planlı ekonomi 1933-39 yılları arasında uygulanmıştır
• Türkiye Cumhuriyetinin kurduğu ilk banka İş bankasıdır (1924)
• Maden sanayinde ilk açılan farika Karabük demir - çelik fabrikasıdır (1939)