Eğitim Bilimleri Önemli Noktalar

[SERDEM]

Eğitim Bilimleri Önemli Noktalar

· Öğrenilmiş çaresizlik klasik koşullanma, kendini gerçekleştiren kehanet edimsel koşullanma ilkesidir.
· Kaçma koşullanması klasik koşullanma yoluyla, kaçınma koşullanması edimsel koşullanma yoluyla öğrenilir.
· Dersin hedeflerini açıklama (hedeften haberdar etme) ve konu başlıklarını açıklama öncelikle güdülemeyi sağlar.
· Bir öğretmende bulunması gereken yeterliklerin en fazla olanından en aza doğru sıralanışı; alan bilgisi, öğretmenlik meslek bilgisi, genel yetenek – genel kültür.
· Öğrenmede uyarılmışlık halinin düşük ya da yüksek olması zorlanmalara neden olur. Bu nedenle uyarılmışlık halinin orta düzeyde olması gerekir.
· Çok düşük ya da yüksek kaygı ya da korku öğrenmeyi zorlaştırırken, orta düzeydeki kaygı öğrenmeyi kolaylaştırır ve hızlandırır.
· Nedensel Çıkarsama Kuramı: Temsilcileri Weinner ve Rotter. Bir olayın nedeni (denetim odağı) içsel mi dışsal mı? Olay sürekli mi süreksiz mi, kontrol edilebilir mi edilemez mi? Örneğin hastalık içsel denetim odaklı, süreksiz ve kontrol edilemez bir olaydır.
· Bireyin kalıtımsal özelliklerinin oluşmasında en kritik aşama, anneden ve babadan gelen 23’er kromozomun birleşerek genleri oluşturmasıdır.
· Organ gelişimi için kritik dönem, gebeliğin ilk 3 ayıdır.
· Anne ile yakın ilişki kurabilmede kritik dönem 6-12. aydır.
· Okuma ve yazma için kritik dönem 6-11 yaşlardır.
· Özgüven için kritik dönem 0-1 yaşlardır.
· Kişilik gelişimi için kritik dönem 0-6 yaşlardır.
· Kimlik gelişimi (kazanma) için kritik dönem ergenlik dönemidir. (11-18 Yaş)
· Dil gelişiminde kritik dönem 0-2 yaştır.
· Programlı öğretim günümüzde daha çok etkileşimli bilgisayarlarda ve uygun yazılım programlarında kullanılır.
· Freud’a göre kişilik yaşamın ilk 6 yılında (pregenital dönem) şekillenir.
· Pregenital Dönem: Oral (0-1 Yaş), Anal (1-3 Yaş), Fallik (3-6 Yaş)
· Daimicilikte buluş yoluyla öğretim stratejisi kullanılır.
· Esasicilikte sunuş yoluyla öğretim stratejisi kullanılır.
· Konu merkezli (davranışçı) program tasarımı yaklaşımlarından olan konu alanı, disipliner, geniş alan, disiplinler arası ve süreç yaklaşımları daimicilik ve esasicilik temellidir. Ayrıca içerik belirleme yaklaşımları da piramitsel ve doğrusal yaklaşımlardır.
· Öğrenci merkezli (bilişselci) program tasarımı yaklaşımlarından olan çocuk merkezli, yaşantı merkezli, romantik (radikal) ve hümanistik yaklaşımları ilerlemecilik temellidir. Ayrıca içerik belirleme yaklaşımları da sarmal, modüler ve sorgulama merkezli yaklaşımlardır.
· Sorun merkezli program tasarımı yaklaşımlarından olan yaşam koşullu, çekirdek (core) ve yeniden yapılandırmacı yaklaşımları yeniden kurmacılık temellidir. Ayrıca içerik belirleme yaklaşımları da çekirdek (core) ve konu ağı – proje merkezli yaklaşımlardır.
· Öncelik Etkisi (İlk İzlenim Etkisi): Sosyal psikolojide, bir insana ilişkin ilk izlenimlerin, o insanın sonraki davranışlarını bu ilk izlenimle tutarlı bir tarzda yorumlama eğilimi. Başkaları hakkında edinilen ilk bilgiler, sonradan edinilen bilgilerden daha ağırlıklı bir önem taşır.
· Sonralık Etkisi: Biliş psikolojisinde, öğrenme ortamlarında, öğrenilen şeylerin serbest hatırlanması istendiğinde son öğrenilen şeyleri daha iyi hatırlama eğilimi. Bunun nedeni kişinin kelimeleri doğrudan doğruya henüz koruyucu prova döngüsünden çıkmamış olan kısa süreli bellekten çağrılması olabilir.
· Birincil Cinsel Değişimler: Üreme organlarındaki değişmeleri içerir.
İkincil Cinsel Değişimler: Kız ve erkeklerde beden yapısındaki değişiklikler, sesteki değişme, sivilcelerin artması, bıyık ve sakal çıkması, vücutta kıllanma, ter bezlerinin çalışmasındaki artış vb. cinsel değişikliklerdir.


· Halo ve Horn Etkisi: Çalışanın, belirli bir özelliği ve/veya belirli bir konudaki başarısızlığı nedeniyle, genel olarak olumlu değerlendirilmesi veya tersi bir şekilde, belirli bir özelliği ve/veya belirli bir konudaki başarısızlığı nedeniyle genel olarak olumsuz değerlendirilmesidir.

Örneğin; bir çalışanın çok iyi planlama yaptığını ancak iletişim becerisinin düşük olduğunu varsayalım. Bu çalışanın yöneticisinin, kişinin sadece planlama becerisini dikkate alarak bu başarıyı genele mal etmesi ve kişiyi olumlu değerlendirmesi halo etkisi olarak adlandırılmaktadır. Tersi bir şekilde, çalışanın belirli bir alandaki başarısızlığının genele mal edilerek olumsuz değerlendirilmesi ise horn etkisi olarak adlandırılır.
· 5E Öğretim Modeli: Yapılandırmacı öğretim modellerinden birisidir. Öğrencinin araştırma merakını artıran, konu ile ilgili beklentilerine cevap veren, sahip oldukları bilgi ve becerilerinin aktif bir şekilde kullanımını içeren etkinliklerden oluşmaktadır.
5E modeli, yeni bir kuramın öğrenilmesinde veya bilinen kuramın daha derinlemesine anlaşılmasına çalışan doğrusal bir süreçtir. Bu süreç; giriş, keşfetme, açıklama, derinleştirme ve değerlendirme aşamalarından oluşmaktadır.
· Babinski Refleksi: Ayak tabanı, dış kenarı boyunca ince bir uçla (kalem arkası gibi) bastırılarak tabana doğru bükülür. Beyinle motor sinirler arası bağlantı sağlayan sinir yollarında (tractus corticospinalis) bir hasar olanlarda, başparmak yukarı doğru hareket ederken, diğer parmakları yelpaze gibi açılırlar. Bu anormal cevap, babinski refleksi pozitif olarak adlandırılır. Yürüme çağı öncesi çocuklarda da pozitif görülebilir.
· Akrostiş metodu, hafızaya alınmak istenen cümlelerin ilk harfleri kullanarak anlamlı veya kafiyeli, hafızada daha kalıcı olan başka bir kelime veya cümle oluşturma işidir. Burada iki ana kelime karşımıza çıkıyor; anlamlı ve kafiyeli. Bazı akrostişe edilmiş kelimeler anlamsız olabilir, ancak kafiyeli ve hafızada kalıcı bir özelliğe sahiptir. örneğin; “SSK” , “MEB” gibi. Bazı akrostişe edilmiş kelimeler ise anlamlı olabilmektedir. Örneğin “SENİ” akrostişi gibi.
· Tonik Boyun Refleksi: Yatan bebeğin başını aniden bir tarafa çevirdiğinizde, o tarafta kol ve bacakta dışa açılma, gerilme, karşı tarafta çekilme görülmesidir. Doğumdan 3-4 hafta sonra daha belirgin olur. Bu pozisyonun uzun sürmesi, bu refleksin tek taraftan alınması ve 6. aydan sonra gözlenmesi olağan değildir.
· Erinlik Dönemi: Erinlik çakışan bir dönemdir. Erinlik çocukluğun sonlarına doğru başlar ve ergenlik yıllarında devam eder. Erinlik bir yandan çocukluk, diğer yandan ergenlikle çakışan bir dönemdir.
· Erinlik kısa bir dönemdir: 2 yıldan 4 yıla kadar uzayabilir. Erkeklerde 4, kızlarda 3 yıla kadar sürmektedir.
· Erinlik hızlı bir değişme dönemidir: Erinlik, gerek fiziksel gerekse psikolojik değişikliklerin çok hızlı olduğu bir dönemdir. Bu hızlı değişme karmaşa, yetersizlik ve güvensizlik duygularına ve birçok çocukta istenmeyen davranışlara yol açar.
· Erinlik bir olumsuzluk evresidir: Olumsuzluk, bireyin karşıt bir tutum içine girmesini ya da daha önce geliştirdiği bazı iyi niteliklerin olumsuzlaşmasını açıklar.
· Erinlik yaşı değişiktir: Erinlik yaşı ortalama olarak kızlarda 13, erkeklerde 14 yaş olarak saptanmıştır.