Divânu Lügati’t-Türk Özellikleri

[ASYA]

Divânu Lügati’t-Türk Özellikleri


XI. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut (Mahmut Kaşgari) tarafından yazılan bu eserin başlıca özellikleri şunlardır:

1. Yazarın ereği, Türk dilini Araplara öğretmek olduğundan, eser, Arap diliyle yazılmıştır.

2. Arapça ile yazılmış olduğu halde, içinde bir çok Türkçe sözcük, Türk halk edebiyatından alınmış klasik nazım örnekleri ve atasözleri vardır.

3. Eserdeki Türkçe sözcükler, —Arapların kolay kavramalarını sağlamak amacıyla— Arap usulüne göre, sözcüklerin yapıları göz önünde tutularak sıraya konmuştur.

4. Türkçe sözcüklerin anlamları, birtakım Türkçe deyimler ve Türk edebiyatına ait örneklerle belirtilmiştir.

5. Bazı Türkçe sözcüklerin doğuş nedenleri, birtakım menkıbelere bağlanarak açıklanmıştır.

6. Eser, edebiyatımızın kaynağım belirtmek amacıyla destan devri edebiyatımızdan birçok destan, koşuk, sagu örnekleriyle eski Türk boylarının kullandıkları lehçeler hakkında bilimsel incelemelere dayatılmış birtakım bilgiler taşımaktadır.

7. Türk edebiyatı ve Türk dilinin gelişimi hakkında verdiği geniş bilgilerle Divân ü Lûgat-it-Türk, güçlü bir Türkoloji kaynağıdır.

Not : Divân ü Lûgat-it-Türk’ün varlığını ilk haber veren yazarlarımız, Kâtip Çelebi ve Ayıntaplı Aynîdir. Eser, Kilisli Muallim Rıfat tarafından incelenmiş ve bu inceleme Milli Eğitim Bakanlığı yayınları arasında üç cilt halinde yayımlanmıştır. Dilcilerimizden Besim Atalay, aynı eseri, evvelce yapılmış çevirilerden de faydalanmak suretiyle dilimize çevirmiş ve Türk Dil Kurumu yayınları arasında yayımlanmıştır.