Teşekkür
Libya Hakkında Genel Bilgi Libya Libya Arap Halk Sosyalist Cumhuriyeti) Akdeniz kıyısında, doğusunda Mısır, batısında Cezayir ve Tunus, güneyinde Nijer ve Çad, güneydoğusunda Sudan ile komşu olan bir Kuzey Afrika ülkesidir Ülkenin adı olan 'Libya', eski Mısırlılar'ın Nil'in batısında yaşayan Berberiler için kullandıkları Lebu sözcüğünden gelmektedir. Sözcük eski Yunanca'ya 'Libya' olarak geçmiştir Tarih Ülkenin asıl yerlileri Berberi kabilelerdir. Ancak Antik çağlardan bu yana bilinen tarihinde ülkeye Fenikeliler, Kartacalılar, İskender'in orduları, Ptolemaus hanedanı ve Romalılar ile Osmanlılar hakim olmuşlardır. Trablus (Tripoli), esas olarak Kartaca'ya bağlı Fenikeli bir grup koloni idi. Üç büyük şehir [Tri: üç, polis:şehir] Oea, Sabrata ve Leptis Magna, Fenikelilerce kurulmuştu. M.Ö.7.yüzyılda burası, Roma'nın Kartaca devletine son verdiği Punik savaşlarından (Fenike savaşları/Pön savaşları) sonra diğer Kartaca toprakları gibi Romalılar'ın eline geçti. Doğu kıyılarındaki Sirenayka ise Roma İmparatorluğu hakimiyetinden önce kurulmuş Yunan kolonisiydi. Büyük İskender'in fethinden sonra Ptolemiler'e, ondan sonra da Romalılar'ın yönetimine geçti. 647 yılında ise Abdullah ibn el-Sa’ad komutasındaki Arap İslam orduları Libya'ya girerek Bizanslılar'ı mağlup etti. Trablus (Tripoli) ve Sirenayka Halifeye bağlanmakla birlikte Bizanslılar'a (İstanbul ve Şam) bağlı yöneticiler (exarch- egzark) bölgeyi yönetmeye devam ettiler. Sonraki dönemlerde bölge halklarının Müslümanlığa geçişi ve Arap dilinin kabulü gerçekleşti. 1146'da Sicilyalı Normanlar Trablus'u istila etti. 14. ve 15. yüzyıllarda İslam egemenliğinden sonra, 16.yüzyılda tekrar Hıristiyan yönetimine geçti. 1553'te Hıristiyanlar Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Turgut Reis tarafından buradan çıkartıldı. Osmanlı Devleti'nin zayıflamasına parelel olarak Libya'daki yönetim de Dayı denilen ve görece bağımsız olan beylerin eline geçti. Dayılar birer devlet başkanı gibi başka devletlerle ikili antlaşmalar bile yapabiliyorlardı. 19.yy başlarında Libya'daki dayılarda Tunus ve Cezayir dayıları gibi Akdenizde Amerika Birleşik Devletleri ile mücadele etmiştir. Osmanlılar 1835 yılında Libya'daki kontrolü yeniden sağlayarak burayı merkezi yönetime bağladılar Osmanlı İmparatorluğu'nun zayıfladığı dönemde, 1911'de İtalyanlar bölgeyi işgal ettiler. Trablusgarp Savaşı akabinde yapılan Oshy (Oşi) anlaşması ile Libya'daki fiili Osmanlı hakimiyeti sona ermekle birlikte hukuken Osmanlıya bağlılığı benimsendi. Ülkeyi işgal eden İtalyanlara karşı Mustafa Kemal, Enver Paşa ve diğer kimi Osmanlı subaylarının örgütlediği milis kuvvetleri uzun zaman direnç gösterdi. Ancak her türlü üstünlüğe sahip olan İtalya ülkenin tamamını kontrol etmeyi başardı. Halkı baskı ve zulüm ile sindirdi. Adeta bütün Libya'yı köleleştirdi. Bu dönemde İtalyan sömürgeciliğine karşı Ömer Muhtar tarafından başlatılan direniş hareketi ise Ömer Muhtar'ın yakalanarak idam edilmesi sonucunda başarısızlığa uğradı. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra bölge Fransa ve İngiltere'ye bırakıldı. Birleşmiş Milletler 1949'da Libya'nın bağımsız bir ülke olması gerektiği kararını aldı. Görüşmelerde Libya'yı, 1920'lerden beri İtalyanlar'la mücadele etmiş olan, sonrasında Mısır'a sürgüne giden Şeyh İdris temsil etti 1951'de Libya bağımsızlığını kazandı ve Birleşmiş Milletler aracılığıyla bağımsızlığa kavuşan ilk ülke oldu. İdris ülkenin kralı oldu. 1969'da, ordunun genç subaylarından Muammer Ebu Minyar Al-Kaddafi bir grup subayla birlikte Kral İdris'e karşı bir darbe yaptı. Monarşi sona erdirildi ve Libya Arap Cemahiriyesi kuruldu. Kaddafi, o tarihten sonra kendisinin "Üçüncü Evrensel Teori" dediği, Sosyalizm ve İslam karışımı bir politik rejimi izledi. 1990'lı yıllardan itabaren Lokerbie faciasını bahane eden Amerika'nın baskısı ile sağlanan uluslararası ambargo ile 1969'dan itibaren sürdürdüğü kalkınma hamlesine darbe vuruldu. Libya halen dünya sosyalizm'i Küba ile yürüten iki ülkeden biridir Coğrafi Verileri Konum: Kuzey Afrika, Akdeniz kıyısı, Mısır ve Tunus arasında yer alır. Coğrafi konumu: 25 00 Kuzey enlemi, 17 00 Doğu boylamı Haritadaki konumu: Afrika Yüzölçümü: 1,759,540 km² Sınırları: toplam: 4,348 km sınır komşuları: Cezayir 982 km, Cad 1,055 km, Mısır 1,115 km, Nijer 354 km, Sudan 383 km, Tunus 459 km Sahil şeridi: 1,770 km İklimi: Kıyı boyunca Akdeniz iklimi, iç kısımlarda kuru ve sert çöl iklimi görülür. Arazi yapısı: Çoğunlukla çorak topraklar, düz ve dalgalı ovalar, platolar, çukurlar yer alır. Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Sabkhat Ghuzayyil -47 m en yüksek noktası: Bikku Bitti 2,267 m Doğal kaynakları: petrol, doğal gaz, alçıtaşı Arazi kullanımı: İşlenebilir arazi: %1.03 daimi ekinler: %0.19 diğer: %98.78 (2005 verileri) Sulanan arazi: 4,700 km² (2003 verileri) Doğal afetler: Kum fırtınaları Nüfus Bilgileri Nüfus: 5,900,754 (Temmuz 2006 verileri) Nüfus artış oranı: %2.3 (2006 verileri) Mülteci oranı: 0 mülteci/1,000 nüfus (2006 tahmini) Bebek ölüm oranı: 23.71 ölüm/1,000 doğan bebek (2006 tahmini) Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 76.69 yıl erkeklerde: 74.46 yıl kadınlarda: 79.02 yıl (2006 verileri) Ortalama çocuk sayısı: 3.28 çocuk/1 kadın (2001 tahmini) HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.3 (2001 verileri) Ulus: Libyalı Nüfusun etnik dağılımı: Berber ve Araplar %97, Yunanlar, Maltalılar, İtalyanlar, Mısırlılar, Pakistanlılar, Türkler, Hintliler, Tunuslular Din: Sünni Müslümanlar %97 Diller: Araplar, İtalyanlar, İngilizler Okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler toplam nüfusta: %82.6 erkekler: %92.4 kadınlar: %72 (2003 verileri) Yönetimi Ülke adı: Resmi tam adı: Büyük Sosyalist Libya Arap Halk Cumhuriyeti kısa şekli : Libya Yerel tam adı: Al Jumahiriyah al Arabiyah al Libiyah ash Shabiyah al Ishtirakiyah al Uzma yerel kısa şekli: yok Yönetim biçimi: Cumhuriyet Başkent: Tripoli (Trablusgarp) İdari bölümler: 25 belediye; Ajdabiya, Al 'Aziziyah, Al Fatih, Al Jabal al Akhdar, Al Jufrah, Al Khums, Al Kufrah, An Nuqat al Khams, Ash Shati', Awbari, Az Zawiyah, Banghazi, Darnah, Ghadamis, Gharyan, Misratah, Murzuq, Sabha, Sawfajjin, Surt, Tarabulus, Tarhunah, Tubruq, Yafran, Zlitan Bağımsızlık günü: 24 Aralık 1951 (İtalya'dan) Milli bayram: İhtilal Günü, 1 Eylül (1969) Anayasa: 11 Aralık 1969, 2 Mart 1977 Üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: ABEDA, AfDB (Afrika Kalkınma Bankası), AFESD (Arap Ülkeleri Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Fonu), AL, AMF (Arap Ülkeleri Para Fonu), AMU (Arap Magrep Birliği), CAEU (Arap Ülkeleri Ekonomik Anlaşmalar Konseyi), CCC (Gümrük İşbirliği Konseyi), ECA (Birleşmiş Milletler Afrika Ekonomik Komisyonu), FAO (Tarım ve Gıda Örgütü), G-77, IAEA (Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı), IBRD (Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası), ICAO (Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü), ICRM (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Hareketi), IDA (Uluslararası Kalkınma Birliği), IDB (İslam Kalkınma Bankası), IFAD (Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu), IFC (Uluslararası Finansman Kurumu), IFRCS (Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Toplulukları Federasyonu), ILO (Uluslarası Çalışma Örgütü), IMF (Uluslararası Para Fonu), IMO (Uluslararası Denizcilik Örgütü), Inmarsat (Uluslararası Denizcilik Uydu Teşkilatı), Intelsat (Uluslararası Telekomünikasyon ve Uydu Örgütü), Interpol (Uluslararası Polis Teşkilatı), IOC (Uluslararası Olimpiyat Komitesi), ISO (Uluslararası Standartlar Örgütü), ITU (Uluslararası Haberleşme Birliği), MONUC (BM Kongo Operasyonu), NAM, OAPEC (Arap Petrol İhracatçısı Ülkeler Örgütü), OAU (Afrika Birliği Teşkilatı), OIC (İslam Konferansı Örgütü), OPEC (Petrol İhraç Eden Ülkeler Teşkilatı), UN (Birleşmiş Milletler), UNCTAD (Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı), UNESCO (Eğitim-Bilim ve Kültür Örgütü), UNIDO (Endüstriyel Kalkınma Örgütü), UPU (Dünya Posta Birliği), WFTU (Dünya İşçi Sendikaları Federasyonu), WHO (Dünya Sağlık Örgütü), WIPO (Dünya Fikri Mülkiyet Teşkilatı), WMO (Dünya Meteoroloji Örgütü), WToO (Dünya Turizm Örgütü) Ekonomik Göstergeler GSYİH: Satınalma Gücü paritesi - 74.97 milyar $ (2006 verileri) GSYİH - reel büyüme: %8.1 (2006 verileri) GSYİH - sektörel bileşim: tarım: %7.3 endüstri: %51.3 hizmet: %41.4 (2006 verileri) Enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %41.4 (2006 verileri) İş gücü: 1.787 milyon (2006 verileri) Sektörlere göre işgücü dağılımı: Hizmet ve devlet %59, endüstri %23, tarım %17 (2004 verileri) İşsizlik oranı: %30 (2004 verileri) Endüstri: petrol, gıda üretimi, tekstil, el sanatları, çimento Elektrik üretimi: 19.44 milyar kWh (2004) Elektrik tüketimi: 18.08 milyar kWh (2004) Elektrik ihracatı: 0 kWh (2004) Elektrik ithalatı: 0 kWh (2004) Tarım ürünleri: Buğday, arpa, zeytin, hurma, narenciye, sebze, soya fasulyesi, büyükbaş hayvan İhracat: 37.02 milyar $ (2006 verileri) İhracat ürünleri: Ham petrol, arıtılmış petrol ürünleri İhracat ortakları: İtalya %37.7, Almanya %15.1, İspanya %9.3, Türkiye %6.2, Fransa %6.2, ABD %5.2 (2005) İthalat: 14.47 milyar $ (2006 verileri) İthalat ürünleri: Makine, taşıt ekipmanları, gıda, sanayi malları İthalat ortakları: İtalya %21.2, Almanya %10.3, Tunus %5.6, Türkiye %4.8, Birleşik Krallık %4.8, Fransa %4.7, Güney Kore %4.6, Çin %4.5 (2005) Dış borç tutarı: 4.492 milyar $ (2006 verileri) Para birimi: Libya Dinarı (LYD) Para birimi kodu: LYD Mali yıl: Takvim yılı İnternetten Derlenmiştir.
--------------Tualimforum İmzam-------------- Mesajınızda:
-> Mail Adresinizi verirseniz,
-> Konuyla alakasız yorum yaparsanız / Konuyla alakasız bir soru sorarsanız,
-> Amaçsız, içinde paylaşım olmayan, saçma konular açarsanız,
-> Üstüste mesaj yazarsanız ( Flood yapmakda denir),
-> Küfür ederseniz,
-> Konuyla alakasız bir başlık atarsanız,
-> Mesajınızın tamamını büyük harfler veya puntolar kullanarak yazarsanız,
Mesajınız SİLİNİR ayrıca siz BANLANIRSINIZ .
Admin 
Benzer Konular 
