MESLEKİ REHABİLİTASYON MERKEZLERİ VE KORUMALI İŞYERLERİ PROJESİ
İş sahibi olabilmek, özürlülerin başkalarına yük olmadan toplumda yer edinmelerini sağlayan önemli bir koşuldur. Ancak, özürlülerin istihdamında gerek diğer ülkelerde gerek ülkemizde yoğun sorunlar yaşanmaktadır. Bu sorunların kökeninde özürlülerin çalışma yeterliliklerine olan güvensizlik gelmektedir. Ayrıca, özürlülerin eğitim yetersizliğinden dolayı iş piyasasında talep edilen niteliklere sahip olmamaları da istihdam edilebilme şanslarını olumsuz yönde etkilemektedir.
Ülkemizde özürlülerin istihdamında kota-ceza yöntemi benimsenmekte, istihdamı destekleyen hizmetler ihmal edilmekte ve yeni istihdam teknikleri üzerinde çalışmalar yetersiz kalmaktadır. Toplumsal bütünleşmenin ön şartlarından birisi olan istihdamda hedeflenen noktanın çok gerisinde kalınması yeni çalışmaların yapılması gerekliliğini ortaya koymuş ve bu doğrultuda 2005 Yılı Özürlülerin İstihdamı Yılı olarak ilan edilmiştir.
Özürlüler İdaresi Başkanlığı, benimsenen kota-ceza yönteminin tek başına başarıya ulaşamaması ve özürlülerin istihdamında hedeflerin çok gerisinde kalınması nedeniyle 2005 yılında ve sonrasında diğer tekniklerin de ülke gündemine alınması gerektiği anlayışını benimsemiştir. Bu anlayış doğrultusunda özürlülerin istihdamında kullanılan “korumalı istihdam” tekniğinin ilgili tüm taraflarca tartışmaya açılması için çalışmalar yapılması kararlaştırılmıştır.
Bu görüş doğrultusunda ülkemizde halen faaliyette bulunan korumalı işyerlerinin incelenerek çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmeleri, bulundukları öznel koşullarda işlerlik kazanabilmeleri ve örnek modeller geliştirilmesi amacıyla kapsamlı bir araştırma başlatılmıştır.
Başkanlık 2003 yılında yapılan çalışma sonuçlarına göre korumalı işyerleri ile iletişime geçmiş ve yenilenen soru formları ile 25 Mayıs-15 Haziran 2004 tarihleri arasında 14 korumalı işyeri (özürlü çalışma merkezi, atölye) ziyaret edilerek araştırma gerçekleştirmiştir.
Araştırma kapsamına alınan iş yerleri:
1. Bedensel Engelliler Derneği Hakkari Şubesi Tekstil Atölyesi
2. Bedensel Engelliler Derneği Hakkari Şubesi Arcılık Uygulaması
3. Batman Halk Eğitim Merkezi Gümüş İşlemeciliği Kursu
4. Batman Halk Eğitim Merkezi Oltu Taşı İşlemeciliği Kursu
5. Diyarbakır Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Vakfı Bedensel Ev Tekstil ve Galoş Atölyesi
6. Diyarbakır Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Vakfı Bedensel Vaksan Ayakkabı Üretim Atölyesi
7. Karadeniz Ereğli Fiziksel Engelliler İş Atölyesi, Mesleki Rehabilitasyon ve Eğitim Merkezi
8. Vakıf Tekstil Özürlüler Beceri Kazandırma ve İstihdam Merkezi Atölyesi
9. Türkiye Sakatlar Derneği Zonguldak Şubesi Mesleki Rehabilitasyon ve İş Atölyesi Merkezi
10. Türk Spastik Çocuklar Derneği Zonguldak Şubesi İş- Uğraşı ve Kaynaştırma Merkezi
11. Çaycuma Özürlüler Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi
12. Vakıf Sağlık Ürünleri Sanayi Ticaret Limited Şirketi
13. Omurilik Felçliler Derneği Tekstil Atölyesi/Folyo Atölyesi / Resim Atölyesi
14. Dilek Sabancı Gülen Yüzler Engelliler Mesleki
Rehabilitasyon ve İşyeri Projesi
Bu çalışma sonrasında başkanlık ülkemiz koşullarına uygun bir model geliştirilmesi çalışmalarına başlamış ve MATRA kapsamında Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ve Hollanda Amsterdam Belediyesi işbirliğiyle projelendirilen “GÜLEN YÜZLER MESLEKİ REHABİLİTASYON MERKEZİ” çalışmalarına yaptığı işbirliği protokolü ile dahil olmuştur. Bu çerçevede sürdürülen çalışmalar 2005 yılı ortalarına kadar sürmüş ve model çalışmaları olgunlaştırılmıştır.
Söz konusu çalışmalar sırasında Özürlüler Kanunu yürürlüğe girmiş ve bu kanunla yerel yönetimler mesleki rehabilitasyon konusunda sorumlu kuruluşlar niteliği kazanmış, 2 Haziran 2006 tarihinde resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmelikle de ülkemizde bu hizmetin altyapısı tamamlanmıştır.
Bu süreçte Özürlüler İdaresi Başkanlığı Yeditepe Üniversitesi Mimarlık Bölüm Başkanlığıyla yaptığı protokolle ülkemizde yapılacak mesleki rehabilitasyon merkezleri için tip proje hazırlamıştır.
Çalışmaları uzun süre devam eden bu projeler Gökkuşağı Sosyal Sorumluluk projesi Kapsamında 35 ilimize uygulanacaktır.
MESLEKİ RAHABİLİTASYON MERKEZİ PROJESİ UYGULANACAK İLLER:
Afyon, Ankara-Altındağ, Denizli, Sakarya, Isparta, Uşak, Karaman, Gaziantep, Şanlıurfa, Elazığ, Diyarbakır, Rize, Adıyaman, Kütahya, Erzurum, Sivas, Samsun, Kırklareli, Nevşehir, Kayseri, Malatya, Tokat, Çorum, Bilecik, Manisa, Muş, Bayburt, Niğde, Van, Hakkari, Konya, Gümüşhane, İstanbul-Pendik, Kırıkkale, Kırşehir.
ÖZEL, ÖZEL EĞİTİM OKULU YAPI İHTİYAÇ PROĞRAMI
1- YÖNETİM BÖLÜMÜ
1-1- KURUCU MÜDÜR
1-2- SORUMLU MÜDÜR
1-3- SEKRETERYA
1-4- MUHASEBE
1-5- ARŞİV VE DOSYA ODASI
1-6- DERS ARAÇ GEREÇ ODASI
1-7- YARDIMCI HİZMETLİLER ODASI
1-8- WC-LAVABO
2- UZMANLIK BÖLÜMLERİ
2-1- FİZYO TERAPİ VE REHABİLİTASYON BÖLÜMÜ
2-2- DOKTOR-REVİR
2-3- PSİKOLOG REHBERLİK DANIŞMAN
2-4- SOSYAL HİZMET UZMANI
2-5- WC-LAVABO
3- EĞİTİM VE MESLEKİ EĞİTİM BÖLÜMÜ
3-1- ÖZEL EĞİTİMCİ
3-2- REHBER UZMZAN
3-3-EĞİTİMCİ PERSONEL
3-4-DERSLİKLER
3-5-MESLEKİ REHBERLİK VE DANIŞMANLIK, İŞE YÖNLENDİRME VE İZLEME DERSLİKLERİ
3-6- DESTEK EĞİTİM BİRİMİ:BİREYSEL-GURUP EĞİTİMİ VE İYİLEŞTİRME DERSLİKLERİ
3-7- MESLEK EDİNDİRME KURS SALONLARI
3-8- WC-LAVABOLAR
4- YARDIMCI DERSLİKLER
4-1- MÜZİK ODASI
4-2- RESİM ODASI
4-3- PLASTİK SANAT UĞRAŞI ODASI
4-4- KÜTÜPHANE
4-5- WC-LAVABOLAR
5- SOSYAL ETKİNLİK BÖLÜMÜ
5-1- SİNEMA VE TOPLANTI SALONU
5-2- HAVUZ
5-3- KAFETERYA VE VELİ BEKLEME SALONU
6-4- MUTFAK YEMEKHANE
6-5- SPOR SALONU
6-5- WC-LAVABOLAR
KAPASİTEYE BAĞLI ALANLAR
1
YÖNETİM BÖLÜMÜ
1.1.
KURUCU MÜDÜR
1ADET
20 M2
1.2
SORUMLU MÜDÜR
1ADET
20 M2
1.3.
SEKRETERYA
1ADET
15 M2
1.4.
MUHASEBE
1ADET
20 M2
1.5.
ARŞİV VE DOSYA ODASI
1ADET
15 M2
1.6
DERS ARAÇ GEREÇ ODASI
1ADET
15 M2
1.7.
YARDIMCI HİZMETLİLER ODASI
1ADET
15 M2
1.8.
WC LAVABO
3ADET
10 M2
TOPLAM
135 M2
2
UZMANLIK BÖLÜMLERİ
2.1.
FİZYO TERAPİ VE REHABİLİTASYON BÖLÜMÜ
3ADET
75 M2
2.2
DOKTOR-REVİR
1ADET
20 M2
2.3.
PSİKOLOG REHBERLİK DANIŞMAN
1ADET
15 M2
2.4.
SOSYAL HİZMET UZMANI
1ADET
15 M2
2.5.
WC LAVABO
3ADET
10 M2
TOPLAM
135 M2
3
EĞİTİM VE MESLEKİ BÖLÜMÜ
3.1.
ÖZEL EĞİTİMCİ
3ADET
45 M2
3.2
REHBER UZMAN
1ADET
15 M2
3.3.
EĞİTİMCİ PERSONEL(ÖĞRETMEN ODASI)
1ADET
40M2
3.4.
SINIFLAR ORTOPEDİK ENGELLİ (BİREYSEL EĞ.)
4ADET
120 M2
3.5.
ÖĞRETİLEBİLİR-EĞİTİLEBİLİR
5ADET
150M2
3.6.
İŞİTME ENGELLİLER AKUSTİK VE TEST ODASI
1ADET
30 M2
3.7.
İŞİTME ENGELLİLER ODASI
3ADET
90 M2
3.8.
GÖRME ENGELLİLER ODASI(BİLGİSAYAR ODASI)
1ADET
30 M2
3.9.
GÖRME ENGELLİLER ODASI
3ADET
90 M2
3.10.
OTİSTİK ÇOCUKLAR ODASI(RAHATLAMA DAH.)
3ADET
90 M2
3.11.
GURUP ETÜT ODASI
4ADET
120 M2
3.12.
MESLEK EDİNDİRME KURS SALONLARI
400 M2
3.13.
WC-LAVABO
12ADET
40 M2
TOPLAM
1300M2
4
YARDIMCI DERSLİKLER
4.1.
MÜZİK ODASI
2ADET
40 M2
4.2.
RESİM ODASI
1ADET
30 M2
4.3
PLASTİK SANAT UĞRAŞ ODASI
1ADET
30 M2
4.4.
KÜTÜPHANE
1ADET
30 M2
4.5.
UYKU ODASI
1ADET
20 M2
TOPLAM
150 M2
5
SOSYAL ETKİNLİK BÖLÜMÜ
5.1.
SİNEMA VE TOPLANTI SALONU(YÖRE İHTİYACI)
1ADET
250 M2
5.2.
HAVUZ VE PLATFORMU
1ADET
150 M2
5.3.
KAFETERYA VE VELİ BEKLEME SALONU
1ADET
50 M2
5.4.
MUTFAK
1ADET
30 M2
5.5.
YEMEKHANE
1ADET
40 M2
5.6.
DEPOLAR
2ADET
30 M2
5.7.
SPOR SALONU
1ADET
60 M2
5.8.
SİRKÜLASYON ALANLARI YATAY DÜŞEY
300 M2
TOPLAM
910 M2
GENEL TOPLAM 2630 M2
TEKNİK ÖZELLİKLER
1-YÖNETİM BÖLÜMÜ
1-1- KURUCU MÜDÜR:
Birinci katta olmalı telefon bilgisayar müzik yayın sortileri bulunmalı iklimlendirme yapılmalı. Döşeme kaplaması yankıyı önleyen ses yutan malzemelerden tercih edilmelidir.
1-2- SORUMLU MÜDÜR
Oda konumu ve diğer öğeler kurucu müdürle anı olmalı kamera sistemi okulun her yerini izleyebilecek şekilde buradan yönlendirilmeli ve kontrol edilmelidir.
1-3- SEKRETERYA
Kurucu müdürle ve sorumlu müdürle aynı katta ve her ikisine servis verecek şekilde
Planlanmalı dır.Döşeme kaplaması yine yankıyı önlemeli ve ses yutmalıdır.Duvarlar
Beyaz plastik veya su bazlı saten boya ile boyanmalıdır. Yine telefon , bilgisayar ve . müzik yayın sortileri bulunmalıdır
1-4- MUHASEBE
Duvar döşeme ve diğer tüm öğeler sekretarya ile aynı olmalıdır
1-5- ARŞİV VE DOSYA ODASI
Dosyaların arşivlenebilmesi için raflar olmalı havalandırması doğal olmalı nem ve
Rutubet almamalı toz almamalı zemini kolay temizlenebilmeli
1-6- DERS ARAÇ GEREÇ ODASI
Ders araçlarının muhafazası için gerekli dolap v.s bulundurulmalı zemin kolay
Temizlenebilmeli.
1-7- YARDIMCI HİZMETLİLER ODASI
Hizmet edeceği katta bulunmalı ve hizmet vereceği odalar ile iletişim kurabilmek için
Telefon sortisi bulunmalıdır.
1-8- WC-LAVABO
Zemin ve duvarlar anti bakteriyel ve kolay temizlenebilir kaplama ile kaplanmalı bu bölümdeki bir wc kabini bedensel engelliler için dizayn edilmeli ( ekli listelerde verildiği gibi) tuvaletlerde kağıtlık, fırça,çöp kovası ve askı bulunmalıdır.Kapılar dışa açılmalıdır.
2- UZMANLIK BÖLÜMÜ
2-1- FİZYO TERAPİ VE REHABİLİTASYON BÖLÜMÜ
Duvarlar ve zemin hijyen kurallara uygun anti bakteriyel ,yanmaz, malzemelerle
Kaplanmalı ve bölüm iklimlendirilmelidir.havuz ve spor salonu ile ilişkilendirilmelidir.
uzman için bir masa ve etejyer bulundurulmalı . Kapılar dışa açılmalıdır.
2-2- DOKTOR-REVİR
Duvarlar ve zemin hijyen kurallara uygun anti bakteriyel ,yanmaz, malzemelerle
Kaplanmalı ve iklimlendirilmelidir. Bir doktor masası ve bir muayene masası ile
Hasta yatağı bulunmalıdır.Ayrıca bir lavabo bulunması hijyen açısından önemlidir.
Kapılar dışa açılmalıdır.
2-3- PSİKOLOG REHBERLİK DANIŞMANI
Duvarlar ve zemin hijyen kurallara uygun anti bakteriyel ,yanmaz, malzemelerle
Kaplanmalı ve iklimlendirilmelidir. Ailelerle ve hastalarla rahat konuşma imkanı verecek
Nitelikte aydınlık ferah olmalıdır.oturma gurubu açık renkli ve ergonomik olmalıdır.
Kapılar dışa açılmalıdır.
-4-SOSYAL HİZMET UZMANI
Psikolog Rehberlik Danışmanı ile aynı özellikte olmalıdır.
2-5- W.C LAVABO
Engelli kişiler için hijyen kurallara uygun olarak ekli speklerde verildiği gibi .
Düzenlenmelidir. Zemin ve duvarlar anti bakteriyel olmalıdır.Kapılar dışa açılmalıdır.
3- EĞİTİM VE MESLEKİ BÖLÜMÜ
3-1- ÖZEL EĞİTİMCİ
Duvarlar ve zeminler hijyen kurallara uygun olmalı ve zeminler yankı yapmayan ses
Emici özelliği olan malzeme ile kaplanmalı dır.Özel eğitimci öğrencisi ile bire bir iliş
kide olacağı için odanın oldukça aydınlık ferah olması ve duvar renginin beyaz renkli
olması gerekir.
3 - 2-REHBER UZMAN
Özel eğitimci ile aynı özelliklere sahip olmalıdır.
3-3-EĞİTİMCİ PERSONEL(ÖĞRETMEN ODASI)
Duvarlar açık renk boyanmalı zemin ses emici özellikte ve kolay temizlenebilir olmalı
Toplantı masası niteliğinde bir masa olmalı ayrıca oturma gurubu düzenlenmeli
3-4- SINIFLAR ORTOPEDİK ENGELLİ (BİREYSEL EĞ.)
Tekerlekli sandalyenin rahatça hareket edebileceği bir zemin kaplaması olmalı .
Koltuk değneği kullananlar içinde zemin kaygan olmamalı kapı stopları kapının en az
5 saniye kapıyı açık tutabilecek düzenekte olması gerekir .Kapılar hem içe hem dışa
hem dışa açılabilir olmalı.
3-5-ÖĞRETİLEBİLİR-EĞİTİLEBİLİR
Hijyenik kurallara uygun duvar ve zemin kaplaması seçilmeli duvarlar beyaz olmalı
Duvar panosu oluşturulacak aparat konmalıdır.Kapılar dışa açılmalıdır.
3-6-İŞİTME ENGELLİLER AKUSTİK VE TEST ODASI
Hastanın içinde olacağı bir test odası olmalı ve çok ciddi ses yalıtımı yapılmalı içeriden
ve dışarıdan kesinlikle ses almamalı.Oda ile bağlantılı ses kayıt ve görüntüleme teknik
oda olmalı ses ve görüntü yalnızca buradan kumanda edilmelidir.Zemin ve tavanda ses
yalıtımı ile kaplanmalıdır.Kapılar dışa açılmalıdır.
3-7-İŞİTME ENGELLİLER ODASI
Öğretilebilir ve eğitilebilir dersliklerle aynı spektlerde olmalıdır.
3-8-GÖRME ENGELLİLER ODASI(BİLGİSAYAR ODASI)
Toza karşı önlem alınacak ve kolay temizlenecek ve tekerlekli sandalyeninin rahat
Hareket edebileceği zemin kaplaması seçilmeli mutlaka soğutma sistemi yapılmalı
masa düzeni rahat kullanıma sahip olmalıdır. Kapılar dışa açılmalıdır.
3-9-GÖRME ENGELLİLER ODASI
Öğretilebilir ve eğitilebilir dersliklerle aynı spektlerde olmalıdır.
3-10-OTİSTİK ÇOCUKLAR ODASI(RAHATLAMA DAH.)
Zemin halı kaplama olmalı hijyenik kurallara uygun olmalı duvarlar beyaz olmalı
3-11-GURUP ETÜD ODASI
Zeminler hareketi engellememeli kaygan olmamalı hijyen krallara uygun olmalı
Duvarlarda pano asılabilecek aparatlar olmalı.Kapılar dışa açılmalıdır.
3-12-MESLEK EDİNDİRME KURS SALONLARI
Atölye niteliğine uygun zemin ve duvar kaplaması yapılmalı,iş tezgahları tüm engelli
gurpların kullanabileceği çeşitlilikte olmalı toza karşı önlem alınmalı zeminler kaygan
olmamalı kolay temizlenebilir olmalı .salonlar bir bütün olarakta kullanılcak özellikte
planlanabilmelidir. Kapılar hem içe hem dışa açılmalıdır.
3-13- WC- LAVABO
Ekteki spektlere uygun olmalıdır. Kapılar dışa açılmalıdır.
4- YARDIMCI DERSLİKLER
4-1- MÜZİK ODASI
Duvarlar akustik özellik içeren malzeme ile kaplanmalı zemin kolay hareket edilebilir ve
kaygan alzeme ile kaplanmalıdır. Kapılar dışa açılmalıdır.
4-2- RESİM ODASI
Zemin kolay hareket edilebilir ve kaygan olmayan ve kolay temizlenebilir malzeme ile
Kaplanmalıdır.Duvarlar beyaz renkte olmalı Doğal ışıktan azami faydalanabilmeli
Tualler ışığa uygun yerleştirilmeli ve kapılar dışa açılmalıdır.
4-3- PLASTİK SANAT UĞRAŞI ODASI
Tüm özür guruplarının rahatça kullanabileceği tezgah gurubu planlanmalıdır tezgah
yönü doğal ışıktan faydalanabilecek şekilde yerleştirilmeli Zemi kolay hareket
edilebilir ve kaygan olmayan ve kola temizlenebilir malzeme ile kaplanmalıdır.Kapılar
dışa açılmalıdır.
4-4- KÜTÜPHANE
Zemin kolay hareket edilebilir kaygan olmayan kolay temizlene bilir malzeme ile
Kaplanmalı oturma düzeni ve masa düzeni olmalı tüm engelli guruplara hitap edebilmeli
İklimlendirme mutlaka yapılmalıdır. Kapılar dışa açılmalıdır.
4-5- WC-LAVABOLAR
Ekteki spektlere uygun planlanmalıdır.Kapılar dışa açılmalıdır.
5- SOSYAL ETKİNLİK BÖLÜMÜ
5-1- SİNEMA VE TOPLANTI SALONU
Aslında çok amaçlı düzenlenebilecek şekilde planlanmalı hem okul içinden giriş çıkış
yapılmalı hem okul dışından kullanıla bilecek şekilde planlanmalı yöre ihtiyacına da
cevap verebilmelidir.
5-2- HAVUZ
Fizik tedavi ve rehabilitasyon amaçlı olacaktır.derinliği 100 cm olmalı hijyenik kurallara
uygun malzeme ile kaplanmalı . Su giriş ve çıkışlarında pazlanmaz çelik kapaklar
kullanılmalıdır.Havuz platformu düzenlenmeli ve platform zemini su emmeyen ve
kaygan olmayan malzeme ile kaplanmalıdır. Buhar tutucular konulmalı ve havalandırma
yapılmalıdır.
-3- KAFETERYA VE VELİ BEKLEME SALONU
Zemin kolay temizlenebilir malzeme ile kaplanmalı doğal aydınlatma olmalı .Kapalı
Devre T.V.sistemi ile dersaneler ve atölyeler izlenebilinmelidir. Kafeterya zemini yağ
Emmeyen kolay temizlenebilir malzeme ile kaplanmalı ve tüm okula servis verebilecek
şekilde planmalıdır.
6-4- MUTFAK YEMEKHANE
Mutfak zemini yağ emmeyen kolay temizlenebile malzeme ile kaplanmalı duvarlar
fayans kaplanmalı havalandırma sistemi mutlaka konulmalı dışarıdan servis alacak
şekilde planlanmalıdır.Tüm hijyen kurallarına uygun olmalıdır.Personel için soyunma
ve duş planlanmalıdır.mutfak düzeni için firmalardan mutlaka yardım alınmalıdır.
Yemekhane zemini yağ emmeyen kolay temizlenen malzeme ile kaplanmalı masa düzeni
tüm engelli gurupların kolayca kullanabileceği şekilde planlanmalıdır. Yemekhane kapısı
içe ve dışa açılabilir olmalıdır.
6-5- SPOR SALONU
Zemin 5 cm kauçuk (tartan saha) ile kaplanmalı ,havalandırma yapılmalı soyunma
kabinleri yapılmalıdır.Kapılar dışa açılmalıdır.
6-5- WC-LAVABOLAR
Ekte verilen genel spektlere uygun planlanmalıdır.Kapılar dışa açılmalıdır.
Mesleki Rehabilitasyon Merkezleri örnek proje 
Benzer Konular 
