Ticaret Meslek Liseleri Staj Dosyası
Ticaret Meslek Lisesi Stajı - Ticaret Meslek Lisesi Satj Dosyası - Ticaret Meslek Lisesi - Meslek Lisesi Satjı 1. HAFTA
İŞE BAŞLAMA
A. Vergi Dairesi İle İlgili İşlemler
1. İşe Başlama Bildirimi
Madde 153 aşağıda yazılı olan mükelleflerden işe başlayanlar durumu vergi dairesine bildirmek mecburiyetindedirler.
1) Vergiye tabi ticaret ve sanat erbapları
2) Serbest meslek erbabı
3) Kurumlar vergisi mükellefleri
4) Kollektif ve adi komandit şirketlerin komandite ortakla
Kazançları götürü usulde tespit edilenler ise vergi karnesi almak için vergi dairesine başvurulur.
Tacirler vergi dairesine işe başlama sayılan bir işyeri açmak, ticaret siciline kayıt olmak durumlarında faaliyete başlamadan önce vergi dairesine işe başlama dilekçesiyle başvururlar. Bu dilekçeye ;
1) Dilekçe
2) Nüfus cüzdan sureti
3) İkametgah
4) Kira kontratı
5) Noterden imza sirküleri
Bu belgelere vergi dairesine başvurur, vergi dairesine bir yoklama memuru tarafından iş yerini kontrol ettirir ve şahsa 10 tuşlu bir sicil numarası verir ve şahıs tüm işlemlerini bu numara ile takip eder.
İŞE BAŞLAMA DİLEKÇESİ
İzmir, 15.10.2002
Vergi Dairesi Müdürlüğüne
Avcılar
01.10.2002 tarihinde Avcılar Saray Mah. Yeşil Sok. no:46 ‘da Gül unvanı altında iş yeri açmak istiyorum. Yıllık gelir vergisi, KDV ve Muhtasar sicil numaralarımın verilmesini bilgilerinize arz ederim.
Gereğinin yapılmasını arz ederim.
Saygılarımla,
Soykan Sevgis
Ek: 1) Nüfuz cüzdanı sureti
2) İkametgah
3) İmza Sirküleri (Noterden)
4) Kira Kontratı
NOT: Muhtasar beyannamemi 3 aylık vereceğim.
2. HAFTA
4. TACİRLERİN VERGİ KANUNLARI YÖNÜNDEN SINIFLANDIRILMASI
Ticaret kanunumuz tacirleri açıkça bir sınıflaşmaya tabi tutmuştur. Ancak ticarethane, fabrika ve ticari şekilde işletilen diğer kurumlar şeklinde bir sınıflandırma yolunu seçmiştir.
Vergi usul kanunu ise tacirleri defter tutma bakımında ikile ayırmıştır:
A- Birinci Sınıf Tacirler: Bilanço esasına göre,
B- İkinci Sınıf Tacirler: İşletme hesabı esasına göre defter tutarlar.
(V.U.K.176)
B. İkinci Sınıf Tacirler
1. İkinci Sınıf Tacir Olabilme Unsurları
• Vergi Usul Kanununun 177. Maddede yazılı olanların, yani l. Sınıf tüccarların dışında olan gerçek usulde vergiye tabi tüccar erbabı,
• Kurumlar vergisi mükelleflerinden işletme hesabı esasına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilenler;
• Yeni işe başlayan işletme sahipleri;
• Kendi isteğiyle ikinci sınıfı tercih edenler;
• Hizmet işleriyle uğraşanlar veya nakli işleriyle uğraşanlar,yıllık brüt kazançlarının 3.600.000.000TL.aşmayanlar;
• Yıllık mal alımlarının tutarı 7.200.000.000TL.aşmayanlar; ikinci sınıf tacir gibi hareket edebilirler.
2- İkinci Sınıf Tacirlerin Tutmak Zorunda Olduğu Defterler
İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutarlar;
l- İşletme Hesabı Defteri
2- Günlük perakende satış ve hasılat defteri
a) İşletme Defteri
İkinci sınıf tacirlerin ekonomik faaliyetlerini izledikleri defterdir. İşletme defteri ciltli,sayfaları karşılıklı, sıra numaralıdır. İşletme defterinin karşılıklı iki sayfasının sol tarafı gider kısmını, sağ tarafı ise gelir kısmını teşkil eder. İşletme defterinin her sayfasının ilk satırı bir önceki sayfanın toplamının devredildiği, devreden toplam satırı, son satırı ise sayfa toplamının yazıldığı toplam satırıdır. İşlemler gider ve gelir sayfalarına sıra numarası ile yazılır.
Defterin gider kısmında; satın alınan mallar ile hizmet karşılığında ödenen veya borçlanılan paralar ve işletme ile ilgili diğer bütün giderlerle bunlar için ödenen katma değer vergileri yer alır.
Defterin gelir kısmında; satılan mal bedeli ve yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen ve edilmeyen paralar ile işletme faaliyetlerinden elde edilen diğer bütün gelirlerle bunlarla ilgili hesaplanan katma değer vergileri yer alır.
Gayri menkuller ve tesisat gibi amortismana tabi olan kıymetler işletme hesabına intikal ettirilmez. Şu kadar ki 189. maddeye göre amortisman kaydı tutulmak şartıyla bu kıymetler üzerinden her yıl ayrılan amortismanlar gider kaydolunur. Gider ve hasılat kayıtlarının en az aşağıdaki bilgileri ihtiva etmesi şarttır;
a- Sıra Numarası , b- Kayıt Tarihi , c- İşletmenin Türü , d- Meblağ (Tutar)
b) Günlük Perakende Satış Ve Hasılat Defteri
İkinci sınıf tacirlerin günlük perakende satışları ile yaptıkları hizmet karşılığında tahsil ettikleri paralar ve işletme faaliyetlerinden elde edilen diğer tüm gelirlerden yapılan hasılatların yazıldığı bir defterdir. Günlük perakende satış ve hasılat defteri ciltli ve sayfaları birbirini takip eden sıra numaralıdır. Günlük perakende satış ve hasılat defterinin her sayfasının ilk satırı bir önceki sayfanın toplamının devredildiği, devreden toplam satırı son ise sayfa toplamının yazıldığı toplam satırıdır. Günlük perakende satış ve hasılat defterine sadece günlük perakende satışlar yazılır. Günlük kasa defteri gibi günü gününe yazılması gereken bir defterdir.
3. HAFTA
3. VUK. ‘NA GÖRE DÜZENLENMESİ GEREKEN BELGELERİN BASIMI VE TASDİKİ
Tasdik Ettirilecek Defterler
a) Yevmiye ve Envanter Defteri
b) İşletme defteri
c) Çiftçi İşletme Defteri
d) İmalat ve istihsal Vergisi Defteri
e) Nakliyat Vergisi Defteri
f) Yabancı Nakliyat Kurumlarının Nakliyat Defteri
g) Serbest Meslek Kazanç Defteri
h) Günlük Kasa Defteri
i) Günlük Perakende Satış ve Hasılat Defteri
Tasdik Zamanı
a- Öteden beri işe devam etmekte olanlar defterlerin kullanılacağı yıldan önce gelen son ayda;
b- Hesap dönemleri maliye bakanlığı tarafından tespit edilenler, defterlerin kullanılacağı hesap döneminden önce gelen son ayda ;
c- Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir mükellefiyete girenler, işe başlama, sınıf değiştirme, yeni bir mükellefiyete girme tarihinden önce, Vergi muafiyeti kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak 10 gün içinde;
d- Tasdike tabi defterlerin dolmasıyla veya sair sebeplerle yıl içinde yeni defter kullanmaya mecbur olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce;
e- Defterlerini ertesi yılda da kullanmak isteyenler Ocak ayı, hesap dönemi maliye bakanlığınca tespit edilenlerde bu dönemin ilk ayı içerisinde tasdik yenilemeye mecburdur.
Tasdik Şekli
a- Ciltli defterlerin tasdiki esnasında sayfaların sıra numarası ile teselsül ettiğine bakılarak bu sayfalar teker teker tasdik makamının resmi mührünü basılarak olunur.
b- Müteharrik yapraklı yevmiye defterleri kullanmalarına maliye bakanlığınca müsaade edilen müesseseler bir yıl içinde kullanacaklarını tahmin ettikleri sayıda yaprağı yukarıda ki esaslara göre tasdik ettirirler. Tasdikli yapraklar bittiği takdirde yeni yapraklar kullanılmadan tasdiklenir.
Devre Sonu Tasdik
Yevmiye defterlerinin son sahifesi son kayıttan sonra dönem sonunda yani ocak ayının sonuna kadar notere daha sonra ilave yapılmasını önlemek için “Görüldü” ibaresi yazılarak tasdiklenir.
VERGİ DAİRESİNE HİTABEN BASIM İZİN DİLEKÇESİ
İzmir, 12.12.2002
Vergi Dairesi Müdürlüğüne
Avcılar
Dairenizde 1170016439 sicil nolu mükellefim. Avcılar Vatan Mah. Kiraz Sok. No:42 ‘da açmış olduğum muhasebe bürosu için aşağıda yazılı olan fatura, sevk irsaliyesi, irsaliyeli fatura, perakende satış fişini matbaada bastırmak için basın izin belgesini almak istiyorum.
Gereğini bilgilerinize arz ederim.
Saygılarımla,
Soykan Sevgis
BELGELER : 1 adet fatura
5 adet sevk irsaliyesi
4 Adet irsaliyeli fatura
3 adet perakende satış fişi
4. ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZ KULLANIMI VE BİLDİRİMİ
Perakende satış yapan birinci ve ikinci sınıf tacirler ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorundadır. Ödeme kaydedici cihazlar kullanılmak suretiyle verilen satış fişinde;
• Satış fişini veren kişi veya kuruluşun adı,soyadı ya da unvanı,
• Adresi,
• Bağlı bulunduğu vergi dairesi ve hesap numarası,
• Satılan malların cinsi,bedeli ve toplamı,
• Müteselsil fiş numarası,
• İşlem tarihi,
• Cihazın onaylandığını gösteren sembol ve cihaz sicil numarasının gösterilmesi gerekir.
Ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olanlar bunları kullanmaya başlamadan önce vergi dairesine bildirmek ve bunlara ait levhayı tasdik ettirerek işyerlerine asmak mecburiyetindedirler. Her iş günü sonunda mutlaka “Z Raporu” alınması ve saklanması zorunluluğu vardır. Ayrıca her ay sonunda “Z Raporu” alınır.
ÖDEME KAYDEDİCİ CİHAZLARA AİT İZİN DİLEKÇESİ
İzmir, 12.12.2002
Vergi Dairesi Müdürlüğüne
Bağcılar
Dairenizde 1170016439 sicil nolu mükellefim. Avcılar Vatan Mah. Kiraz Sok. No:42 ‘da açmış olduğum muhasebe bürosu için ödeme kaydedici cihazlara ait levha belgesi almak istiyorum.
Gereğini bilgilerinize arz ederim.
Saygılarımla,
Özlem Sönmez
EK : 1) Yazar kasa fişi
2) 1 Nolu fiş
4. HAFTA
B. DEFTERLERİN TASDİKİ
Tacirler, yasaların göstermiş olduğu defterleri kullanmaya başlamadan önce notere tasdik ettirmek zorundadırlar. Noterler bu defterlerin her sayfasını mühürler, sayfa numaralarını yazar ve en sonuna da kaç sayfadan ibaret olduğunu ve ne amaçla kullanılacağını yazarak tasdik eder.
Tasdik ettirilecek defterler yasal olarak tutulması zorunlu olan defterlerdir.
Tasdik zamanları;
• Yeni işe başlayanlar, işe başladığı tarihten itibaren bir ay içinde,
• Öteden beri işe devam etmekte olanlar, defterleri kullanacakları yıldan önceki Aralık ayının sonuna kadar,
• Hesap dönemleri Maliye Bakanlığınca tespit edilenler, defterleri kullanacakları hesap döneminden önceki yılın son ayına kadar,
• Onaya bağlı defterlerin dolması halinde, bunları kullanmaya başlamadan önce,
• Defterlerini gelecek yılda kullanmak isteyenler, hesap yılının ilk ayında,
• Günlük defter (yevmiye defteri) ayrıca yeni yılın birinci ayının sonuna kadar notere götürülür. Noterce son kaydın altına “GÖRÜLMÜŞTÜR” ifadesi yazılarak, mühürlenir ve imzalanır.
Birinci Sınıf Tacirlerin tutmak zorunda olduğu defterlerden tasdike tabi olanlar;
• Yevmiye defteri
• Envanter defteri
• Günlük kasa defteri
• Kambiyo senetleri defteri
Defter-i Kebirin tasdik zorunluluğu yoktur. Ancak ticari davalarda geçerli belge olabilmesi için Türk Ticaret Kanunu’na göre tasdik ettirilmiş olma şartı aranır.
İkinci Sınıf Tacirlerin tutmak zorunda olduğu defterlerden tasdike tabi olanlar;
• İşletme defteri
• Günlük perakende satış ve hasılat defteri
• Kambiyo senetleri defteri
Eğer İkinci Sınıf Tacirler ayrıca bir envanter defteri tutarlarsa, bu defteri de tasdik ettirmek zorundadırlar.
Yükümlünün işinin ya da mesleğinin gerektirdiği defterlerden tasdike tabi olanlar;
• İmalat defteri
• Hasılat defteri
• Serbest meslek kazanç defteri
• Çiftçi işletme defteri
C. BELEDİYE İLE İLGİLİ BİLDİRİMLER
1. İşyeri Açma İzin Belgesi
Tacirlerin işyeri açmadan önce işyerinin bağlı bulunduğu yerin belediyesine müracaat ederek, işyeri ruhsatı almak mecburiyetindedir. Belediye ruhsata müracaatta bazı belgeler de düzenlenecektir.
2. Reklam ve İlan Vergisi
Belediye sınırları ile mücavir alanlar içinde yapılan her türlü ilan ve reklamlar vergiye tabidir. İşyeri belediyeden bu vergi için vergi numarası alır. İşletmelerin astıkları tabelalarda bu vergiye tabidir.
D. TİCARET SİCİL KAYDI
Ticaret sicili, tacirlerin ve üçüncü kişilerin bilmelerinde yarar ve zorunluluk bulunan, tacir ile ticari işletmeye ilişkin bilgi ve kayıtları kapsayan bir devlet sicilidir. Ticaret sicilinin; tacirin hukuki durumunu saptamak, üçüncü kişileri aydınlatmak, açıklık ve tacire ait bazı kazanılmış hakların korunmasına yardımcı olmak gibi değişik amaçları vardır.
Tacirler ticaret siciline kayıt olmak zorundadırlar. Oda’ya kaydolan tacir Oda’nın hizmetlerinden yararlanır. Bunun karşılığı olarak da yıllık aidat ile munzam aidat öderler.
Ticaret siciline kayıt, işletmenin bulunduğu mahaldeki ticaret siciline yapılmak mecburiyetindedir. Tescili yapılan işletmenin daha sonra tescil edildiğine dair ilan yapılır. İlan ise bütün Türkiye’ye etken olmak üzere, Ankara’da çıkan Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile yapılır.
Ticaret siciline ancak kanunların emrettiği hususlar kayıt ettirilir.
Bir işletme kurulurken ticaret siciline müracaat edilir. Müracaatın yazılı olması mecburiyeti vardır. Dilekçeye gerekli belgeler de eklenerek müracaat edilir. Daha önce tescil edilmiş bir hususta değişiklik gerekiyorsa, değişiklikle ilgili talep aynı şekilde yapılır.
5. HAFTA
E. MESLEKİ ODA VE BİRLİKLERE KAYIT
Tacirler meslek gruplarına göre çeşitli meslek kuruluşlarına karşı sorumlulukları vardır. Aynı zamanda işletme sahiplerinin mensup oldukları meslek kuruluşlarına üye olma koşulu aranır.
ÖRNEĞİN; Doktorlar > Türk Tabipler Birliği Odasına Mimarlar > Mimarlar Odasına Mühendisler > Mühendisler Odasına Eczacılar > Eczacılar Odasına vb. örneklerini çoğaltabiliriz. İşyeri açıldığı tarihten itibaren bir ay çerisinde ilgili meslek kuruluşuna kayıt olmak zorundadır.
Tacirler ayrıca, ticari faaliyetlerinden dolayı Ticaret Odasına ve Türkiye Ticaret Odaları Birliğine üye olabilirler. Bu odalar üyelerinin yasalar karşısında haklarını korumak ve mensuplarını işletme faaliyetlerinde onlara yardımcı olmak üzere her türlü tedbiri alırlar. Üyelerde, meslek kuruluşlarından üye olma sıfatıyla üzerlerine düşen sorumlulukları yerine getirmelerini isterler. Tacirler ayrıca iştigal konuları ile Borsa ve Borsalar Birliğinin de üyesi olabilirler.
F. BAĞ-KUR’A MÜRACAT
T.C. Anayasası “Herkes sosyal güvenlik hakkına sahiptir” ilkesini benimsemiştir. Türkiye’de memurların sosyal güvenlik kurumu Emekli Sandığı, işçilerin sosyal güvenlik kurumu ise Sosyal Sigortalar Kurumudur.
1. Giriş Bordrosunun Düzenlenmesi
Bağ-Kur Kanununun 24. Maddesine göre sigortalı sayılanların tamamı Bağ-Kur’a kayıt olmak zorundadır. Bu kanuna göre sigortalı sayılanlar, sigortalı sayıldıkları tarihten itibaren üç ay içinde kuruma başvurarak, kurumca hazırlanan giriş bildirgesini doldurarak kayıt ve tescillerini yaptırmak zorundadırlar. Bu konuda meslek kuruluşları, vergi daireleri, belediyeler Bağ-Kur’a yardımcı olurlar. Bu süre içerisinde başvuruda bulunmayanlar kurumca otomatik olarak kayıt ve tescil edilirler. Sigortalı Bağ-kur’dan bir giriş bildirgesi alıp doldurduktan sonra Bağ-Kur’a vermekle giriş işlemi yapılmış olur.
2. Basamak Seçme
Sigortalı sigortalılığının başladığı tarihte 50. madde belirtilen aylık gelir basamaklarından dilediğini seçer ve en geç üç ay içine kuruma vereceği giriş bildirgesi veya dilekçesinde yazılı olarak bildirirler. Sigortalının ödeyeceği primler ve bağlanacak aylıkların hesabında tespit edilen basamak göstergeleri her yıl bütçe kanunu ile kabul edilen kat sayı ile çarpılması suretiyle bulunacak tutarlar esas alınır.
3. Basamak Yükseltme
İlk beş basamakta, basamak yükseltme her yıl sonunda kurum tarafından sigortalının isteğine bırakılmaksızın kendiliğinden yapılır. Altıncı basamaktan sonra ise bulunduğu basamakta iki tam yılını doldurmadıkça yazılı talepte bulunmadıkça ve sıra dışında basamak yükseltilemez.
4. Bağ-Kur Primlerinin Ödenmesi
Sigortalı prim borçlarını ilgili ayın sonuna kadar kuruma ödemek zorundadır. Primler süresi içinde tam ödenmezse, ödenmeyen kısmına sürenin bittiği tarihten başlayarak kanunla belirtilen gecikme zammı ödenir. Gecikme zammı, sadece prim alacaklarına uygulanır ve borç ödeninceye kadar devam eder. Dava ve icra soruşturması başlamış olsa bile primlerin ödenmemiş kısmı için gecikme zammı tahsil edilir.
1. HAFTA
TİCARİ BELGELER
A- ALIŞ VERİŞ BELGELERİ
a- Fatura: Fatura, mal veya hizmet satan işletmelerce düzenlenen, söz konusu mal veya hizmetin karşılığı olarak alıcıların ne tutarda borçlandıklarını gösteren bir ticari belgedir.
Faturayı düzenlemek mal veya hizmeti satanın görevi iken mal veya hizmet satın alan alıcı da faturayı istemek ve almakla görevlidir. Fatura en az iki nüsha düzenlenir. Bunlardan bir nüsha alıcıya verilir. Diğer nüshaları işletmede kalır. Faturalar mürekkepli kalemle, kopya kurşun kalemi ile veya makine ile yazılır.
Faturanın tanımında; alıcının borçlandığı tutarı gösterdiği söylenmişti. Alıcının söz konusu faturadan doğan borcunu fatura düzenlendiği anda ödemesi durumunda kesilen fatura kapalı fatura olarak adlandırılır. Fatura bedelinin faturanın düzenlendiği anda ödenmeyip, sonradan ödeneceği durumlarda kesilen fatura da açık fatura olarak adlandırılır. Bir faturanın kapalı veya açık fatura olduğunu gösteren unsur faturayı düzenleyenin kaşesinin ve imzasının fatura üzerinde bulunduğu yerdir. Kapalı fatura düzenlenmek isteniyorsa; faturayı düzenleyenin kaşesi ve imzası faturanın alt tarafındadır. Açık fatura düzenlenmek isteniyorsa faturayı düzenleyenin kaşesi ve imzası faturanın üst tarafındadır
b- İrsaliye: İrsaliye malların taşınması sırasında malla ilgili bilgilerin bulunduğu bir ticari belgedir. Bu belge taşıma irsaliyesi ve sevk irsaliyesi olmak üzere iki türlü kullanılır.
a) Taşıma İrsaliyesi: Ücret karşılığında eşya nakleden bütün gerçek veya tüzel kişiler naklettikleri eşya için V.U.Kanunu’nun 209. maddesindeki yazılı bilgilerle sürücünün ad ve soyadı ve aracın plaka numarası ihtiva eden ve seri numarası dahilinde teselsül eden irsaliye kullanmak mecburiyetindedir.
b) Sevk İrsaliyesi:Mallarla ilgili bilgilerin olduğu ve fatura numarası yazılacak irsaliyedir. Malın alıcıya teslim edilmek üzere satıcı tarafından taşındığı veya taşıttırıldığı hallerde satıcını, teslim edilen malın alıcı tarafından taşıttırılan mallar için sevk irsaliyesi düzenlemesi ve taşıtta bulundurulması şarttır.
c- İrsaliyeli Fatura: Mal ve hizmet karşılığında fatura düzenlemek mecburiyetinde olan işletmeler; malın tesliminde veya hizmetin yapılmasında sevk irsaliyesi düzenlerler. Daha sonra en geç on gün içinde de fatura düzenlerler. Bunun yerine iki belgeyi aynı anda düzenlemek veya iki belge yerin bir belge düzenlemek isteyebilirler. Böylece sevk irsaliyesinden sonra fatura düzenleme yükümlülüğünü de derhal yerine getirmek isteyen işletmeler; iki belgeli tek belgede düzenleyebilirler. İşte sevk irsaliyesi ve fatura yerine geçen ve sevk irsaliyesi ve fatura bilgilerini içeren belge irsaliyeli faturadır.
Malı veya hizmeti satan işletmeler tarafından irsaliyeli fatura en az üç nüsha olarak düzenlenecektir. Üç nüshadan az düzenlenen irsaliyeli faturalar düzenlenmemiş sayılır. İrsaliyeli faturanın iki nüshası mutlaka malı taşıyan araçta bulundurulacaktır. Bu durumda ayrıca sevk irsaliyesi düzenlenmesine gerek yoktur. Zaten bu özellik irsaliyeli faturanın altına “bu belgenin sevk edilen malla birlikte bulunması halinde ayrıca sevk irsaliyesi aranmaz” ifadesi yazdırılarak belirtilir.
İrsaliyeli fatura kullanmak isteyen işletmeler, dönem başında irsaliyeli faturalarını bastırıp, dönem sonuna kadar kullanmak zorundadırlar. Hesap dönemi için de irsaliyeli fatura uygulamasından vazgeçemezler. söz konusu dönem içinde ayrı ayrı fatura ve sevk irsaliyesi de kullanamazlar. Ayrıca hesap dönemi içinde de irsaliyeli fatura uygulamasına geçilemez.
2. HAFTA
d- Kasa Fişi ve Perakende Satış Fişi: Yazar kasa fişi de denilmektedir. Bilindiği gibi perakende satış yapan işletmeler kanunen gösterilen hadlere uyduğu tarihten itibaren ödeme kaydedici cihaz kullanmaktadır. İşletmelerin fatura vermek zorunda olmadıkları satışları için ödeme kaydedici cihazla düzenledikleri kasa fişi de ticari bir belgedir. Kasa fişinin de en az iki nüsha düzenlenmesi gerekir. Ancak satış yapıldığında bir nüsha düzenlenir ve alıcıya verilir. Yazar kasalar elektronik hafızalı olduğundan, kesilen fişlerle ilgili bilgileri hafızalarında tutarlar. Daha sonra günlük olarak kesilen fişlerin dökümünü verirler. Bu döküme Z raporu denir.
• Perakende Satış Fişi: Ödeme kaydedici cihaz kullanmayan işletmelerin fatura vermek zorunda olmadıkları satışları için düzenledikleri belge perakende satış fişidir. Perakende satış fişi de bir ticari belgedir.
Perakende satış fişi mal veya hizmet satan işletme tarafından en az iki nüsha düzenlenir. Asıl nüshası alıcıya verilir. Perakende satış fişi dip koçanlı olarak da düzenlenebilir.
Perakende satış fişi mürekkepli kalemle veya kopya kurşun kalemi ile yazılır.
Ayrıca perakende satış fişinin düzenlenmesi sırasında, toplam tutarın ayrıca yazıyla da yazılması ve rakamla yazılan toplamın her iki tarafının çift çizgisiyle (=) kapatılması gerekir.
e- Gider Pusulası: Birinci ve ikinci sınıf tüccarlarla, defter tutmak zorunda olan serbest meslek sahiplerinin ve defter tutmak zorunda olan çiftçilerin;
Kazançları götürü olarak tespit olunan tüccara,
Kazançları götürü olarak tespit olunan serbest meslek erbabına,
Vergiden muaf esnafa,
yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları mal için düzenleyip, yukarıda adı geçen mükelleflere imza ettirdikleri fatura hükmünde bir belgedir.
Gider pusulasında en az şu bilgilerin bulunması zorunludur:
1- Gider pusulası ibaresi,
2- Maliye Bakanlığı veya noter tasdik mührü şekli,
3- Yaptırılan işin veya satın alınan malın bedeli, tevkif edilen vergi oranı ve net tutarı,
4- Malı satın alan veya işi yaptıranın adı, soyadı, varsa ticaret unvanı, vergi dairesi, hesap numarası ve adresi,
5- Seri ve müteselsil sıra numarası ve düzenleme tarihi,
6- Düzenleyenin imzası.
g- Yazar Kasa Günlük “Z” Raporları: Yazar kasalar elektronik hafızalı olduğundan, kesilen fişlerle ilgili bilgileri hafızalarında tutarlar. Daha sonra günlük kesilen fişlerin dökümünü verirler. Bu döküme Z raporu denir.
ğ- Malın Periyodik Kapanımı ( Kümüle Rapor ): Yazar kasa kullanan ve perakende satış yapan işletmeler işe başladıkları tarihten itibaren mali bellek raporunu çıkardıkları güne kadar yaptıkları satışları gösteren rapordur.
Ay sonlarında işletme tarafından ödeme kaydedici cihazdan bir aylık satış ve KDV tutarlarını gösteren rapordur.
h- Adisyon: Lokanta, kafeterya, pastane, gazino, bar, pavyon gibi masada servis yapılan hizmet işletmelerinde kullanılan bir belgedir. Söz konusu hizmet işletmeleri müşterilerine verdikleri hizmetleri ile düzenlenme saatini yazdıkları ve müşterinin masasına koydukları adisyonu iki nüsha olarak düzenlemek zorundadırlar. Adisyonun bir nüshası işletmede kalır.
söz konusu hizmet işletmelerinin şehirlerarası yollar üzerinde çalıştırdıkları lokanta ve gazinolar da adisyon kullanacaktır.
Müşterinin yiyecek ve içecek maddelerini kendisinin aldığı ve servisini yaptığı işletmelerde; servis anında ödeme yapılıp fatura, perakende satış fişi veya kasa fişi alındığından, adisyon kullanılmasına gerek yoktur.
Adisyonu, gerçek usulde vergiye tabi olan yani bilanço veya işletme hesabı esasına göre defter tutan lokanta, kafeterya, pastane, gazino, bar, pavyon gibi hizmet işletmeleri kullanmak zorundadır. Söz konusu işletmeler götürü usulde vergilendiriliyorlarsa yani deftere tabi değillerse (defter tutmuyorlarsa ) adisyon kullanmaları gerekmez.
i- Günlük Müşteri Listeleri: Konaklama yerleri (otel, motel, pansiyon gibi) işletmelerince düzenlenen, tesisin odalarını, bölümlerini ve yatak planlarını gösteren bir belgedir.
Günlük müşteri listesi, konaklama tesisine gelen müşterilerle ilgili olarak, her gün için düzenlenir. Günlük olarak düzenlenen günlük müşteri listesi konaklama tesisinde kimin hangi odada, hangi yatakta kaldığını gösterir.
• Yolcu Listeleri: Şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapanlardan, yolcu bileti kesmek zorunda
olanlar tarafından düzenlenen, taşıtların her seferi için yolcuların taşıtta oturma yerlerini planlı şekilde gösteren bir belgedir.
Şehirlerarası kara, hava ve deniz yoluyla yolcu taşımacılığı yapanlardan yolcu bileti kesmek
zorunda olanlar taşıtlarının her seferi için yolcu listesi düzenlemek zorundadır. Ancak, demir yoluyla yolcu taşımacılığı yapan T.C. Devlet Demir Yolları İdaresi yolcu listesi tutma mükellefiyetinin dışında bırakılmıştır. Yolcu taşıma listesi taşıyıcı tarafından üç nüsha olarak düzenlenir. İki nüshası yolculuk sırasında taşıtta, diğer bir nüshası da işyerinde bulundurulur.
3. HAFTA
B. SENETLER
1. Bono
Bono ülkemizde çok kullanılan kambiyo senetlerindendir. Ticari hayatta bonodan kısa vadeli kredi, ispat ve teminat vasıtası olarak yararlanılmaktadır.
Bononun diğer adı emre muharrer senettir. Bu deyim iki anlama gelmektedir. Bu deyim ilk önce kıymetli evrakın tedavül şekillerinden birisini gösterdiği gibi, ikinci olarak da kambiyo senetlerinden özel bir tip olan bir kıymetli evrak türünü göstermektedir. Bu karışıklığın düzelmesi için uygulamada “bono” denmektedir. Türk Ticaret Kanunu her iki isme de yer vermiştir.
Poliçe ve çekte üç kişi olmasına rağmen bonoda iki kişi vardır. Borçlu senette yazılı meblağı vadesinde alacaklıya ödemeyi vaadeder.
Bono, borçlu tarafından alacaklıya hitaben tanzim edilir. Bununla muayyen (belirli) bir meblağın belirli bir vade sonunda ödeneceği taahhüt edilir. Bonolar genelde tacir tarafından matbu olarak düzenlenir. Alış verişte boşluklar doldurularak borçluya imzalattırılır. Eğer tüccar yani satıcı alacağını daha sağlama almak istiyorsa, ayrıca bir veya daha fazla kefil gösterilmesini ve senedi imzalamalarını isteyebilir. Kefiller de borçtan müteselsil sorumlu olurlar.
• Bonoda bulunması gereken unsurlar
• Emre yazılı senet veya bono kelimesi,
• Vade veya ödeme tarihi,
• Ödeme yeri,
• Kime veya kimin emrine ödeneceği,
• Senedin düzenlendiği yer ve tarih,
• Kayıtsız,şartsız bir ödeme vadi.
2. Çek
Önceden bankaya yatırılmış bir para veya bankaca açılan kredinin tamamının veya bir kısmının kendi veya başkası adına hemen ödenmesi için bankaya yazılan bir ödeme emridir. Çeklerde vade yoktur. Görüldüğünde ödenme mecburiyetindedir. Karşılıksız çek düzenlemek yani bankada paranın olmadığı veya kredinin olmadığı zaman çek düzenlemek yasaktır. Hapis ve bir daha çek defteri vermeme gibi ağır cezalar getirilmiştir. Türk Ticaret Kanunu’na göre çekler ancak bankalar üzerine çekilebilir. Çekte de poliçelerde olduğu gibi üç şahıs vardır. Bunlardan birisi çeki düzenleyen keşideci, ikincisi çeki taşıyan elinde bulunduran (alacaklı), üçüncüsü de parayı ödeyecek olan banka muhataptır.
• Çeklerde bulunması gereken unsurlar
• Çek kelimesi,
• Ödeyecek banka,
• Ödenecek para miktarı,
• Ödenecek kimsenin adı soyadı,
• Ödemenin yapılacağı yer,
• Çekin düzenlendiği yer ve tarih,
• Çeki düzenleyenin adı ,soyadı,imzası.
3. Poliçe
Poliçe, alacaklı tarafından belli bir süre sonra belli bir meblağın kendisine veya başkasına ödenmesi için borçluya yazılan senettir. Kısaca poliçe ticari iş yapan üç kişi arasında düzenlenen bir ödeme emridir. Poliçede üç taraf vardır.
Keşideci (Senedi düzenleyen, poliçeyi yazan); Hamiline borçlu ve muhataptan alacaklı olan şahıstır. Yani hem borçlu hem de alacaklıdır.
Hamil (Poliçeyi taşıyan); Keşideciden alacaklı olan şahıstır. Poliçenin vadesi geldiğinde tahsil yapacak şahıstır. Sadece alacaklıdır.
Muhatap (Poliçeyi ödeyecek olan); Poliçenin vadesi geldiğinde ödeyecek olan şahıstır. Keşideciye borçludur. Sadece borçludur.
• Poliçede bulunması gereken unsurlar
• Poliçe kelimesi yazılması (eğer senet yabanca dilde yazılmış ise poliçe kelimesine karşılık gelecek kelime)
• Muhatabın adı, soyadı, adresi,
• Vade, ödeme tarihi ve ödeme yeri,
• Kime ve kimin emrine ödenecekse ad ve soyadı,
• Keşide tarihi ve yeri,
• Keşidecinin adı, soyadı, adresi ve imzası,
• Belli bir tutarın ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsız havale,
• Ödeyiniz ibaresi.
4. Bordrolar
a) Aylık Ücret Bordrosu
Ücret bordrosu çalışanları ücretlerinin dökümünü ayrıntılı olarak gösteren cetveldir.
İşverenler her ay ödedikleri ücretler için ücret bordrosu düzenlemektedirler. Gelir Vergisi Kanunu’na göre vergiden muaf olan ücretlerin götürü ücret üzerinden vergiye tabi hizmet erbabına yapılan ücret ödemeleri için bordro tutulmaz.
Ücret bordrolarında en az aşağıdaki bilgiler yazılır;
• Hizmet erbabının soyadı,adı,ücretin alındığına dair imzası vs.
• Varsa vergi karnesinin tarih ve numarası,
• Birim ücreti (aylık,haftalık,günlük,saat veya parça başı ücreti),
• Çalışma süresi veya ücretin ilgili olduğu süre,
• Ücret üzerinden hesaplanan kesintilerin tutarı.
Bordroların hangi aya ait olduğu baş tarafında gösterilir .Bir aya ait bordro ertesi ayın 20.gününe kadar hazırlanıp tarihlendilerek, işyerinin sahibi veya müdürü ile bordroyu tanzim eden memur tarafından imzalanır.
İşverenler her ay ödedikleri ücretlere ücret hesap pusulası verirler. Ücret hesap pusulası ücret bordrosu özeti niteliğindedir.
b) Fazla Mesaili Ücret Bordrosu
Normal çalışma saat ve günleri dışında yapılan fazla çalışmalar fazla mesai olarak adlandırılır. Bu tür çalışma ücretlerine de fazla mesai ücreti denir. Fazla çalışma ücretleri %50 veya %100 zamlıdır.
Fazla mesai ücreti toplam ücrete eklenerek kesintiler yapılır. Toplam miktar sigorta tavanını geçmişse sigorta primi fazla olan kısmından kesilmez.
Fazla çalışma süresi günde 3 saati, yılda 270 saati geçemeyeceğinden, yılda 90 iş gününden fazla mesai yapılamaz. (İş Kanunu Madde 10)
Fazla mesai çalışmalarında işçinin rızasının alınması şarttır. Tabi bu kural olağanüstü durumlarda geçersizdir. (Savaş hali vs.)
Resmi tatillerde fazla mesai ücretleri %100 zamlıdır. Mesela bir işçi normal çalışma günlerinde 1 saatte 300.000’ TL. alıyorsa mesai saatinde 600.000’ TL. alacaktır.
ÖRNEK : Aylık brüt ücreti 210.000.000TL.olan bir işçi bir ay tam çalışmış, 7 saat fazla mesai (Hafta içi) yapmıştır. Bu işçinin toplam net ücretini hesaplayınız.
ÇÖZÜM: 210.000.000:30 = 7.000.000TL. 1 günlük
7.000.000:8 = 875.000TL. 1 saat
875.000x1.5 = 1.312.500TL. fazla mesai
1.312.500x7 = 9.187.500TL. mesai toplamı
210.000.000+9.187.500 = 219.187.500TL. net ücret
c. Aylık Memur Maaş Bordrosu
657 Sayılı devlet memurları ile diğer memurlar maaş almakta olup, bunların maaşları peşin olarak maaş bordrosunda gösterilip peşin olarak (memur çalışmadan) ödenir. İşçilerin aylık ücretleri toplu sözleşmelerle belirlendiği halde, memurların maaşları bütçeyle beraber belirlenen kat sayıya ve memurun derece ve kademesine göre artar veya eksilir.
İşçiler Sosyal Sigortalar Kurumu’na tabi olup sigorta primi kesildiği halde memurlar Emekli Sandığı’na bağlı olup, emekli sandığı kesintisi yapılmaktadır.
4. HAFTA
SOSYAL SİGORTALAR KURUMUNA AİT BİLDİRİMLER (SSK)
A. İş Yeri Bildirgesi
İş veren örneği kurumuna hazırlanacak bildirgeyi, sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihten itibaren bir ay içinde kurumun ilgili teşkilatına vermekle veya taahhütlü olarak bildirmekle yükümlüdür. İş verene ( SSK ) kurumca bildirgenin alındığına dair bir belge verilir veya taahhütlü olarak gönderilir. Bildirgenin verilmemesi veya geç verilmesi halinde kanunda belirtilen hak ve yükümlülükler kalkmaz.
Sigortalı çalıştırılan bir işin veya iş yerinin başka bir iş verene devir olunması halinde de yeni iş veren bildirge vermekle yükümlüdür. Bu işlerde çalışan sigortalıların hak ve yükümlülükleri devam eder. İş yeri bildirgesi iki nüsha düzenlenir. Kurumca iş yerine bir sicil numarası verilir, İş yeri sicil numarası ile birlikte iş yerinin tehlike sınıfı da belirlenir. Kurum ile ilgili yazışmalarda bu sicil numarası kullanılır.
İş yeri bildirgesinde bulunması gereken bilgiler;
• İş yerinin unvanı ve adresi,
• Çalıştırılan işçi sayısı,
• Çalışma konusu,
• İşçilerin çalışmaya başladığı tarih,
• İş veren veya iş veren vekilinin adı, soyadı, adresi, imzası,
• SSK’da bildirgeyi teslim alan memurun adı, soyadı, imzası,
• Teslim tarihi.
B. Sigortalı İşe Giriş Bildirgesi
İş verence işe alınan sigortalılar için nüfus cüzdanlarına göre düzenlenecek işe giriş bildirgeleri işe başladığı tarihten itibaren bir ay içinde kuruma gönderilir. İlk defa işe giriliyorsa 3 tane, tekrar işe giriliyorsa 2 tane düzenlenilir.
Kurum ilk defa sigortalı olacak kişiye sigortalı sicil numarası ve adına düzenlenmiş bir sigorta sicil kartı verir. Sosyal Sigortalar Prim Oranları Tablosu SİGORTA KOLLARI PRİM ORANLARI İŞÇİ PAYI İŞ VEREN PAYI TOPLAM İş Kazaları ve Meslek Hastalıkları __ %1.5 - %7 %1.5 – %7 Analık __ %1 %1 Hastalık %5 %6 %11 Malullük Yaşlılık ve Ölüm %9 %11 %20 TOPLAM %14 %19 - %25 %33,5 - %39 C. Aylık Sigorta Bildirimleri Bildirgesi İşverenler her ay için çalıştırdığı sigortalıların sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançlar toplamını, prim ödeme gün sayıları ile gerekli diğer bilgileri gösteren aylık sigorta primleri bildirgesi düzenlemek ve bu bildirgeyi en geç ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar kuruma vermek zorundadırlar. Hesaplanan prim tutarlarını da bu süre içerisinde öderler.
Bu bildirgeler her iş yeri için ayrı ayrı düzenlenir. Aylık sigorta primleri bildirgesi iki nüsha düzenlenir. Birinci nüshası kuruma, ikinci nüshası iş veren ya da aracı tarafından saklanır.
İşveren sigortalı çalıştırmayacaksa bu hususu önceden kuruma yazılı olarak bildirmekle yükümlüdür. Sigortalı çalıştırmaya ara verdiğini önceden bildiren iş verenin, her ay ayrıca, sigortalı çalıştırmadığına ve ücret ödemediğine ilişkin bir bildirimde bulunması gerekmez.
- İş kazaları ile meslek hastalıkları sigortası primi
- Analık sigortası primi
- Hastalık sigortası primi
- Hastalık sigortası primi (çıraklar için)
- Malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi
D. Dört Aylık Sigorta Primleri Bildirgesi
İşveren, dört takvim ayı için çalıştırdığı sigortalıların sigorta primleri hesabına esas tutulan kazançlar toplamını, prim ödeme gün sayılarını ve gerekli diğer bilgileri gösteren dört aylık sigorta primleri bordrosunu, ilgili bulunduğu dönemi takip eden ayın sonuna kadar kuruma vermekle yükümlüdürler.
Dört aylık sigorta primleri bordrosu üç nüsha olarak düzenlenir. Bir nüshası kuruma verilir, bir nüshası işverende kalır, kurumca tasdikli üçüncü nüshası ise sigortalıların görebileceği bir yere asılır.
Bu bordroda söz konusu dört aylık dönemde çalışan işçilerin sicil numarası adı-soyadı hak ettiği ücret tutarı ve çalışmış olduğu gün sayısı gösterilir. Ayrıca bu dört aylık dönem içerisinde işe gire çıkan işçilerin giriş çıkış tarihleri belirtilir. Bu bordro sonucu herhangi bir ödeme yapılmayıp, sadece Sosyal Sigortalar Kurumu’na verilen aylık sigorta prim bildirgelerinin teyidi (doğruluğunun kontrolü) amacıyla verilir.
Bu bordro işçinin emekli olmasında esas alınan belgedir. Dört Aylık Sigorta Prim bildirgelerinin verilme dönemleri şöyledir:
DÖNEMLER:
1. DÖNEM: Ocak- Nisan (Mayıs ayının sonuna kadar verilir.)
2. DÖNEM: Mayıs- Ağustos (Eylül ayının sonuna kadar verilir.)
3. DÖNEM:Eylül -Aralık (Ocak ayının sonuna kadar verilir.)
1. HAFTA
BÖLGE ÇALIŞMA MÜDÜRLÜĞÜNE AİT BİLDİRİMLER
A. İşyeri Bildirgesi
İş veren örneği kurumda hazırlanacak bildirgeyi, sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihten itibaren bir ay içinde kurumu ilgili teşkilatına vermekte veya taahhütlü göndermekle yükümlüdür.
İşverene bildirgenin alındığına dair bir belge verilir,veya taahhütlü olarak gönderilir.
Bildirgenin verilmemesi veya geç verilmesi bu konuda belirtilen hak ve yükümlülükleri kaldırmaz.
Sigortalı çalıştırılan bir işçinin veya işyerinin başka bir işverene devir olunması halinde de yeni işveren bildirge vermekle yükümlüdür. Bu işlerde çalışan sigortalıların hak ve yükümlülükleri devam eder. İş yeri bildirgesi iki nüsha düzenlenir. Kurumca işyerine bir sicil numarası verilir,işyeri sicil numarası ile birlikte işyerinin tehlike sınıfı da belirlenir. Kurum ile ilgili yazışmalarda bu sicil numarası kullanılır.
İşyeri bildirgesinde bulunması gereken bilgiler ;
• İşyerinin unvanı ve adresi,
• Çalıştırılan işçi sayısı,
• Çalışma konusu,
• İşçilerin çalışmaya başladığı tarih,
• Teslim tarihi,
• İşverenin adı,soyadı,adresi,imzası.
B. Ek-1 (İşçi Bildirim Listesi)
İşveren iş yerinde sigortalı olarak çalıştırmaya başladığı hizmet erbabını Ek-1 işçi bildirim listesi ile bağlı bulunduğu Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirmek zorundadır.
Bu bildirgede şu bilgiler yer alır;
İş yerinin ;
• Unvanı,
• Adresi,
• Bölge çalışma müdürlüğünde işlem gördüğü dosya no,
• İş yerinin sigorta sicil numarasına ait bilgiler.
İşçinin;
* Adı-soyadı, * Üye olduğu sendika,
* Baba adı, * Bağlı bulunduğu sosyal güvenlik kuruluşun adı,
* Doğum yeri ve tarihi, * SSK sicil numarasına ait bilgiler.
* İşe giriş tarihi ,
2. HAFTA
İŞ VE İŞÇİ BULMA KURUMUNA AİT BİLDİRİMLER
A. İşçi Çalışma ve Kimlik Karnesi
Tacirin sayılan sorumlulukları dışında iş konusu ile ilgili diğer kuruluşlara da müracaat sorumluluğu vardır.
İş kanununa göre iş verenler çalıştırdıkları işçi için iş ve işçi bulma kurumundan işçi çalışma kimlik karnesi almak zorundadırlar.
Ayrıca kara yolları kenarındaki ilan için kara yollarından orman ile ilgili yerlerde orman baş müdürlüklerinden sağlıkla ilgili konularda sağlık müdürlüklerinden izin alınması mecburiyeti vardır.
3. HAFTA
BEYANNAMELER
A- KDV Beyannamesi: Katma Değer Vergisi Beyannamesi KDV’ne tabi mal ve hizmet teslimlerine ait beyanname olup bu beyanname dönemi takip eden ayın 25. günü akşamına kadar vergi dairesine verilir.
Örneğin; 2002 yılı Ekim ayına ait Katma Değer Vergisi Beyannamesi, 2002 yılı Kasım ayının 25. günü akşamına kadar vergi dairesine verilir.
Tacirler her sattığı mal ve hizmet karşılığında Katma Değer Vergisi almak mecburiyetindedir. Her tacir mal ve hizmet alışlarında ödediği Katma Değer Vergisini, mal ve hizmet satışları sırasında tahsil ettiği katma değer vergilerinden mahsup ederler. Sonuçta bu işlemleri Katma Değer Vergisi Beyannamesi ile beyan edip varsa ödenmesi gereken KDV’sini vergi dairesine öderler. Söz gelimi bir tacir 2002 yılı ocak ayında mal ve hizmet alışlarında 8.000.000’ TL. KDV ödemesi yapmış ve aynı ayda 12.000.000’ TL. da mal ve hizmet satışlarından KDV tahsil etmiş olsun. Tacir bunları KDV Beyannamesiyle beyan edip aradaki fark olan (12.000.000-8.000.000) 4.000.000TL.’yi vergi dairesine beyanname verme süresi içerisinde ödeyecektir.
Eğer tacirin bir ayda mal ve hizmet alışlarında ödediği KDV tahsil ettiği KDV den fazla ise KDV Beyannamesi verilecek, fakat herhangi bir ödeme yapılmayacaktır. Yapılan fazla ödeme gelecek aya devredilip, gelecek ay veya aylarda indirim yapılacaktır.
Burada dikkat edersek tacirler KDV’yi kendileri ödemiyorlar. Müşterilerden alıp vergi dairesine ödüyorlar. KDV’nin mükellefi tüketici olmasına karşılık tahsil etme ve vergi dairesine ödeme sorumluluğu tacire verilmiştir. Tacir KDV’yi tahsil etme, KDV Beyannamesiyle beyan etme ve ödenecek KDV varsa vergi dairesine ödeme mecburiyetindedir.
Genel olarak beyanname vermek zorunda olan mükellefler ilgili döneme ait beyan edilecek matrah ve vergilerin ortaya çıkmaması halinde dahi beyanname (boş beyanname) vermek zorundadırlar.
B- Muhtasar Beyanname: Muhtasar beyanname iş veren veya vergi kesintisi yapan diğer kimseler tarafından kesilen vergilerin matrahları ile birlikte toplu olarak vergi dairesine bildirilmesinde kullanılan beyannamedir.
Muhtasar Beyanname aylık ya da üçer aylık dönemler halinde ilgili vergi dairesine verilir. Muhtasar Beyanname dönemi takip eden ayın 20’si akşamına kadar verilir. Örneğin; 2002 yılı Kasım ayına ait muhtasar beyanname 2002 yılı Aralık ayının 20’si akşamına kadar ilgili vergi dairesine verilir.
Üçer aylık dönemler halinde muhtasar beyanname verenler de bu üçer aylık dönemleri takip eden ayın 20’si akşamına kadar ilgili vergi ,vergi dairesine verirler.
C- Gelir Vergisi Beyannamesi: Gelir Vergisi Beyannamesi; Gelir Vergisi Kanununda belirtilen çeşitli kaynaklardan (ticari kazanç, zirai kazanç, serbest meslek kazancı, menkul sermaye iradı, gayri menkul sermaye iradı, ücret ve sair kazançlar) bir takvim yılı içinde elde edilen kazanç ve iratların bir araya getirilip toplanmasına ve bu suretle hesaplanan gelirin vergi dairesine bildirilmesinde kullanılan beyannamedir.
Gelir Vergisi Beyannamesi dönemi takip eden yılın Mart ayı içerisinde bağlı bulunulan vergi dairesine verilir. Örnek: 2002 yılına ait Gelir Vergisi beyannamesi 2003 yılı Mart ayı içerisinde verilir. Hesaplanan Gelir vergisi ve fon payı da üç eşit taksitte ödenir. Birinci taksiti Mart (Beyanname verme süresi içerisinde), ikinci taksiti haziran üçüncü taksiti de eylül ayında vergi dairesine ödenir.
D- Emlak Vergisi Beyannamesi: İşyeri,mesken,depo,fabrika,has tane ,okul vs için doldurulan emlak vergisi beyannamesi beyannameyi dolduran kişiye ait bilgiler, tapu ile ilgili bilgiler bulunur. Emlak vergisi 1. taksidi Mart,Nisan,Mayıs aylarında, 2. taksiti Kasım ayı içinde olmak üzere iki eşit taksitte ödenir.
4. HAFTA
İŞLETME HESABINA GÖRE DEFTER TUTMA
A. Gider Kısmı Kayıtları
Burada yer alan masrafların ve KDV kaydı,mal alışları ve KDV kayıtları işletme defterinin gider kısmında yer alır. Satın alınan mallar ile hizmetler karşılığında ödenen veya borçlanılan paralar ve işletme ile ilgili diğer bütün giderlerle bunlar için ödenen KDV yer alır.
1. Masrafların ve KDV Kaydı
İşletme hesabına göre defter tutulurken yapılan masrafların ve KDV kaydı gider kısmında yer alır.
Bunlar;
• Sayfa numarası,
• İşlem kayıt sıra numarası,
• Alınan belgenin tarih ve numarası,
• Açıklama,
• Ödenen ücret ve diğer gelirler
• Satın alınan mal bedeli,
• İndirilecek KDV,
• Toplam tutar yer alır.
2. Mal Alışların ve KDV Kaydı
İşletme hesabına göre defter tutulurken yapılan mal alışlar ve mal alınırken belirlenen KDV hesaplandıktan sonra bu gider tarafa yazılır.
1. HAFTA
B. Gelir Kısmı Kayıtları
Burada yer alan satışlar (faturalı satışlar,perakende satışlar,) ve KDV kaydı sair kazanç gelirlerin ve KDV kayıtları işletme defterinin gelir kısmında yer alır.
Satın alınan mal bedeli ve yapılan hizmet karşılığı olarak tahsil edilen ve tahsil edilmeyen paralar ile işletme faaliyetlerinden elde edilen diğer bütün gelirler bunlarla ilgili hesaplama KDVleri yer alır.
1. Satışların KDV Kaydı
İşletme hesabı defteri tutulurken yapılan satışlar ve KDV kayıtları gelir tarafında yer alır.
Bunlar ;
• Sayfa numarası,
• İşlem kayıt sıra numarası,
• Verilen belgenin tarih ve numarası,
• Açıklama ,
• Alınan ücret ve diğer gelirler,
• Satılan mal bedeli ,
• Hesaplanan KDV,
• Toplam tutar yer alır.
a. Perakende Satışlar
İkinci sınıf tacirler günlük perakende satışları ile hizmet karşılığı ve sair suretle alınan paraların kayıt etmek üzere perakende satış defteri tutmak zorundadır.
2. Sahir Kazanç-Gelirlerin ve KDV Kaydı
Perakende satışların günlük tutarı ile sair işletme hasılatı bu deftere, perakende satış fişleri, makinalı kasaların kayıt meblağları, giriş ve yolcu taşıma biletleri ve diğer belgelere dayanılarak topluca yazıla bilir.
2. HAFTA
C. İşletme Defterlerinde Dönem Sonu İşlemleri
1. Defterin Toplanması
İşletme hesabı esasına göre ticari kazanç bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ve giderler arasındaki olumlu farktır.
2. Envanter işlemlerinin yapılması
İşletme hesabı esasına göre defter tutanlarda mal alım satımı üzerine iş yapanlardan, mal envanteri çıkarmak zorundadırlar. Envanter bilgileri, yani mevcut malın cinsi, miktarı, fiyatı ve tutarları itibariyle dökümleri defterin son işlem kaydını izlemeyen sayfalarına, işlemlere ilişkin kayıtlara karıştırılmamak üzere yazılabileceği gibi ayrıca bir envanterde tutulabilir. Yani işe başlayan ikinci sınıf bir işletme için envanter defteri tutulmayacaksa işe başlama tarihindeki mal mevcudu defterin baş tarafındaki sayfalarına yazılır. Bundan sonra,işlemlerin kaydına geçilir; fakat envanter bilgileri ile işlem kayıtları birbirine karıştırılmaz.
3. İşletme Hesabı Özetinin Düzenlenmesi
İşletme hesabı özetine aşağıdaki maddeler birer kalemde ayrı ayrı yazılır.
a. Gider Kısmı
• Dönem başı mal mevcudu,
• Dönem içinde satın alınan mal,
• Dönem içinde yapılan işletme ile ilgili masraflar,
• Varsa dönem karı yazılır.
• Herhangi bir duran varlık varsa amortismanı yazılır.
b. Gelir Kısmı
• Dönem içinde elde edilen hasılat,
• Diğer gelirler,
• Dönem sonu mal mevcudu yazılır.
• Hizmet sektöründe faaliyet gösteren işletmeler için dönem içinde alınan ücret yazılır.
• Varsa dönem zararı yazılır.
3. HAFTA
A. Birinci Sınıf Tacirler
1. Birinci Sınıf Tacir Olabilme Şartları
• Satın aldıkları malları olduğu gibi veya işledikten sonra satan ve yıllık alımlarının tutarı 22.000.000.000TL.veya satışlarının tutarı 27.000.000.000TL.‘yi aşanlar;
• Birinci bentte yazılı olanların dışındaki işlerle uğraşıp da bir yıl içinde elde ettikleri gayri safi iş hasılatı 11.000.000.000TL.‘yi aşanlar;
• Bir ve İki numaralı bentlerde yazılı işlerin birlikte yapılması halinde iki numaralı bentte yazılı iş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 22.000.000.000TL.‘yi aşanlar;
• Her türlü ticaret şirketleri (Adi şirketler iştikal nevileri yukarıdaki bentlerden hangisine giriyorsa o bent hükmüne tabiidir.);
• Kurumlar vergisine tabii olan diğer tüzel kişiler (Bunlardan işlerinin icabı bilanço esasına göre defter tutmalarına imkan veya lüzum görülmeyenlerin,işletme hesabına göre defter tutmalarına Maliye Bakanlığınca müsaade edilir.);
• İhtiyari olarak bilanço esasına göre defter tutmayı tercih edenler;
• İkinci sınıf işletmelerden kendi istekleri ile birinci sınıfa geçenler ve bilanço esasına göre defter tutanlar.
4. HAFTA
B. Birinci Sınıf Tacirlerin Tutacakları Defterler
1. Yevmiye defteri: Bir işletmede para ile ifade edilmiş değerlerin maddeler halinde tarih sırası ile bir kayıt düzeni halinde yazıldığı defter yevmiye defteridir. Ciltli ve sayfaları sıra numaralıdır. Yevmiye maddeleri sıra ile yazılır. Açılış maddesi defterin birinci maddesi olarak kaydedilir. Dönem sonuna kadar maddeler birbirini takip eder. Bir yevmiye maddesi açılış çizgisiyle başlar, kapanış çizgisiyle biter. Yevmiye maddesinde kapanış çizgisi bir sonraki maddenin açılış çizgisidir. Yevmiye maddesinde açıklamada vardır. Satır atlanmaz. Eğer boş satır varsa iptal edilir.
Yevmiye defterinde;
- Yevmiye madde numarası,
- Defter-i Kebir bağlantı sütunu olup, hesapların defter-i kebirde yazılı olduğu sayfa numarası,
- Borçlu hesapların başlangıç hizalama çizgisi,
- Alacaklı hesapların başlangıç hizalama çizgisi,
- 5 nolu çizgiler arasında yevmiye maddesi aralık verip bu aralıkta işlemin tarihi,
- Müfredat sütunu olup, yardımcı defterlerin tutarları,
- Borç sütunu olup, borçlu hesapların tutarı,
- Alacak sütunu olup, alacaklı hesapların tutarı bulunur.
2. Defter-i Kebir: Yevmiye defterine kaydedilmiş olan çeşitli hesaplar için tek tek büyük defter kaydı yapılır. Büyük defter ciltli ve karşılıklı sıra numaralı olur. Yevmiye defterinde yazılmış olan hesaplar belirli sıra halinde büyük deftere geçirilir.
Defter-i kebirde;
• Hesap işlemi,
• İşlem tarihi,
• İşlemin yevmiye madde numarası,
• İşlemin açıklaması,
• Hesabın borçlu ve alacaklı rakamları ile borçlu ve alacaklı rakamların toplamları, yer alır.
3. Envanter ve Bilanço Defteri: Genellikle hesap dönemi sonlarında çıkarılan envanterin ve bilançonun kayıt edildiği defterdir.
Envanter defteri yevmiye defteri ve defter-i kebir gibi bir hesap dönemi içinde her gün veya her işlem olduğunda kullanılan bir defter değildir. Envanter defteri işe yeni başlama da bir defa ve daha sonrada yıl sonlarında yazılan bir defterdir. İşletmeler işe yeni başlamada, açılış bilançolarını envanter defterine kayıt ederler. Daha sonra her hesap döneminin sonundaki envanterleri kayıt edilir. Yani işletmenin mevcutları, alacakları ve borçları ayrıntılı bir şekilde yazılır. Envanter dökümünden sonrada dönem sonu bilançosu envanter defterinin takip eden sayfalarına karşılıklı olarak yazılır. İşte öteden beri işletmeler envanter defterini sadece envanter dökümünü ve dönem sonu bilançosunu yazarlar.
Envanter ve bilanço defterinde;
- Sayfa no,
- Sıra no,
- Mevcutların, alacakların, borçların cinsleri, miktar ve birim değerleri,
- Miktar ve birim değerlerin çarpımı,
- Hesapların toplam değeri, yer alır.
4. İmalat Defteri: Devamlı olarak imalat işiyle uğraşan birinci sınıf tacirlerin bilanço esasına göre tutmaları gereken defterlerden birisidir.
1. HAFTA
2. Tek Düzen Hesap Planına Göre Hesapların İncelenmesi Ve Muhasebe Kayıtları
A) Kasa ve Bankalar
1. Kasa
Bu hesap işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların TL. Karşılığının işlenmesi için kullanılır. Tahsil olunan para tutarları hesaba Borç , ödemelerde Alacak kaydedilir. Hesabın borç kalanı işletmenin elinde olan para miktarını gösterir. Hesap daima borç kalanı verir veya kalan vermez. Kasa hesabı hiçbir zaman alacak kalanı vermez.
Örnek: 01.03.2002‘de 45.000.000 TL.‘lık mal satılıyor.Bedel nakit ödeniyor.
100. KASA HS 45.000.000-
600. YURTİÇİ SATIŞLAR HS 38.461.538.-
391 HES KDV 6.538.462.-
Mal Satışı
2. Bankalar
Yurtiçi ve yurtdışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan ve çekilen paraların izlendiği hesaptır. Bankaya yatırılan mevduatı arttıran paralar hesaba Borç , çekilen tutarlar ve mevduatı azaltan paralar hesaba Alacak kaydedilir. Hesabın borç kalanı bankadaki para miktarını gösterir.
Örnek: İşletme 100.000.000 TL.’ lik mal alıyor. Bedeli bankadaki hesaptan ödeniyor.
153. TİCARİ MALLAR HS. 72.000.000
191 İND.KDV. 18.000.000
102. BANKALAR HS. 100.000.000-
Mal Alımı
2. HAFTA
B. HİSSE SENETLERİ VE TAHVİLLER
1. Hisse Senetleri
İşletmenin satın aldığı ve geçici bir süre elde tutulan hisse senetlerinin kaydedildiği hesaptır. Alınan hisse senetleri alış değerleri ile hesaba Borç , satılan hisse senetleri yine alış değerleri ile hesaba Alacak kaydedilir. Alış değerleri ile satış değerleri arasındaki fark Kâr ise “645 Menkul Kıymet Satış Kârı” hesabına alacak ; zarar ise “655 Menkul Kıymet Satış Zararı” hesabına borç kaydedilir.
Örnek: 25.01.2002’ de işletme nakit fazlasını değerlendirmek üzere bir şirketin 1.000.000 TL.’lık hisse senetlerinden 600 adet satın alıyor.
110. HİSSE SENETLERİ HS. 600.000.000-
100. KASA HS. 600.000.000-
800 Adet 1.000.000 TL.‘lık
Hisse Senedi Alımı
3. Tahviller
1) Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hs: Özel kesime ait satın alınan tahvil,senet ve bonoların izlendiği hesaptır. Tahvil,senet ve bonolar satın alındığında hesaba Borç , satıldığında hesaba Alacak kaydedilir.
2) Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları Hs: Kamu kesimine ait satın alınan tahvil,senet ve bonoların izlendiği hesaptır. Bu değerler satın alındığında hesaba Borç , satıldığında hesaba Alacak kaydedilir.
NOT: Tahvil alan kişi ya da kurumlar tahvili çıkaran şirkete borç para vermiş olduklarından faiz geliri elde ederler. Bu gelir “642 Faiz Gelirleri Hs.”nda izlenir.
Örnek: 05.03.2002’de 150.000.000 TL.’lık Güz Şti.’ne ait tahvil alınıyor. Bedel nakit ödeniyor.
111.Ö.K.T.S.ve BONOLARI HS. 150.000.000-
100. KASA HS. 150.000.000-
Özel Kesim Tahvil Satın Alınıyor.
1. HAFTA
C. TİCARİ ALACAKLAR
İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz alacakların izlendiği hesaptır. Vadesi bir yıla kadar olan veresiye alacaklar kısa vadeli alıcılar hesabında , vadesi bir yıldan fazla olan veresiye alacaklar uzun vadeli “220. Alıcılar Hs.“nda izlenir. Senetsiz alacak meydana geldiğinde hesaba Borç , müşteri borcunu nakit,çek,senet vb. ödediğinde ya da malı iade ettiğinde hesaba Alacak kaydedilir. Hesabın borç kalanı müşterilerin bize yani işletmeye borcunu gösterir. NOT: Müşteri aldığı malı herhangi bir nedenle iade ettiğinde “610. Satıştan İadeler Hs.“na borç kaydedilir.
Örnek: 07.02.2002‘de işletme müşteri Ali Açık’a 20.000.000 TL.‘lık , Kamil Kapalı’ya 30.000.000 TL.‘lık malı veresiye olarak satıyor.
120. ALICILAR HS. 50.000.000-
Ali Açık 20.000.000
Kamil Kapalı 30.000.000
600 YURTİÇİ SATIŞLAR HS. 42.735.042.-
391 HES KDV 7.264.958.-
Mal Satışı
2. Senetli Alacaklar
İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetli alacakların takip edildiği hesaptır. Vadesi bir yıla kadar olan alacak kısa vadeli “121. Alacak Senetleri Hs.’nda , vadesi bir yıldan fazla olan alacak uzun vadeli “221. Alacak Senetleri Hs.’nda takip edilir. Alacak senedi tutarı bu hesaba Borç , alacak senedi tahsil edildiğinde ciro veya iade edildiğinde hesaba Alacak kaydedilir. Hesabın borç kalanı senetli alacakları gösterir.
Örnek: 05.05.2001’de işletme 600.000.000 TL.’lık mal satmış. 450.000.000TL.’sı nakit kalan için altı ay vadeli senet alınmıştır.
100. KASA HS. 450.000.000-
121. ALACAK SENETLERİ HS. 150.000.000-
600 YURTİÇİ SATIŞLAR HS. 512.820.512.-
391 HES KDV 87.179.488.-
Mal Satışı.
2. HAFTA
D. Stoklar
1. Değerleme
a. Gerçek Maliyet Yöntemi
Değişik tarihlerde alınan ilk madde ve malzemeler fiyatlarına göre ambarda ayrı ayrı yerlere depolanır. Üretime gönderilen hammadde hangi partiden alınmış ise o partinin maliyeti mamul maddeye yansıtılır. Dönem sonunda elde kalan stoklar hangi partinin malzemesi ise o partinin maliyeti ile değerlendirilir.
b. FİFO Yöntemi (İlk Giren İlk Çıkar)
Bu yöntemle üretime verilmek üzere ambardan çekilen ilk madde ve malzemelerin ilk alınan partiden olmasına dikkat edilir , başka bir deyişle ilk alınan malzemenin ambardan çıkan ilk malzeme olduğu düşünülerek işlemler buna göre yapılır. Dolayısıyla ambardan hammadde çıkışları alınış tarihlerine göre yapılır.
c. LİFO Yöntemi (Son Giren İlk Çıkar)
Üretime verilmek üzere ambardan çekilen hammaddeler çıkış tarihinde ambara son giren partiden gönderilir. Bu yöntem FİFO yönteminin tam tersi olarak çalışır. LİFO yönteminde de alınış tarihine göre işlemler yapılır.
d. Ortalama Maliyet Yöntemi
Üretime gönderilen hammaddelerin hangi partiye ait olarak gönderildiği her zaman bilinmeyebilir. Bu durumda ortalama maliyet yöntemi kullanılır. Bu yöntemde ambara giren hammaddelerin toplam parasal tutarı fiyat toplamına bölünerek ortalama bir fiyat elde edilir. Üretime verilen ve stokta kalan hammaddeler bu fiyatla değerlendirilir. Bu yöntemle maliyet iki türlü hesaplanır;
1) Tartılı Ortalama
Ortalama maliyet yönteminde açıklandığı gibi hesaplanan maliyet fiyatı (ortalama fiyat) o dönem ya da bir sonraki dönem üretime gönderilen hammaddelere uygulanır.
Hammaddelerin Toplam Parasal Tutarı / Miktar Toplamı=Ortalama Maliyet
2) Hareketli Ortalama Yöntemi
Her yeni hammadde alımında yeni bir ortalama maliyet hesaplanır. Bir sonraki hammadde alımına kadar üretime verilen (ambardan çıkan) hammaddelerin birim fiyatı hareketli ortalama metoduna göre hesaplanan birim fiyattır.
e. Vergi Usûl Kanunu‘na Göre Değerleme
Bu değerleme şöyledir:
• HAS MALİYET : Gerçek maliyet
• BORSA RAİCİ: Borsa fiyatı (Hisse senedi)
• TASARRUF DEĞERİ: Değerleme günündeki gerçek değer.
• MUKAYYET DEĞER: Kayıtlı değer
• İTİBARİ DEĞER: Senetlerin üzerine yazılan değer
• RAİÇ BEDEL : Normal alım satım değeri
• EMSAL BEDEL: Gerçek bedeli belli olmayan durumlarda, satılması halinde emsaline nazaran haiz olacağı değerdir.
• VERGİ DEĞERİ: Bina veya arazinin raiç değeridir.
2. Envanter İşlemleri ve Kayıtları
a. Basit Metoda Göre
Dönem sonunda elde edilen, elde kalan malın envanteri depoda kalan malın basit ortalaması alınarak yapılır. Bu basit metot dönem sonunda sadece bir kez yapılır. Bu işlem tekrar ettirilemez.
b. Devamlı Denkleştirme Metoduna Göre
Bu metoda devamlı denklik denilebilir. Bu metoda göre her satılan malın maliyeti 620 hesabına atılır. Böylece stoklardan düşülür. Bu yöntemde mal satıldıkça işlem yapılır.
3. HAFTA
E. Sabit Varlıklar ve Amortismanlar
2. Amortismanlar
a. Amortisman Ayırma Yöntemleri
257. Birikmiş Amortismanlar Hs: Maddi duran varlıkların kullanım süreleri içerisinde yıpranma ve aşınma paylarının ayrılan bölümünün izlendiği hesaptır.
Duran varlıklar için amortisman ayrılmasını gerektiren koşullar;
1) Duran varlığın kullanım süresinin bir yıldan fazla olması,
2) Kullanım nedeniyle aşınma ve yıpranmaya maruz bulunup değer kaybetmesi,
3) Maliyet bedelinin 1.000.000 TL’ nin üzerinde olması (1.000.000 TL’ nin altında olan maddi duran varlık istenirse gider kaydedilir, o zaman KDV’nin tamamı İndirilecek KDV hesabına kaydedilir.)
İşletmenin duran varlıklarında meydana gelen aşınmalar ve yıpranmalar nedeniyle ayrılan amortismanlar kârdan düşülür.
Amortisman Hesaplama Yöntemleri: Maddi duran varlıklar için iki türlü amortisman hesaplanması mümkündür;
Eşit Tutarlı Amortisman: Bu yöntemle yıllık ayrılan amortismanlar tutarları birbirine eşittir. Amortisman tutarını hesaplamak için duran varlığın değerine sabit amortisman oranı uygulanır ya da duran varlığın değeri ekonomik ömre bölünür.
NOT: Amortisman yıl sonunda ayrılır, her yılın sonunda ve amortisman ayırma yıl sayısı kadar bu işlem tekrarlandığında teorik olarak değeri sıfırlanmış olur. Ayrıca Vergi Usul Kanunu’na göre mükellef %25’i aşamamak koşuluyla bir amortisman yüzdesi belirler. Bu amortisman yüzdesinden hareketle amortisman ayırma yıl sayısı hesaplanır.
Amortisman Ayırma Yıl Sayısı =1/Amortisman Oranı
Amortisman tutarını hesaplayabilmek için iki yol izlenebilir;
1) Duran Varlığın Kayıtlı Değeri/Amortisman Ayırma Yıl Sayısı=Amortisman Tutarı
2)Duran Varlığın Kayıtlı Değeri x Amortisman Oranı=Amortisman Tutarı
Örnek: Kayıtlı değerin 60.000.000TL.’a olan bilgisayara %20 amortisman yüzdesi ve eşit tutarlı yönteme göre amortismanını hesaplayınız.
1/Amortisman Oranı=100/0,20=5 yıl
1) 60.000.000/5=12.000.000 TL.
2) 60.000.000x0,20=12.000.000
İlk Yılın Amortisman Kaydı
31 / 12 /2002
796.AMORT.ve TÜKENME PAY. HS. 12.000.000-
257.BİRİKMİŞ AMORTİSMAN. HS. 12.000.000-
1999yılı ayrılan amortisman.
Azalan Bakiyeler Yöntemi: Bu yöntemle yine eşit tutarlı yöntemde olduğu gibi bir amortisman yüzdesi belirlenir (En çok %25). Yine normal yöntemdeki gibi amortisman ayırma yıl sayısı hesaplanır.
ÖRNEK: İşletmemizde kayıtlı 500,000,000TL maliyetli makine ve tesisler için %20 oranında azalan bakiyeler yöntemi ile amortisman tutarını ve amortisman yüzdesini hesaplayınız.
N= 100:20=5 yıl %20.2=%40
Yıllar Sab. Değ. Mal. Amort. Yüzde. Hes. Amort. B. Amort. Kalan
1 500,000,000 %40 200,000,- 200,000,- 300,000,-
2 300,000,000 %40 120,000,- 320,000,- 180,000,-
3 180,000,000 %40 72,000,- 312,000,- 108,000,-
__________ _____________
796 AMORT. TÜK. PAYLARI HS. 72,000,000-
257 BİR. AMOR. HS 72,000,000-
*İlk Yılın Amortismanı: Duran varlığın kayıtlı değeri ile belirlenen amortisman yüzdesinin 2 katının çarpımı yoluyla hesaplanır.
*Diğer Yılların Amortismanı: Bunun için duran varlığın kayıtlı değerinden daha önce hesaplanmış amortismanlar düşülüp kalan değer üzerinden ve belirlenen amortisman yüzdesinin 2 katının çarpımı ile hesaplanır.
*Son Yılın Amortismanı: Son yıla kalan değer hiçbir hesaplamaya tabi tutulmaksızın amortisman olarak yazılır.
Örnek: Kayıtlı değeri 40.000.000 TL. olan faks makinesi için %20 amortisman yüzdesi ve azalan kalanlar yöntemine göre amortismanını hesaplayınız. 2002 yılının kaydını yapınız.(Tarih: faks makinesi 03.05.2001’de alınmıştır.)
Ekonomik Ömür=100/0,20=5 yıl
YILLAR KALAN DEĞER ORAN AYRILAN AMORTİS.
1.yıl 2001 40.000.000TL. (0,20x2)0,40 16.000.000- (40.000.000-16.000.000)
2.yıl 2002 24.000.000TL. 0,40 9.600.000- (24.000.000-9.600.000)
3.yıl 2003 14.400.000TL. 0,40 5.760.000- (14.400.000-5.760.000)
4.yıl 2004 8.640.000TL. 0,40 3.456.000- (8.640.000-3.456.000)
5.yıl 2005 5.184.000TL. 5.184.000-
40.000.000-
31 / 12/2002
796.AMORT.ve TÜKENME PAY. HS. 9.600.000-
257.BİRİKMİŞ AMORTİSMAN. HS. 9.600.000-
Faks makinesi için ayrılan amortismanı
Amortismanlarla İlgili Bazı Özel Durumlar: Amortisman ayırma yıl sayısı ne şekilde olursa olsun uzatılamaz. Vergi Usul Kanunu’na göre herhangi bir duran varlık için normal yöntemle amortisman ayrılmaya başlanmışsa azalan kalanlar yöntemine geçmek mümkün değildir.
Buna karşın azalan kalanlar yöntemine göre amortisman ayrılmaya başlanmışsa bu yöntemden eşit tutarlı yönteme geçilebilir. Bu durumda kalan değer kalan yıl sayısına bölünerek diğer yıllara düşen amortisman hesaplanır.
Örnek: 2001 yılında alınmış ve kayıtlı değeri 60.000.000 TL: olan makine için %20 amortisman yüzdesi ve azalan kalanlar yöntemine göre amortisman ayrılıyor. İlk iki yılın amortismanı bu yönteme göre ayrıldıktan sonra eşit tutarlı yönteme geçiliyor. Bütün yılların amortismanını hesaplayınız. En son yılın kaydını yapınız.
YILLAR KALAN DEĞER ORAN AYRILAN AMORTİSMAN
1. yıl 1994 60.000.000 (0,20x2)0,40 24.000.000-
2.yıl 1995 36.000.000 0,40 14.000.000-
3.yıl 1996 21.600.000 -------- 7.200.000-
4.yıl 1997 ---------------- -------- 7.200.000-
5.yıl 1998 ---------------- -------- 7.200.000-
60.000.000-
Ekonomik Ömür=100/0,20=5 yıl 21.600.000 = Kalan Değer
796.AMORT.ve TÜKENME PAY. HS. 7.200.000-
257.BİRİKMİŞ AMORTİSMAN. HS. 7.200.000-
Makine için ayrılan amortismanı
b. Hesaplanan Amortismanın Muhasebe Kayıtları
257. Birikmiş Amortism
Konuyu Hazırlayan: Servet CAN
Benzer Konular 
