Gerger İlçesİ,Adıyaman Gerger İlçesi Hakkında Bilgi

**Kedi** · 08.08.10, 01:25

Gerger İlçesİ,Adıyaman Gerger İlçesi Hakkında Bilgi

İlçenin tarihi; İlin genel tarihine uygun bir karakter taşımakla birlikte coğrafi olarak dağlık bir alanda yer alması ve ulaşım zorlukları nedeniyle bazı farklılıklar gösterir.

Bazı kaynaklara göre M.Ö.VI.Yüzyılın ilk yarısında yaşayan Selevkos Kralı Arsemes, Fırat üzerinde aşağı ARSEMİA adlı bir kent kurmuştur. Bu kent Gerger Kalesi olarak halen bulunmaktadır. Aşağı ARSEMİA KOMMAGENE krallı, zamanında kışlık kent olarak kullanılırdı.

Bu bölge daha sonra Doğu ROMA (Bizans) İmparatorluğunun eline geçmiştir. Bu tarihlerde, halkın geneli Hristiyanlık dininin Gregoryan Mezhebine bağlı olup, Hicri 135 yılında Abbesi halifelerinden Ebu Cafer-el Mansur’un Adıyaman, Kahta ve Samsatla birlikte burayı da fethettiğini görmekteyiz. Bölge bu tarihten sonra İslamlaşmaya başlamıştır. Daha sonra Gerger ve çevresi Abbasilerin zayıflamasıyla HAMDANİLER’in sonra tekrar Bizansın eline geçmiştir. Selçuklular zamanında Gümüştekin 1066 yılında Hısn-ı Mansur’u ele geçirmiş fakat iç karışıklıklardan dolayı geri çekilmiştir.

Selçukluların bölgedeki hakimiyeti 1071 yılında Büyük Selçuklu İmparatoru ALPARSLAN’ın Bizans İmparatoru Romanos Diognes (Romen Diyojen)’i Malazgirt’te uğrattığı büyük yenilgiden sonra kesinleşmiştir.

Bölge, Selçukların yıkılmasından sonra Artukoğullarının eline, onlardan sonra da I. Haçlı Seferi münasebetiyle Haçlıların eline geçmiştir. Zengiler, Artuklular,Frank Kontluğu,Eyyubiler ve daha sonra da Anadolu Selçukluların eline geçmiştir. Baba İshak isyanı nedeniyle Türkiye Selçuklularının zor duruma düşmesini fırsat bilen Moğolların saldırıya geçmesiyle bu bölge de Moğol istilasına maruz kalıp Moğolların eline geçer.

Bu bölgenin daha sonra Memlukluların onlardan sonra da Timurluların eline geçtiğini görmekteyiz. Timurluların çekilmesinden sonra yörenin DULKADİROĞLULARI’nın eline geçtiğini ve uzun süre onların elinde olduğunu görüyoruz. 1515 Turnadağ savaşıyla yöre Osmanlıların eline geçmiştir.

Adıyaman İli ve İlçelerinin sonraki tarihi süreç içerisinde durumu şöyledir; Adıyaman, 1849 yılında sancak haline getirilen Diyarbakır’a bağlanmıştır. 1859 yılında Malatya Sancak olunca Gerger, Malatya’ya bağlanmıştır.

Cumhuriyet dönemine Malatya-Pütürge İlçesine bağlı köy olarak giren Gerger 1 Aralık 1954 yılında İl olan Adıyaman’a bağlanmıştır. İlçe merkezi 1954-1957 yılları arasında halen köy tüzel kişiliğine sahip Güngörmüş köyünde bulunuyorken. 25.06.1957 tarih ve 9642 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak 7022 Sayılı Kanunun uygulamasıyla 10 Şubat 1958 yılında İlçe merkezi Budaklı köyü ALDUŞ mezrasına (şimdiki Gerger İlçesi) nakil edilmiştir.
İDARİ DURUMU
1957 Yılında ilçe olan Gerger’in idari bölünmesi; 4 mahalle, 45 köy ve bu köylere bağlı olarak 107 mezradan oluşmaktadır.

Belediye teşkilatı sadece ilçe merkezinde bulunmaktadır. Belediye 1958 yılında kurulmuştur. Kışın yağışlar kar ve yağmur şeklindedir. Yazları çok sıcak ve kuraktır. Ancak kurulan iki büyük baraj(Atatürk ve Karakaya Barajları) iklimi yumuşatmıştır.

İlçede geniş, ova denebilecek düzlükler yoktur. Ekilen alanlar daha çok dağ aralarındaki düzlükler ve dağ sırtlarıdır.

İlçenin; Merkezde 4 mahallesi, 45 köyü 107 mezrası bulunmaktadır. Dağınık bir yerleşim görünümündedir. Köylerin çoğu dağ eteklerinde kuruludur.

COĞRAFİ KONUM VE YAPISI
İlin genel yüzölçümü 7.614 Km. olup, bunun 702 Km.si İlçemizi kapsamaktadır. Adıyaman’ın kuzeydoğusunda yer alan Gerger’ in kuzeyinde Malatya’ nın Pötürge ilçesi; doğusunda Diyarbakır’ ın Çüngüş ve Çermik ilçesi ve Şanlıurfa’ nın Siverek ilçesi; güneyinde Kahta; batısında Sincik İlçeleri ile sınırdır. İlçenin doğu ve güney sınırını Fırat Nehri üzerinde yapılan Atatürk Baraj Gölü çizmektedir.

Deniz seviyesinden yüksekliği 770 M.dir. İlçe, tümüyle dağlık bir bölgede kurulmuştur.En yüksek noktası Kımıl Dağı 2250 M. Yüksekliğindedir. Kürdek, Hacı Bazı ve Kımıl önemli dağlarıdır. Çet, Kürdek, Ovacık, Kımıl Dağı ve Beyaz Çeşme yaylaları ilçe sınırlarındadır. Ayrıca Güngörmüş ve Gürgenli Köyleri’ nin arasında Kara Göl isminde bir göl bulunmaktadır.

Gerger ilçesinde bulunan yaylalar Çet, Kürdek, Ovacık, Kımıl Dağı ve Beyaz Çeşme yaylalarıdır. İlçenin 5 km. uzağında Eskikent Köyü'nün kuzeyinde Murfan mağaraları da bulunmaktadır.

Gerger ilçesi; il merkezine 105 km. uzaklıkta ve ulaşım karayolu ile yapılmaktadır. Karayolu ağı ise; Adıyaman, Kahta, Narince, Gerger ve Gölyurt’ a kadar gitmektedir. Yol asfalttır. Gölyurt karayolu’ nun 18 Km. ‘si stabilizelidir.

İlçe sınırlarında bulunan önemli akarsular, başta Fırat nehri olmak üzere Demirtaş Çayı ile Çifthisar Çayıdır.

İklimi; kışları soğuk, yazları sıcak ve kuraktır. Bu özellikleri ile Akdeniz iklimi ve kara iklimine sahiptir.

EĞİTİM ve KÜLTÜR DURUMU
İlçede eğitim ve kültür düzeyi oldukça düşüktür. İlçe halkı çocuklarını İlköğretimi bitirinceye kadar okula göndermektedir. Orta öğretime devam eden öğrencilerin büyük bölümü erkeklerdir. Kız öğrencilerden çok azı orta öğretime devam etmektedir. İlçemizin öğrenci sayısı 6 843, nüfusu 28.111 olup, %25'ni öğrenciler oluşturmaktadır.
İlçenin eğitim ve Kültür seviyesinin yükseltilmesi için İlçe merkezine yakın köylerin taşımalı eğitim kapsamına alınması gerekmektedir.
Gerger merkez hudutları içerisinde İlçe dışında 45 köy 107 mezra ile birlikte toplam 152 yerleşim yeri olmasına karşılık okul yapısı ÇİZELGE: 5’de dağılım şekli gösterilmiştir.
Eğitim öğretim yapılan 97 okulun da 93'ü köy ve mezralarda 4 de İlçe merkezinde bulunmaktadır. Bu köy ve mezralar İlçe merkezine 05-45 Km. uzaklıkta bulunmaktadır.
Bu nedenle İlçe Merkezinde bulunan Y.İ.B.Okulunun pansiyona geçirilmesi halinde ve yeni bir ek binanın yapılması gerekmektedir. Bu da eğitim seviyesinin yükseltilmesine katkı sağlayacaktır.
İlçede yüksek öğretim ve eğitim kuruluşları yoktur.
İlçenin okuma yazma oranı %80'dir. İlçemizde basım evi, kitapevleri, sinema, tiyatrolar, spor ve folklor faaliyetleri yoktur.

NÜFUS DAĞILIMI
2000 Genel Nüfus Sayımı kesin sonucuna göre İl nüfusu 623 811 olup, bu nüfusun %4.4’ü Gerger İlçesinde oturmaktadır. Gerger Nüfusu ise 27.208'dir. Bu nüfusun 4.223'ü İlçe Merkezinde, 22 985’i ise köylerde oturmaktadır. Merkez ve köy halkının %90'ı tarım ve hayvancılık ile uğraşmaktadır. Tarım ve hayvancılık potansiyeli yeterli olmadığından halkın çoğunluğu Adana ve İstanbul'da çalışmaktadır. İlçemizin 2000 yılında yapılan Genel Nüfus sayımında tespit edilen nüfusunun %80'i okur yazardır.

SOSYAL DURUMU
KONUT:
İlçe ve köylerindeki hali hazır konutların büyük bölümü plansızdır. Çoğunlukla ahşap malzeme kullanılarak yapılmıştır. Betonarme binalar daha çok İlçe merkezinde olup, konutlar genellikle bir büyük misafir odası bir salon ve 2 odadan müteşekkildir.
İmar ve İskan Bakanlığınca İlçe merkezine 28 dairelik konut inşa edilmiş ve bu konutlarda memurlar oturmaktadır. Bunun dışında İlçe merkezinde lojman olarak Kaymakamlık lojmanı, Adliye personeline ait 6 dairelik , Özel İdare Müdürlüğüne ait 2 dairelik , İlçe Tarım Müdürlüğüne ait 6 dairelik lojman ve Sağlık teşkilatına ait 8 daire bulunmaktadır.

İŞ VE ÇALIŞMA HAYATI :
İlçenin çalışma hayatı tarım ve hayvancılığa bunun yanında çok azda olsa küçük esnaflık ve Devlet memurluğuna dayanmaktadır. Çiftçi ailesi ürettiği malı kendisi tüketmekte, İlçe merkezinde ve köylerde pazar kurulmamaktadır.
Gerger halkının %75'i ihtiyacını kendi üretimiyle sağlamaktadır, geriye kalan % 25’i ise gurbete çalışan aile fertleri tarafından gönderilen yardımlarla karşılamaktadır.Halk diğer ihtiyaçları için İlçe dışında çalışanların artırdığı parayla ihtiyaçlarını karşılamaktadır. İlçede açık ve gizli işsizlik oldukça fazladır. Genç nüfusun büyük kısmı işsizdir.

TARİHİ YERLERİ

GERGER KALESİ
Gerger İlçesinin Oymaklı köyündeki kale, Roma döneminde inşa edilmiş, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde surlar, kale kapıları ve tonozlu yapı grupları eklenerek kullanılmıştır. Kalıntılarının büyük bölümü ayakta olan kale, çıkışın güç olması nedeni ile turizm amaçlı kullanılamamaktadır.
Fırat Nehri’nin batı yakasında yer alan Gerger kalesi, M.Ö. 2. yüzyılda Kommageneliler’in atası olan Arsemes tarafından kurulmuştur. Kale, Kommagene Krallığı’nın doğu sınırını oluşturmakta olup Fırat nehri üzerindeki geçişlerin kontrol noktası durumundadır. Sarp kayalar üzerine, Aşağı Kale ve Yukarı Kale olmak üzere iki bölümde inşa edilen Gerger Kalesi, Kommageneliler’in ilk idare merkezi durumunda olup, aynı zamanda kutsal bir tapınak görevini de üstlenmiştir.
Üç girişi bulunan Yukarı Kale'nin 1. kapısı yanında kayalardan oyulmuş merdivenler, koridorlar ve mezarlar bulunur. 3. kapı çevresinde Kral Samos ve torunu I. Antiochus tarafindan yazdırılan altı kitâbe bulunmaktadır. Kalenin üst kısımlarında yapı temelleri, burçlar; alt kısımlarında su sarnıçları ve evlere ait kalıntılar bulunmaktadır. Aşağı kalede Orta Çag'a ait İslam yapı temelleri olduğu bilinmekle birlikte, kalıntıları iyi durumda değildir. Yine kayalardan oyulmuş merdiven ve koridorlar, su sarnıçlarına ait kalıntılar bu bölümde de bulunmaktadır. Aşağı Kale'nin batı surlarına dışarıdan bakıldığında kayalara oyulmuş Kral Samos'a ait bir rölyef görülmektedir. Dört metre yüksekliğindeki rölyefte Kral Samos tören giysileri üzerinde silahlarla kuşanmış ve sağ elini ileri doğru uzatmış olarak ayakta tasvir edilmiştir.

Konu Bilgileri
	Konu Başlığı Gerger İlçesİ,Adıyaman Gerger İlçesi Hakkında Bilgi	Konudaki Cevap Sayısı 0
	Şuan Bu Konuyu Görüntüleyenler	Görüntülenme Sayısı 1808

Benzer Konular
Konu	Konuyu Başlatan	Forum	Cevaplar	son Mesaj
Tut İlçesİ,Adıyaman Tut İlçesi Hakkında Bilgi	Kedi	Adıyaman	0	08.08.10 01:42
Samsat İlçesİ,Adıyaman Samsat İlçesi Hakkında Bilgi	Kedi	Adıyaman	0	08.08.10 01:34
Kâhta İlçesİ,Adıyaman Kâhta İlçesi Hakkında Bilgi	Kedi	Adıyaman	0	08.08.10 01:30
Gölbaşı İlçesİ,Adıyaman Gölbaşı İlçesi Hakkında Bilgi	Kedi	Adıyaman	0	08.08.10 01:28
Besni İlçesİ,Adıyaman Besni İlçesi Hakkında Bilgi	Kedi	Adıyaman	0	08.08.10 01:06

Konuyu Toplam 1 Üye okuyor. (0 Kayıtlı üye ve 1 Misafir)