Tarihte Türk Devletlerinin Kullandığı Bayraklar
Tarihte Türk Devletlerinin Kullandığı Bayraklar - Türk Devletlerinin Bayrakları Bayrak kelimesinin asli mizrak anlamina gelen batrak sözünden gelmektedir.Zamanla T harfi düsmüs yerini Y harfi almistir.Eski Türkler savaslarda mizraklarinin ucuna kirmizi bir ipek kumas parçasi takarlardi bunlara Kutas denirdi, mizraklara kumas yerine yaban öküzü kuyrugu takarlardi ki bunlara da Yak denirdi.
Çesitli Türk topluluklari arasindaki bu deyimler daha sonradan Selçuk ve Osmanli Türkleri arasinda bayraklarin biçimlerine göre ayri ayri adlar almistir.At kuyrugundan olanlar Tug, kumastan olanlar Bayrak, ince uzun olanlara Yalav bayraklarin tepesine takilan kuyruklara Perçem veya Beçkem, alemlerede tanuk denilmistir.
Araplarin kullandigi bayrakalrin küçüklerine liva büyüklerine urayet denilmektedir.Türk topluluklarinda Ilhanlilarin kullandigi bayragin rengi beyazdir.Selçuk Türkleri hem siyah hemde beyaz bayrak kullanmislardir.Selçuklular çifte bayrak, Iranlilar günesli ve arslanli, Timur da ejderli bayraklar kullanmislardir.
Osmanlilardan zamanimiza kadar kullanilan bayraklara gelince; Osman gazinin kurdugu büyük beylik toprak kazançlariyla hizla büyüyüp gelistigi devrede devleti temsil eden tek renkli ve tek sekilli bir bayrak yoktu.Anadolu Selçuklu hükümdari Giyasettin Mesut tarafindan osman gaziye egemenlik alameti olarak gönderilenler arasinda bir de beyaz bayrak vardir.Türk akinlarinda ordunun basinda bu bayrak dalgalanmistir.Bu tarihten önce yani beyaz bayrak gönderilmeden Osman gazi savas bayragi olarak kirmizi bayragi seçmistir.Osman gazinin kirmiziya karsi özel bir alkasi oldugu bilinmektedir.Bu yüzden kirmizi çuhadan serpus giymistir.Asiret halki da kirmizi rengi pek sevdiklerinden kirmizi keçeden yapilmis küahlar giymislerdir.
Osman gaziye emaret verilmesinden sonrada kirmizinin yerini beyaz bayrak almistir.Takii XV.y.y la kadar bu tarihten sonra Osmanlilarin beyaz bayrak yerine kirmizi bayrakda kullandiklari anlasiliyor.Bu devirlerde bayrak yine tek renk ve tek sekilde degildir.Devletin çesitli askeri ve sosyal kademelerinde türlü renk ve sekillerde bayraklar kullanilmistir.Bunlar hükümdarlara, kapikulu ocaklarina, devlet büyüklerine, beylerbeyi, sancak beylerine mahsus türlü renk ve sekilde bayraklardir.
Yeniçeri ocaginin çesitli ortalarininda özel bayragi vardir.Bunlarin sekilleri ve renkleri ayri ayridir.Üzerlerine Çapa, balik, anahtar, tavsan v.s. gibi her ortamin alameti bulunurdu.Topçu, humbaraci, lagamci gibi askeri örgütlerde bayraklari üzerine kendi alametleri olan top, humbara resimleri koyarlardi.
XVI. y.y.da yeniçeriler ve sipahiler ayri ayri renk ve sekillerde bayraklar kullanmislardir.Yeniçeriler ak, sipahi bölükleri kirmizi, silahtar bölükleri sari, orta ve asagi bölüklerde alaca bayrak kullanmislardir.Bu bayrak renkleri Kanuni Sulta Süleyman devrsnde yediye kadar çikmistir.Bu konuda yazilan bir eserde su bilgiler yer almaktadir."Kanuni Süleyman zamaninda veziriazam fenk Ibrahim Pasa nemceye karsi savasa memur edildigi zaman Türk imparotorlugunun bayraklarinin adedi artirilmistir.O vakte kadar ancak dört çesit bayrak bulunuyordu.Bunlardan birisi beyaz ikisi yesil idi üzerlerine altin sirma ile kuran islenmisti.Buna üç bayrak daha ilave edildi.Hasanbey zadenin rivayetine görede bayraklardaki yildiz adedi yedi idi.Birisi beyaz, birisi yesil üçüncüsü sariydi diger dört adetten ikisi kirmizi ikisi de alaca renkli idi". Eser sahibinin verdigi bu bilgiler Osmanli kaynaklarindaki kayitlara uymaktadir.Yalniz yesil renk denizciler tarafindan kullanilmis ve gazilik alameti sayilmistir.Hükümdarlarin kullandigi beyaz bayragi devletin timsali sayabiliriz.
bugünkü kirmizi bes köseli ayyildizli bayraga dogru ilk adim ikinci Mahmut zamaninda atilmistir.Ayla beraber yildiz seklinin kullanilmasi ise XVIII. y.y sonlarinda ve III. Selim devrinde görülür.Yalniz o zaman ki yildiz sekli 8 kolludur kol adedi sekizden bese Abdülmecit zamaninda indirilmistir.Böylece XIX. y.y.'in ilk yarisindan itibaren bugünkü sekli ile ay yildizli bayrak Osmanlilarin devleti temsil eden resmi ve milli bayragi oldu.Ayrica padisahlara mahsus olan bayraklarin üzerlerinde tugra gibi özel isaretler vardi.
!922 yilinda saltanatin kaldirilmasi üzerine günesli ve tugrali bu özel bayraklar yerine hilafete mahsus yesil zemin ortasinda sekiz suali beyaz ayyildizli bir sancak kabul edildi.Hlafetinde kaldirilmasiyla Cumhuriyet hükümetince 1925 yilinda bir bayrak talimatnamesi yapildi.Böylece milli bayrakla savas ve ticaret gemilerine mahsus bayraklarin sekli tesbit edilmistir.
Sonradan milli bayraga ve bunun sekline daha kesin ve resmi mahiyet verilmek üzere B.M.M' since 29 Mayis 1936 tarihinde bir kanu kabul edildi.1937 yilinda da bu kanunun uygulama seklini tesbit eden Türk bayragi nizamnamesi nesredildi ve böylece bugünkü ayyildizli bayragimiz kesin seklini almis oldu.
Benzer Konular 
